Coq au Vin met Witte Wijn: Een Variatie op de Klassieke Fransche Stoofpot
Inleiding
Coq au vin is een traditioneel Frans gerecht dat oorspronkelijk ontwikkeld werd om taai vlees eetbaarder te maken door middel van langzaam stoven in wijn. De naam vertaalt zich als "kip met wijn", en het gerecht is wereldwijd geliefd om zijn rijke smaken en rustieke aard. In de klassieke versie wordt rode wijn gebruikt, maar in de afgelopen decennia is er ook een variant ontstaan waarbij witte wijn wordt toegevoegd. Deze variant, bekend als coq au vin blanc, biedt een frisere, subtielere smaak die het gerecht geschikt maakt voor de lente of zomer. In dit artikel wordt de coq au vin met witte wijn centraal gesteld. Naast het klassieke recept met rode wijn wordt ook ingegaan op de smaakverschillen, de bereidingswijze en de keuze van ingrediënten. Daarnaast wordt een recept met witte wijn besproken, evenals alternatieven en varianten die koken met witte wijn verfraaien en verrijken. Alles is gebaseerd op betrouwbare bronnen die duidelijk uitleggen hoe men deze variant thuis kan bereiden.
Coq au Vin: Oorsprong en Doel
Coq au vin is een gerecht met een lange geschiedenis in de Fransche keuken. Het werd traditioneel gemaakt om oude of taai vlees, zoals dat van een haan, mals te maken. Dit gebeurde door het vlees langzaam te stoven in een mengsel van wijn, groenten en kruiden. De langzaam bereidingswijze zorgt ervoor dat het vlees niet droog raakt, maar juist zacht en smaakvol wordt. Deze techniek is niet alleen goed voor het vlees, maar ook voor het ontwikkelen van rijke, complexe smaken die zich gedurende het stoven ontvouwen.
In tegenstelling tot wat sommigen denken, is het gerecht tegenwoordig meestal gemaakt met jonge kip in plaats van een oude haan. Dit maakt het gerecht toegankelijker voor huiskoks, omdat jonger vlees zich sneller laat koken en toch een uitstekend resultaat oplevert. De techniek van langzaam stoven blijft echter onveranderd, en is essentieel voor het ontwikkelen van de karakteristieke smaak van coq au vin.
De Klassieke Versie: Coq au Vin met Rode Wijn
De klassieke versie van coq au vin wordt bereid met rode wijn, waardoor het gerecht een krachtige, warme smaak krijgt. Deze smaak is ideaal voor de herfst of winter. In dit recept wordt de kip eerst geschorf en geroosterd om een goudkleurige korst te verkrijgen. Daarna wordt het vlees samengestoven met groenten zoals champignons, uien en knoflook in een smaakvolle saus van wijn en bouillon. De gebruikte wijn bepaalt grotendeels de smaak van het gerecht. Traditioneel wordt een Bourgogne- of Cabernet Sauvignon-wijn gebruikt, maar ook andere rode wijnen zoals Pinot Noir kunnen goed werken. Deze wijnen zijn krachtig genoeg om het vlees te accentueren, maar niet zo sterk dat ze de andere ingrediënten overheersen.
Recept: Coq au Vin met Rode Wijn
Ingrediënten
- 1 jonge haan of grote scharrelkip (ca. 2¼ kg)
- 125 g spekblokjes
- 25 g boter
- 20 zilveruitjes
- 250 g schoongemaakte champignons
- 2 el tarwebloem
- ½ L rode wijn (bijv. Cabernet Sauvignon)
- 300 ml kippenbouillon
- 2 kleine knoflookteentjes, doormidden gesneden
- ½ dl verse tijmblaadjes
- 1 dl platte peterselie
- 2 laurierblaadjes
- ½ tl grof zout
- Versgemalen peper
- 25 g koude boter, in blokjes
- 2 dl grof gehakte platte peterselie
Bereidingswijze
- Voorbereiding: Kies verse en kwaliteitsvolle ingrediënten. Gebruik champignons met een milde smaak zodat ze de smaken van de stoofpot niet overheersen. Witte champignons zijn een goede keuze omdat ze een milde, aardse smaak met een notig accent hebben.
- Spek bakken: Bak de spekblokjes in een pan tot ze knapperig zijn. Haal ze eruit en leg ze opzij. Laat het vet in de pan.
- Kip bakken: Breng de kip op smaak met zout en peper en bak hem in het spekvet aan beide kanten goudbruin.
- Groenten toevoegen: Voeg de zilveruitjes toe en bak ze tot ze zacht worden. Voeg daarna de champignons en knoflook toe en bak tot de champignons beginnen te krimpen.
- Saus bereiden: Voeg de bloem toe en meng goed door. Voeg de rode wijn, kippenbouillon, tijm, peterselie en laurierblaadjes toe. Laat het geheel aan de kook raken en breng het op smaak met zout en peper.
- Stoven: Laat het gerecht gedurende 1 tot 1½ uur zachtjes stoven. Verwijder het vlees en de groenten en laat de saus verder koken tot ze rijp is.
- Eindafwerking: Voeg de koude boter bloksgewijs toe aan de saus en meng goed door. Haal het gerecht van het vuur en laat het even rusten. Serveer de coq au vin met aardappelpuree, rijst of volkoren sandwichbrood.
Coq au Vin Blanc: De Witte Wijnversie
Waarom Witte Wijn?
Hoewel de klassieke versie van coq au vin met rode wijn wordt bereid, is er ook een variant met witte wijn. Deze versie, bekend als coq au vin blanc, biedt een frisere, subtielere smaak. Witte wijn zorgt ervoor dat de andere ingrediënten, zoals groenten en kruiden, beter kunnen schitteren. Daarnaast past deze versie goed bij lichtere gerechten en is het ideaal voor de lente of zomer, wanneer men liever een koelere wijn en lichtere groenten gebruikt.
