Flan is een wereldwijd geliefd en eenvoudig te bereiden dessert dat met een beetje aandacht en precisie tot een strakke en indrukwekkende uitkomst leidt. In dit artikel worden de essentiële recepten, bereidingsmethoden, variaties en belangrijke aandachtspunten besproken, allemaal gebaseerd op informatie uit betrouwbare bronnen. Het doel is om een duidelijk overzicht te geven van hoe flan en flantaart worden gemaakt, de benodigdheden, de voedingswaarde, eventuele allergenen en de geschiedenis van het gerecht. Daarnaast worden enkele lekkere variaties besproken, waaronder de klassieke crème caramel, flan Bresilienne, en een combinatie van flan en taart.

Wat is flan en flantaart?

Flan, ook wel bekend als crème caramel, is een vloeibaar of licht stevig ei- en melkgebaseerd dessert dat wordt geïmpregneerd met karamel. Het is in de regel een eenvoudige bereiding die uit een mengsel van eierdooiers, suiker, melk en soms slagroom bestaat. In Nederland en België wordt de term flantaart soms gebruikt voor een variant van flan die een taartstructuur heeft, waarbij een karamellaag wordt gecombineerd met een eiervla-achtige pudding en soms zelfs een losse of lichte taartstructuur erboven.

De essentie van flan is het karamelsausje dat onderaan wordt gegoten. Het vormt een lichtbruin, zoet en licht bittere basislaag waaraan het flan gerecht zijn karakter ontleent. In sommige varianten, zoals de flan Bresilienne, wordt dit gevolgd door een strooisel van gebroken nootjes of fruit. In andere gevallen, zoals de flan taart, wordt het flan-gehalte verrijkt met een lichte taartstructuur.

De geschiedenis van flan is niet volledig duidelijk, maar het gerecht is vermoedelijk van Spaanse oorsprong en verspreidde zich via de koloniale routes naar landen als Frankrijk, Vietnam en Japan. In Japan wordt flan bijvoorbeeld verkocht in zakjes onder de naam purine of custard pudding. In Vietnam heet het gerecht bánh flan of bánh karamel.

Ingrediënten en bereidingswijze van flan

De basis van flan bestaat uit slechts een paar ingrediënten:

• Suiker
• Eieren (meestal eierdooiers en soms ook eiwit)
• Gecondenseerde melk of gezoete melk
• Vanille-extract (optioneel)
• Citroenrasp of sinaasappelsap (optioneel)
• Melk of slagroom
• Water voor het maken van karamel

De bereidingswijze is vrij eenvoudig, maar vereist wel aandacht voor detail, vooral bij het maken van de karamel. Hieronder wordt een typische bereidingswijze beschreven, gebaseerd op meerdere bronnen.

Standaard recept voor flan

Ingrediënten

• 200 gram suiker
• 4 eieren
• 1 blik gezoete gecondenseerde melk (400 ml)
• 400 ml koffiemelk (ongezoete gecondenseerde melk)
• 1 eetlepel vanille extract

Bereidingswijze

1. Karamel maken: Verwarm suiker in een steelpan op middelhoog vuur tot het smelt en goudbruin wordt. Laat het niet te donker worden, want het kan bitter smaken.
2. Karamel in de vorm gieten: Zorg dat de vorm goed ingevet is of gebruik een glazen ovenschaal. Giet de karamel voorzichtig in de bodem en laat het hard worden.
3. Eimengsel maken: Klop de eieren los in een kom. Voeg de gecondenseerde melk, koffiemelk en vanille toe. Mix tot een gladde massa.
4. Bakken: Giet het eimengsel bovenop de karamel in de vorm. Dek af met aluminiumfolie en bak gedurende 60 minuten in een voorverwarmde oven op 175°C.
5. Afkoelen: Laat de flan volledig afkoelen. Als je hem wil serveren, draai de vorm voorzichtig om op een opdienschaal.

Flan Bresilienne: een Belgische variant

In België is flan Bresilienne een bekende variant van flan. Het is een flan met een extra laag van gebroken nootjes of fruit, wat het gerecht extra rauw maakt. De term Bresilienne verwijst hier niet naar de oorsprong van het gerecht, maar naar een typische versiering. In Franse culinaire naslagwerken betekent 'bresilienne' vaak een bereiding met ananas en rum, maar in België verwijst het naar een strooisel van gebroken nootjes.

Ingrediënten

• 1 kopje witte suiker
• 3 eieren
• 1 blik gezoete gecondenseerde melk (400 g)
• 1 blik ongezoete gecondenseerde melk (355 g)
• 1 eetlepel vanille-extract

Bereidingswijze

1. Verwarm de oven op 175°C.
2. Maak karamel zoals hierboven beschreven en giet deze in een glazen ovenschaal.
3. Klop eieren en voeg gezoete en ongezoete melk en vanille toe. Mix tot een gladde massa.
4. Giet het eimengsel in de vorm en bak 60 minuten.
5. Laat de flan afkoelen en server het met een nootje-strooisel of fruit.

