Online kopen van benzodiazepinen zonder recept: risico’s en trends in Nederland
In recente onderzoeken is gebleken dat het online kopen van benzodiazepinen zonder recept in Nederland een groeiend probleem is. Deze zware slaap- en kalmeringsmiddelen worden steeds vaker zonder medische toezicht aangeschaft via internet, wat gevaarlijke gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Ondanks een lichte daling in het officiële gebruik, zoals aangegeven in rapportages van het Zorginstituut Nederland en de Stichting Farmaceutische Kengetallen, is de vraag naar benzodiazepinen op illegale markten duidelijk sterk gestegen. In dit artikel worden de huidige trends, het gebruiksgedrag en de gevolgen van het illegale verkeer in benzodiazepinen besproken, op basis van recente gegevens.
Toename in online zoekopdrachten en kopen
Het gebruik en de verkoop van benzodiazepinen zonder recept is in de afgelopen jaren sterk toegenomen, zoals blijkt uit analyses van zoekopdrachten op Google. AfkickkliniekWijzer.nl heeft onderzoek gedaan naar de interesse in benzodiazepinen en heeft vastgesteld dat het aantal zoekopdrachten met betrekking tot het kopen van deze middelen zonder recept gemiddeld met 20 tot 30% is toegenomen in het afgelopen jaar. De meest opgezochte medicijnen zijn diazepam, lorazepam en oxazepam. Zo was er bijvoorbeeld een stijging van 10% in zoekopdrachten voor diazepam, 20% voor lorazepam en 5% voor oxazepam.
Een van de opvallende trends is de toename van zoekopdrachten voor “slaappillen zonder recept”, die in de eerste helft van 2023 met 90% zijn gestegen. Ook is er een duidelijke stijging van 93% in zoekopdrachten voor “kalmeringsmiddelen”. Deze cijfers tonen aan dat het gebruik van deze middelen via illegale kanalen steeds eenvoudiger en toegankelijker wordt, terwijl het officiële gebruik volgens officiële cijfers licht daalt.
Risico’s van illegaal gebruik
Benzodiazepinen, of "benzo’s" zoals ze vaak worden aangeduid, zijn psychotrope middelen die worden voorgeschreven voor slaapproblemen, angststoornissen en paniekaanvallen. In Nederland zijn deze middelen sinds 2019 onderworpen aan de Opiumwet, wat betekent dat ze enkel op voorschrift van een arts of psychiater mogen worden verkocht. Hoewel het aantal officiële gebruikers in 2022 licht daalde, zijn er nog steeds ongeveer 1,3 miljoen gebruikers in Nederland. De verkoop en gebruik van deze middelen zonder medische toezicht brengt echter grote risico’s met zich mee.
Een van de grootste risico’s is het risico op verslaving. Het kan al binnen enkele weken van normaal gebruik tot een verslaving komen, zoals opgemerkt in rapporten van het Zorginstituut Nederland. Verder is er ook een verhoogd risico op overdosis of vergiftiging, omdat de inhoud van illegaal verkochte middelen niet gecontroleerd is door toezichthouders. Bovendien kunnen de doseringen hoger zijn dan aangegeven, wat extra gevaarlijk is voor het lichaam.
Gebruik van research chemicals
Naast officiële benzodiazepinen worden steeds vaker zogenaamde research chemicals gebruikt, zoals bromazolam en pyrazolam. Deze stoffen zijn chemische klonen van bestaande benzodiazepinen en worden vaak als alternatieven gebruikt voor reguliere benzo’s. Het gebruik van deze research chemicals is in 2023 duidelijk toegenomen. Zoekopdrachten naar bromazolam zijn met 67% gestegen en naar pyrazolam met 37%. Deze stoffen zijn echter niet gecontroleerd en kunnen ernstige gezondheidsgevolgen hebben, aangezien ze vaak in experimentele vorm worden gebruikt zonder medische begeleiding.
Hulpvragen en problematisch gebruik
Het aantal hulpvragen over problematisch gebruik van benzodiazepinen is aanzienlijk toegenomen. Volgens de gegevens van AfkickkliniekWijzer.nl is er een stijging van 60% in het aantal hulpvragen over problematisch gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen in het afgelopen jaar. Deze stijging duidt op een groeiend probleem, waarbij de toegang tot deze middelen via internet een belangrijke rol speelt.
Het gemak waarmee deze middelen online zijn te verkrijgen, heeft geleid tot een toename van het illegale circuit. Veel gebruikers rapporteren dat ze de middelen via webshops kunnen bestellen zonder dat er enige medische controle of toezicht is. Dit brengt niet alleen risico’s op verslaving en overdosering met zich mee, maar ook op de kwaliteit van de producten die worden verkocht. In veel gevallen is de inhoud van deze middelen niet gecontroleerd, wat extra risico’s met zich meebrengt.
Verkeer via illegale webshops
De verkoop van benzodiazepinen zonder recept vindt vaak plaats via illegale webshops, die niet gecontroleerd worden door de Nederlandse gezondheidsautoriteiten. Onderzoek door de Consumentenbond en het Algemeen Dagblad heeft aangetoond dat veel van deze webshops frauduleus zijn en dat ze geen echte producten leveren. In de meeste gevallen betalen kopers met iDeal en krijgen vervolgens instructies om via crypto-tegoed te betalen voor de levering van de pillen. Echter, in de meeste gevallen ontvangen de kopers niets, of als ze wel iets ontvangen, is de inhoud vaak niet verantwoord of onbekend.
Een recente analyse toonde aan dat 35 van de 42 gecontroleerde nepapotheken in december 2023 nog steeds actief waren, terwijl reguliere nepshops vaak slechts enkele weken online zijn. Dit wijst op het feit dat het illegale circuit van benzodiazepinen in Nederland steeds sterker is geworden en dat toezichthouders moeite hebben om dit probleem effectief aan te pakken.
Conclusie
Het gebruik van benzodiazepinen zonder medische toezicht is in de afgelopen jaren sterk toegenomen, vooral via illegale webshops. Hoewel het officiële gebruik van deze middelen licht daalt, is de vraag naar illegaal verkochte pillen sterk gestegen. Het gebruik van deze middelen brengt echter grote gezondheidsrisico’s met zich mee, waaronder verslaving, overdosering en vergiftiging. De toegang tot deze middelen via internet maakt het gebruik voor veel mensen makkelijker, maar verhoogt tegelijkertijd het risico op problematisch gebruik.
Het gebruik van research chemicals zoals bromazolam en pyrazolam is ook sterk toegenomen, terwijl de kwaliteit en veiligheid van deze stoffen vaak onbekend is. Het aantal hulpvragen over problematisch gebruik is aanzienlijk gestegen, wat wijst op een groeiend probleem. Het is belangrijk om bewust te zijn van de risico’s die verbonden zijn aan het gebruik van deze middelen en om hulp te zoeken bij problematisch gebruik.