Recept: Coq au Vin Blanc
Ingrediënten
- 1 eetlepel plus 2 theelepels extra virgin olijfolie
- 1 kip, in 8 stukken gesneden
- 3 grote sjalotten, gehalveerd en in dunne plakjes gesneden
- 2 prei, alleen witte en lichtgroene delen, in plakjes van 6 millimeter gesneden
- 1 ui, in plakjes van 6 millimeter gesneden
- ¼ theelepel zout
- ¼ theelepel zwarte peper
- 1 kop knoflook, kruidnagel gescheiden maar ongeschild
- 1 fles (750 milliliter) witte wijn (bijv. Chardonnay, Sauvignon Blanc of droge Riesling)
- 3 takjes verse rozemarijn
- 6 takjes verse tijm
- 1 eetlepel gehakte verse dragon
- 10 kumquats, elk in 4 stukken gesneden, of 3-inch (8 millimeter) stukjes sinaasappel, intact geschild, in 8 driehoeken gesneden
- 225 tot 280 gram pareluien
Bereidingswijze
- Voorbereiding: Verwarm de oven voor op 180 °C.
- Kip bakken: Verwarm in een grote koekenpan twee theelepels olijfolie op middelhoog vuur. Voeg met behulp van een tang of vork de kip in porties toe en bak het aan beide kanten goed bruin, ongeveer vier minuten per kant. Plaats de gebruinde kip in een braadpan van bijvoorkeur 23 x 33 centimeter.
- Groenten toevoegen: Voeg de sjalotten, prei en ui toe en bak tot ze beginnen te glanzen. Voeg daarna de knoflook toe en bak kort, zodat het niet bruin wordt.
- Wijn en kruiden: Giet de witte wijn in de pan en voeg de rozemarijn, tijm en dragon toe. Laat alles aan de kook raken.
- Stoven in de oven: Plaats de braadpan in de voorverwarmde oven en laat het gerecht gedurende 1 tot 1½ uur zachtjes stoven. Voeg de kumquats of sinaasappelstukjes toe in de laatste 30 minuten van de bereiding.
- Pareluien toevoegen: Voeg de pareluien toe in de laatste 15 minuten van de bereiding en laat ze dooren.
- Serveren: Haal het gerecht uit de oven en laat het even rusten. Serveer de coq au vin blanc met rijst, brood of een zachte kaas.
Wijntip
Bij het kiezen van witte wijn voor coq au vin blanc is het belangrijk om een droge wijn te nemen met een frisse, citrusachtige smaak die niet al te zoet is. Aanbevolen merken zijn Chardonnay, Sauvignon Blanc of een droge Riesling. Deze wijnen zorgen voor een subtielere smaak die de andere ingrediënten niet overheersen. Bovendien past een glas koele witte wijn goed bij het gerecht en versterkt de lichte aard van deze variant.
Alternatieven en Varianten
Groenten en Kruiden
Een van de voordelen van coq au vin blanc is dat het gerecht makkelijk te verrijken is met extra groenten en kruiden. In tegenstelling tot de klassieke versie, die voornamelijk champignons gebruikt, is coq au vin blanc geschikt voor het toevoegen van voorjaarsgroenten zoals asperges, snijbonen of courgette. Ook zijn groenten zoals aubergine en paprika een goede keuze, omdat ze frisse smaken toevoegen die goed aansluiten bij de witte wijn.
Variaties op de Bereidingswijze
Hoewel het basisrecept voor coq au vin blanc al vrij eenvoudig is, zijn er ook variaties op de bereidingswijze die het gerecht nog verder kunnen verfraaien. Een mogelijkheid is om de kip eerst even in de oven te bakken en daarna met de groenten en witte wijn te stoven. Dit zorgt ervoor dat het vlees extra goudbruin wordt, terwijl het nog steeds mals blijft.
Invriezen van het Gerecht
Zowel de klassieke versie van coq au vin met rode wijn als de witte wijnversie kunnen worden ingevroren. Het gerecht kan tot 3 maanden in de vriezer worden bewaard. Voordat het gerecht in de vriezer terechtkomt, moet het volledig zijn afgekoeld. Het gerecht wordt dan in luchtdichte bakjes of diepvrieszakjes gedaan, waarbij voldoende ruimte moet worden gelaten voor uitzetting tijdens het invriezen. Bij het ontdooien is het belangrijk om het gerecht langzaam op te warmen, zodat de smaken en textuur behouden blijven.
Conclusie
Coq au vin is een gerecht dat sinds eeuwen een belangrijke plek inneemt in de Fransche keuken. De klassieke versie met rode wijn is een smaakvolle stoofpot die ideaal is voor de herfst of winter, terwijl de witte wijnversie, coq au vin blanc, een frisere en lichtere optie biedt die goed aansluit bij de lente of zomer. Beide versies worden bereid met jonge kip, groenten en kruiden, maar de keuze van wijn bepaalt de smaak van het gerecht. Bij de klassieke versie is een krachtige rode wijn zoals Cabernet Sauvignon of Pinot Noir aan te raden, terwijl bij de witte wijnversie een droge wijn met een frisse, citrusachtige smaak de voorkeur heeft. Het gerecht kan worden ingevroren en is daardoor geschikt voor later gebruik. De bereidingswijze is eenvoudig, maar het vereist wel wat tijd om de smaken en malsheid volledig te laten ontwikkelen. Tenslotte is het gerecht flexibel genoeg om aangepast te worden aan persoonlijke smaken en seizoensgroenten, waardoor het een klassieker blijft die zich telkens opnieuw kan ontdekken.