Desmopressine: Receptvereisten, Alternatieven en Magistraal Bereiden voor Dier- en Mens
Desmopressine is een medicijn dat voorkomt van het lichaamseigen hormoon vasopressine, ook wel anti-diuretisch hormoon (ADH) genoemd. Het wordt gebruikt bij zowel mensen als dieren om de waterbalans in het lichaam te reguleren. In dit artikel worden de toegang tot desmopressine, de aanschaf zonder recept, de beschikbaarheid in de huidige markt, en alternatieven of oplossingen voor leveringsproblemen besproken, met name in de context van diergeneesmiddelen. De nadruk ligt op het begrijpen van de medische en farmaceutische regelgeving en hoe professionele apothekers hierin een rol spelen bij het oplossen van tekorten.
Desmopressine in de Markt: Receptvereisten en Verkoopcategorieën
Desmopressine is een medicijn dat in Nederland en binnen de Europese Unie gereguleerd is door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Voor zowel mensen als dieren geldt dat het gebruik van desmopressine in de meeste gevallen gereguleerd is en een recept vereist. Dit komt vooral door de potentie van bijwerkingen, de noodzaak van individuele dosisafstemming, en de risico's op verkeerd gebruik. In de praktijk is het belangrijk dat arts of dierenarts het gebruik goed kan overwegen en begeleiden.
In de context van mensen is het CBG het lichaam dat beslist of een medicijn als desmopressine als zelfzorgmedicijn beschikbaar mag zijn, of dat het enkel met recept kan worden verstrekt. Zoals aangegeven in bron [3], worden zelfzorgmedicijnen onderverdeeld in categorieën UA, UAD en AV, waarbij de toegang bepaalt waar het medicijn verkrijgbaar is: bijvoorbeeld alleen bij de apotheek of ook in supermarkten. Voor desmopressine is er op dit moment geen indicatie dat het in de categorie van zelfzorgmedicijnen valt. Dit betekent dat het medicijn exclusief met recept kan worden gebruikt.
Desmopressine in de Diergeneeskunde
In de diergeneeskunde is desmopressine vooral bekend onder de merknaam Minrin®. Dit medicijn bestaat in de vorm van druppels en wordt gebruikt om de waterbalans in het lichaam van dieren te reguleren, bijvoorbeeld bij dieren met diabetes insipidus. Minrin® druppels bevatten 0,1 mg/ml desmopressine en zijn sinds enige tijd niet langer leverbaar. Uit bron [1] blijkt dat het product "langdurig niet leverbaar" is en naar verwachting uit de handel gaat. Daarom worden alternatieven voorgesteld om de behandeling van dieren te kunnen voortzetten.
Alternatief 1: Magistraal Bereiden van Desmopressine
Apotheek faculteit Diergeneeskunde heeft aangekondigd dat zij desmopressine 0,1 mg/ml in de vorm van oogdruppels magistraal bereiden om het leveringsprobleem op te lossen. Dit betekent dat het medicijn niet als geregistreerd product verkrijgbaar is, maar dat het onder de leiding van een apotheker specifiek voor een patiënt wordt bereid. Dierenartsen kunnen dit product aanvragen via een online formulier op de website. De prijs van de flacon is 38,08 euro ex-BTW, exclusief verzend- en administratiekosten.
Magistraal bereiden is een belangrijke maatregel in tijden van tekorten en wordt vaak gebruikt voor geneesmiddelen die niet langer leverbaar zijn of voor specifieke formuleringen die niet in de reguliere markt beschikbaar zijn. Het is echter een proces dat zorgvuldig moet worden gecontroleerd door zowel dierenartsen als apothekers om de veiligheid en kwaliteit van het medicijn te waarborgen.
Alternatief 2: Desmopressine in de Vaste Formulering
Een tweede alternatief is het overstappen op desmopressine in de vaste formulering, namelijk in de vorm van tabletten. Dit alternatief is echter niet zonder complicaties. De biologische beschikbaarheid van desmopressine in vaste formulering verschilt van die in de druppels, wat betekent dat de dosis afhankelijk is van de patiënt. Daarom moet per patiënt individueel bepaald worden welke dosis nodig is.
