PrEP: Informatie over het verkrijgen, gebruik en beschermende werking tegen HIV

Published by Redactie on september 18, 2025 | Category recept

PrEP, afgekort van Pre-Exposure Prophylaxis, is een medicatie die helpt bij de preventie van HIV. Het is een antivirale pill die dagelijks of op aanvraag kan worden ingenomen, afhankelijk van het individu en het risicoprofiel. In Nederland is PrEP sinds 2016 beschikbaar voor mensen met een verhoogd risico op HIV-infectie. Het gebruik van PrEP is wetenschappelijk bewezen en effectief, mits het op de juiste manier wordt gebruikt en onder medische begeleiding.

Deze artikel bespreekt de belangrijkste aspecten van PrEP: hoe het verkrijgbaar is, wie het gebruikt, hoe het werkt, en wat de voorwaarden zijn voor gebruik. Het doel is om een duidelijk en informatief overzicht te geven aan mensen die mogelijk interesse hebben in PrEP als HIV-preventie, en om de rol van medische begeleiding en toegang tot de medicatie te benadrukken.

Waarom is PrEP belangrijk?

PrEP is ontwikkeld als een preventieve maatregel voor mensen die een verhoogd risico hebben om besmet te raken met HIV. Het is bedoeld voor mensen die hun seksuele activiteiten niet altijd kunnen beschermen met een condoom of andere methoden. Het medicijn werkt door HIV-remmers in het lichaam aanwezig te houden, waardoor het virus niet in het bloed terechtkomt en zich niet kan vermenigvuldigen.

Het belang van PrEP ligt in het feit dat het een effectieve optie biedt voor HIV-preventie. Het is vooral nuttig voor groepen zoals mannen die seks hebben met mannen, transgender personen, mensen met een HIV-positieve partner die niet adequaat wordt behandeld, en mensen met wisselende seksuele partners. Het biedt een extra laag van bescherming, maar is geen alternatief voor andere preventieve maatregelen.

Hoe verkrijgbaar is PrEP?

PrEP is in Nederland sinds 2016 beschikbaar en is alleen op recept verkrijgbaar. Dit betekent dat je eerst een medisch onderzoek moet ondergaan voordat je het medicijn kunt gebruiken. De verplichte testen zijn nodig om te bevestigen dat je niet al HIV-positief bent en om eventuele andere aandoeningen te detecteren die van invloed kunnen zijn op de toepassing van PrEP.

Er zijn verschillende instellingen waar je terecht kunt voor een recept. Deze omvatten de GGD, PrEP-poli, ZIZ en HIV-behandelcentra. Huisartsen kunnen ook betrokken zijn, maar niet alle huisartsen bieden PrEP-zorg aan. Daarom kan het verstandig zijn om direct terecht te gaan bij een PrEP-poli of ZIZ. Deze instellingen hebben vaak geen wachtrijen, waardoor je snel terecht kunt.

De rol van apotheken

Eenmaal je een recept hebt, kun je PrEP kiezen om te bestellen bij een apotheek die thuisbezorging aanbiedt. In Nederland zijn er meerdere apotheken die dit mogelijk maken. De medicatie wordt anoniem thuisbezorgd, zodat je geen persoonlijk contact hoeft te hebben. Dit maakt het gebruik van PrEP toegankelijker en comfortabeler voor veel mensen.

De kosten van PrEP kunnen variëren afhankelijk van de apotheek en of het merk- of generieke medicatie is. Generieke PrEP is over het algemeen goedkoper dan merkmedicatie, maar beide moeten op dezelfde manier worden gebruikt. De meeste apotheken geven ook een prijslijst, zodat je kunt zien wat het precies kost.

Is PrEP beschikbaar zonder recept?

Nee, PrEP is in Nederland niet zonder recept verkrijgbaar. Het is een krachtig medicijn dat alleen onder medische begeleiding gebruikt mag worden. Het gebruik zonder medische begeleiding is niet veilig en kan leiden tot onverwachte complicaties. Daarom is het verstandig om altijd eerst een medisch onderzoek te ondergaan en een recept te verkrijgen.