Flan taart: een combinatie van pudding en taart

De flan taart is een interessante combinatie van een klassieke flan en een lichte taartstructuur. Deze variant is ideaal voor wie iets meer structuur en luchtigheid wil in het gerecht.

Ingrediënten

• Puddinglaag:
  • 1 blik gecondenseerde melk
  • 1 theekop sinaasappelsap
  • Rasp van 1/2 sinaasappel
  • 4 eieren
• Karamel:
  • 2 theekop suiker
  • 1/2 kopje water
• Taartlaag:
  • 2 theekop tarwebloem
  • 1 theekop suiker
  • 1 theekop sinaasappelsap
  • Rasp van 1/2 sinaasappel
  • 4 eieren (dooier en eiwit gescheiden)
  • 1 eetlepel bakpoeder

Bereidingswijze

1. Maak karamel zoals beschreven en giet deze in een tulbandvorm.
2. Bereid de pudding door de gecondenseerde melk, sinaasappelsap, rasp en eieren in een blender te mixen.
3. Bereid de taart door de bloem, suiker, sinaasappelsap, rasp, eigeel en bakpoeder in een kom te mengen. Klop de eiwitten los en voeg deze er zachtjes aan toe tot een homogene massa.
4. Giet de pudding in de vorm op de karamel en giet de taartstructuur erbovenop.
5. Zet de vorm in een heetwaterbad en bak in 1 uur op 180°C.
6. Laat 10 minuten afkoelen en draai de taart om op een bord.

Voedingswaarde en allergenen

De voedingswaarde van flan hangt af van de exacte hoeveelheid en soort ingrediënten die worden gebruikt. Een typische portie (ongeveer 120 gram) bevat ongeveer:

De voedingswaarden variëren per bereiding, maar in het algemeen is flan een relatief calorie-rijk gerecht, vooral vanwege het gebruik van suiker en gecondenseerde melk.

Allergenen en voedselintoleranties

Flan bevat meestal de volgende allergenen: - Eieren – niet geschikt voor mensen met ei-intolerantie. - Melk – niet geschikt voor mensen met koemelk-intolerantie of lactose-intolerantie. - Glutenvrije eis – zelfrijzende bloem bevat gluten en is niet geschikt voor mensen met glutenintolerantie. - Suiker – bevat mogelijk sporen van sulfiet en is niet geschikt voor een suikerarm dieet.

Deze allergenen kunnen variëren afhankelijk van de bereiding en de ingrediënten die worden gebruikt.

Tip: hoe karamel te maken

Het maken van karamel is een cruciaal onderdeel van flan. Het vereist een beetje geduld en aandacht, want het is gemakkelijk om de suiker te laten verbranden. Hier zijn enkele tips:

• Gebruik een steelpan die niet snel verbrandt.
• Smelt de suiker op middelhoog vuur.
• Roer niet met de suiker zolang het niet nodig is, want dit kan het mengsel te snel verbranden.
• Let op de kleur: lichtbruin is meestal het beste, donkerder leidt tot bitterheid.
• Giet de karamel voorzichtig in de vorm en zorg dat de vorm goed ingevet is.

Variaties en extra smaken

Flan is een gerecht dat gemakkelijk aangepast kan worden. Hier zijn enkele mogelijke variaties:

• Crème caramel met aardbeien: Serveer flan met verse aardbeien of aardbeien in siroop.
• Flan met karamel en chocolade: Voeg een laag chocolade of cacao toe aan de karamel.
• Tocino del cielo: Een zwaardere variant van flan met meer eieren en suiker.
• Flan met koffie of citroen: Voeg citroenrasp of sinaasappelsap toe aan het eimengsel voor extra smaak.

Conclusie

Flan is een klassiek dessert dat eenvoudig te maken is, maar toch indrukwekkend uitkomt. Het vereist aandacht voor detail, vooral bij het maken van de karamel, maar de uitkomst is de moeite waard. In dit artikel zijn drie varianten besproken: klassieke flan, flan Bresilienne en flan taart. Elke variant heeft zijn eigen charme en is geschikt voor verschillende gelegenheden, van een informele snacksessie tot een formele receptie. De bereidingswijze is vrij standaard, maar de smaken en variaties zijn vrij om te veranderen. Zorg wel dat de allergenen en voedselintoleranties in de gaten worden gehouden, vooral bij het kiezen van ingrediënten.

Bronnen

1. Flantaart recept
2. Zelfgemaakte flan recept
3. Flan Bresilienne recept
4. Crème caramel en flan klassiek