Hoewel deze methode beschikbaar is, is het belangrijk om rekening te houden met de klinische effectiviteit en de veiligheid. Het gebruik van vaste formuleringen vereist dus een nauwe samenwerking tussen dierenartsen en apothekers om eventuele risico’s te voorkomen.
De Rol van Magistraal Bereiden in de Geneesmiddelenverschaffing
Magistraal bereiden speelt een cruciale rol in de geneesmiddelenverschaffing, vooral in tijden van tekorten of voor medicijnen die niet meer geregistreerd zijn. Uit bron [2] blijkt dat magistraal bereiden niet alleen een oplossing biedt voor leveringsproblemen, maar ook een alternatief is voor generieke geneesmiddelen waar geen patent meer op ligt en waarvoor fabrikanten geen markt zien. Dit is bijvoorbeeld het geval bij desmopressine, waarvan het patent verlopen is en waarvoor geen commerciële productie meer plaatsvindt.
Magistraal bereiden heeft meerdere voordelen. Het maakt het mogelijk om geneesmiddelen aan te passen aan de specifieke behoeften van de patiënt, zoals formulering, dosis of administratievorm. Bovendien kan het een oplossing bieden waar reguliere productie niet mogelijk is. Tegelijkertijd zijn er juridische en ethische aspecten die hierbij in overweging moeten worden genomen, zoals de kwaliteitsborging, veiligheid en het naleven van wetgeving.
Desmopressine zonder Recept: Is Dat Mogelijk?
In de context van zowel mensen als dieren is het belangrijk te benadrukken dat desmopressine in de huidige situatie niet zonder recept verkrijgbaar is. Het CBG heeft bepaald dat het medicijn onder medische toezicht gebruikt moet worden vanwege de potentie van bijwerkingen en de noodzaak van individuele dosering. Dit geldt ook voor de magistraal bereide vorm van het medicijn, die in de diergeneeskunde wordt aangeboden. Hoewel het magistraal bereide product niet geregistreerd is, is het nog steeds onder medische toezicht te gebruiken en vereist het een aanvraag via een dierenarts en apotheker.
Het is dus niet mogelijk om desmopressine zonder recept in de reguliere apotheek of via internet aan te schaffen. Dit geldt ook voor alternatieven of magistraal bereide producten. In sommige gevallen kan het medicijn eventueel uit het buitenland worden geïmporteerd, maar dit vereist een duidelijke medische indicatie en de medewerking van een apotheker.
Conclusie
Desmopressine is een belangrijk medicijn in de medische en diergeneeskundige praktijk, met toepassingen in de regulering van de waterbalans in het lichaam. In de huidige situatie is het medicijn niet leverbaar in de druppelformulering voor dieren, wat heeft geleid tot alternatieve oplossingen zoals magistraal bereiden of het gebruik van vaste formuleringen. Het gebruik van desmopressine vereist in alle gevallen een recept en medische toezicht, omdat het een medicijn is met risico’s die niet zonder professionele begeleiding kunnen worden afgewogen.
Magistraal bereiden is een waardevolle maatregel in tijden van tekorten, maar vereist zorgvuldige controle en samenwerking tussen dierenartsen, apothekers en eventueel ook het CBG. Het is ook een oplossing voor geneesmiddelen die geen commerciële productie meer ondergaan, zoals bij generieken waar geen patent meer op ligt.
Het kopen van desmopressine zonder recept is op dit moment niet mogelijk in Nederland, noch in de reguliere apotheek noch via magistraal bereiden. Het gebruik van het medicijn vereist altijd een medische indicatie en een duidelijke aanvraag via een dierenarts en apotheker. De regelgeving en de medische aansprakelijkheid zijn daarom essentieel om de veiligheid van zowel dieren als mensen te waarborgen.