Sommige mensen zoeken naar alternatieven, zoals het kopen van PrEP via buitenlandse websites. Dit is echter niet zonder risico. De kwaliteit van het medicijn is niet gegarandeerd, en zonder medische begeleiding weet je niet of PrEP veilig voor jou is. Daarom wordt aanbevolen om PrEP alleen te gebruiken via officiële kanalen.

Voor wie is PrEP bedoeld?

PrEP is beschikbaar voor iedereen die een verhoogd risico heeft op HIV-infectie. Het is bedoeld voor mensen die extra bescherming nodig hebben tegen HIV, ongeacht hun seksuele oriëntatie of levensstijl. De volgende groepen kunnen bijvoorbeeld baat hebben bij het gebruik van PrEP:

Mannen die seks hebben met mannen (MSM)
Transgender personen
Mensen met een HIV-positieve partner die niet adequaat wordt behandeld
Mensen met wisselende seksuele partners
Sekswerkers

Het is belangrijk om te weten dat PrEP alleen bescherming biedt tegen HIV en niet tegen andere seksueel overdraagbare aandoeningen. Daarom is het verstandig om regelmatig medische controles te laten uitvoeren en te denken aan extra preventieve maatregelen.

Hoe gebruik je PrEP?

Er zijn twee manieren om PrEP te gebruiken: dagelijks of op aanvraag. Het is belangrijk om het medicijn op dezelfde manier te gebruiken, omdat dit de bescherming verzekert. Beide manieren vereisen dat je de pillen op het juiste moment inneemt, zodat de HIV-remmers in het lichaam aanwezig blijven.

Dagelijks gebruik

Bij dagelijks gebruik neem je de pillen elke dag op hetzelfde moment. Dit is de meest betrouwbare manier van gebruiken, omdat het ervoor zorgt dat de HIV-remmers constant in het lichaam aanwezig zijn. Het is vooral geschikt voor mensen die regelmatig seksuele contacten hebben of die continu extra bescherming nodig hebben.

Als je een pil vergeet, kun je deze tot 12 uur later nog innemen. Is het langer dan 12 uur geleden, dan is het verstandig om de pil te overslaan. Als je 1 of 2 keer per week je pillen vergeet, is PrEP nog steeds een betrouwbare bescherming tegen HIV.

Gebruik rondom seksueel contact

Een alternatieve manier van gebruiken is PrEP rondom seksuele contacten. Dit is ook bekend als gebeurtenisdosering of on-demand PrEP. Bij deze methode neem je de pillen enkele uren voor en na seks. Deze manier is vooral geschikt voor mensen die af en toe seks hebben of bijvoorbeeld op vakantie zijn.

Het is belangrijk om te weten dat deze manier van gebruiken effectief is, maar minder betrouwbaar dan dagelijks gebruik. Daarom is het verstandig om extra voorzichtig te zijn bij het gebruik van PrEP rondom seksuele contacten en om extra preventieve maatregelen te nemen.

Wat zijn de voorwaarden voor het gebruik van PrEP?

Het gebruik van PrEP vereist een aantal voorwaarden om ervoor te zorgen dat het veilig en effectief is. Deze omvatten onder andere medische testen, regelmatige controlebezoeken en de juiste manier van gebruiken.

Medische testen

Voordat je PrEP kunt gebruiken, moet je eerst een aantal bloedtesten laten uitvoeren. Deze testen zijn bedoeld om te bevestigen dat je niet al HIV-positief bent en om eventuele andere aandoeningen te detecteren die van invloed kunnen zijn op de toepassing van PrEP. De testen worden meestal uitgevoerd bij een PrEP-poli, GGD of HIV-behandelcentrum.

De resultaten van deze testen zijn belangrijk om ervoor te zorgen dat PrEP veilig voor jou is. Als je bijvoorbeeld een nieraandoening hebt, kan het gebruik van PrEP extra risico’s met zich meebrengen. Daarom is het verstandig om deze testen te laten uitvoeren voordat je met het gebruik van PrEP begint.

Regelmatige controlebezoeken

Tijdens het gebruik van PrEP is het belangrijk om regelmatig medische controlebezoeken te laten uitvoeren. Deze bezoeken zijn nodig om te bevestigen dat je nog steeds HIV-negatief bent en om eventuele bijwerkingen of complicaties te detecteren. De frequentie van deze bezoeken kan variëren afhankelijk van jouw situatie en het advies van je arts.

De controlebezoeken zijn ook een kans om vragen te stellen over het gebruik van PrEP en eventuele bijwerkingen. Het is belangrijk om open te communiceren met je arts of zorgverlener om ervoor te zorgen dat het gebruik van PrEP veilig en effectief is.

Juiste manier van gebruiken

Het juiste gebruik van PrEP is essentieel om ervoor te zorgen dat het effectief is. Dit betekent dat je de pillen op het juiste moment inneemt en dat je de instructies van je arts of zorgverlener volgt. Het is belangrijk om de pillen op hetzelfde moment van de dag te nemen, omdat dit ervoor zorgt dat de HIV-remmers in het lichaam aanwezig blijven.

Het is ook belangrijk om niet te stoppen met het gebruik van PrEP zonder medische begeleiding. Als je plotseling ophoudt met het gebruik, kan dat leiden tot onverwachte complicaties. Daarom is het verstandig om met je arts of zorgverlener te bespreken wat het beste moment is om te stoppen met het gebruik van PrEP.

Wat zijn de kosten van PrEP?

Het gebruik van PrEP is niet vergoed door de zorgverzekering, wat betekent dat je het medicijn zelf moet betalen. In de meeste gevallen kost PrEP rond de 20 euro per maand. Dit maakt het toegankelijker voor veel mensen, maar het is nog steeds een kostenpost die in overweging moet worden genomen.

Gratis toegang via GGD

In sommige gevallen kun je PrEP gratis ontvangen via de GGD. Dit is echter niet beschikbaar voor iedereen en het aantal plekken is beperkt. Veel GGD's hebben wachtrijen, en het kan zijn dat de plekken in jouw regio al op zijn. Als je niet wilt wachten, is het verstandig om terecht te gaan bij je huisarts of een HIV-behandelcentrum.

Het is belangrijk om te weten dat de zorg die GGD levert gratis is. Dit betekent dat je alleen het medicijn hoeft te betalen. De kosten variëren afhankelijk van de apotheek, maar het kan al vanaf zo’n 20 euro per maand zijn.

Wat zijn de voordelen van PrEP?

PrEP biedt verschillende voordelen voor mensen die het gebruiken. Het belangrijkste voordeel is de bescherming tegen HIV, wat een krachtige preventieve maatregel is. Het biedt extra zekerheid, zodat mensen hun seksleven met meer vertrouwen kunnen beleven.

Extra zekerheid

PrEP biedt extra zekerheid voor mensen die hun seksuele activiteiten niet altijd kunnen beschermen met een condoom. Het is een effectieve optie voor mensen die extra bescherming nodig hebben, ongeacht hun seksuele oriëntatie of levensstijl. Het maakt het mogelijk om seks te hebben zonder te hoeven denken aan de risico's van HIV-infectie.

Eenvoudige gebruiksmethode

PrEP is eenvoudig te gebruiken, omdat het een pil is die op dezelfde manier wordt genomen als andere medicijnen. Het is beschikbaar in twee varianten: dagelijks gebruik of op aanvraag. Beide manieren zijn effectief, maar vereisen dat je de pillen op het juiste moment inneemt.

Het is belangrijk om te weten dat PrEP geen garantie is tegen HIV. Het biedt echter een sterke bescherming, mits het op de juiste manier wordt gebruikt. Daarom is het verstandig om extra preventieve maatregelen te nemen, zoals het gebruik van condooms of andere methoden.

Anonieme toegang

PrEP is beschikbaar via apotheken die anonieme toegang bieden. Dit betekent dat je geen persoonlijk contact hoeft te hebben en dat de medicatie wordt bezorgd zonder dat er vragen worden gesteld. Dit maakt het gebruik van PrEP toegankelijker en comfortabeler voor veel mensen.

Wat zijn de nadelen van PrEP?

Hoewel PrEP een effectieve preventieve maatregel is, zijn er ook enkele nadelen. Deze omvatten onder andere de kosten, de noodzaak van medische begeleiding en de beperkte bescherming tegen andere aandoeningen.

Kosten

Het gebruik van PrEP is niet vergoed door de zorgverzekering, wat betekent dat je het medicijn zelf moet betalen. In de meeste gevallen kost PrEP rond de 20 euro per maand. Voor mensen die dit niet kunnen betalen, kan het een beperking zijn.

Medische begeleiding

PrEP is alleen beschikbaar op recept, wat betekent dat je eerst een medisch onderzoek moet ondergaan. De noodzaak van medische begeleiding kan voor sommige mensen een belemmering zijn, vooral als ze niet gemakkelijk toegang hebben tot een PrEP-poli of HIV-behandelcentrum.

Beperkte bescherming

PrEP biedt alleen bescherming tegen HIV en niet tegen andere seksueel overdraagbare aandoeningen. Daarom is het verstandig om regelmatig medische controles te laten uitvoeren en te denken aan extra preventieve maatregelen. Het is belangrijk om te weten dat PrEP geen alternatief is voor andere methoden zoals condooms of andere preventieve maatregelen.

Wat zijn de bijwerkingen van PrEP?

Het gebruik van PrEP kan leiden tot bijwerkingen, hoewel deze meestal mild zijn en snel verdwijnen. De meest voorkomende bijwerkingen zijn hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid en verlies van eetlust. Deze bijwerkingen zijn meestal tijdelijk en verdwijnen na een paar weken.

Soms kan het gebruik van PrEP leiden tot meer ernstige bijwerkingen, zoals nierproblemen. Daarom is het belangrijk om regelmatig medische controlebezoeken te laten uitvoeren en te rapporteren aan je arts of zorgverlener. Het is verstandig om niet te stoppen met het gebruik van PrEP zonder medische begeleiding.

Wat is de toekomst van PrEP?

De toekomst van PrEP is positief, omdat het een effectieve preventieve maatregel is tegen HIV. Het gebruik van PrEP is wetenschappelijk bewezen en wordt steeds meer geaccepteerd in de maatschappij. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat PrEP toegankelijk is voor alle mensen die het nodig hebben.

Toegang verbeteren

Een van de doelen voor de toekomst is om de toegang tot PrEP te verbeteren. Dit betekent dat er meer instellingen moeten zijn waar mensen terecht kunnen voor een recept en dat de kosten van PrEP moeten dalen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat PrEP beschikbaar is voor alle mensen die het nodig hebben, ongeacht hun sociale of economische achtergrond.

Bewustwording vergroten

Een andere doel is om de bewustwording van PrEP te vergroten. Veel mensen weten niet dat PrEP bestaat of dat het een effectieve preventieve maatregel is. Het is belangrijk om informatie te verspreiden over PrEP en om mensen te informeren over de voordelen en nadelen van het medicijn.

Wetenschappelijke onderzoek

Het is ook belangrijk om wetenschappelijk onderzoek te blijven uitvoeren over PrEP en de effectiviteit ervan. Dit helpt om ervoor te zorgen dat PrEP veilig en effectief is voor alle mensen die het gebruiken. Het onderzoek kan ook helpen om de toekomstige ontwikkelingen van PrEP te voorspellen en om eventuele verbeteringen te identificeren.

Conclusie

PrEP is een effectieve en betrouwbare medicatie die helpt bij de preventie van HIV. Het is beschikbaar voor mensen met een verhoogd risico op HIV-infectie en is alleen op recept verkrijgbaar. Het gebruik van PrEP vereist medische begeleiding en regelmatige controlebezoeken om ervoor te zorgen dat het veilig en effectief is. Het is belangrijk om te weten dat PrEP alleen bescherming biedt tegen HIV en niet tegen andere aandoeningen. Daarom is het verstandig om extra preventieve maatregelen te nemen, zoals het gebruik van condooms of andere methoden. De toekomst van PrEP is positief, omdat het een effectieve preventieve maatregel is tegen HIV en omdat de toegang en bewustwording van PrEP blijft groeien.

Bronnen

prep