Chinees koken: recepten, smaken en technieken voor elke keuken
Chinees koken is een rijke en divers gevoedenscultuur die zich in vele richtingen uitstrekt, van de zuidelijke pittige smaken van Sichuan tot de zilte, visrijke gerechten van Shandong. Het is een keuken die zich niet alleen laat definiëren door een paar bekende gerechten als babi pangang of loempia’s, maar ook door een complexe mix van smaken, technieken en culturele tradities. In dit artikel geven we een overzicht van de essentiële gerechten, smakenmakers en technieken die je als kookenthusiast of culinair professional kunt toepassen. We laten zien hoe je authentieke Chinese gerechten kunt maken, of juist een eigen twist kunt geven aan klassiekers.
Inleiding
De Chinese keuken is een van de meest iconische keukens ter wereld en heeft zich wereldwijd een eigen plek weten te veroveren. In Nederland is Chinees koken al jaren ingeburgerd in het landelijk eten, van afhaalrestaurants tot supermarktrecepten. Toch is er een groot verschil tussen de gerechten die je kunt vinden in de lokale Chinese restaurants en die die je thuis kunt maken. De sleutel tot het maken van heerlijke Chinese gerechten ligt in het begrijpen van de essentiële ingrediënten, technieken en smakenmakers die in deze keuken centraal staan.
Deze tekst is opgebouwd aan de hand van bronnen die een bredere kijk bieden op de Chinese keuken. Hierin komen zowel bekende klassiekers als minder bekende gerechten aan de orde, evenals technieken zoals wokkoken en het gebruik van pittige smakenmakers. We leggen uit hoe je Chinese gerechten niet alleen kunt reproduceren, maar ook kunt aanpassen aan jouw smaak en het koken op jouw manier.
Chinese gerechten: van klassieker tot innovatie
Bekende klassiekers
Een aantal gerechten zijn bijna universeel bekend in de westerse wereld als typisch Chinees. Deze klassiekers zijn vaak geïntroduceerd via Chinese restaurants in Nederland, waar ze zijn aangepast aan de lokale smaken en ingrediënten. Ondanks deze aanpassing blijven ze populaire keuzes voor wie Chinees wil eten.
- Babi pangang: een gerecht van gesneden kip of vlees in een zoetzure saus. Het is bekend om zijn zoete en pittige smaken.
- Tjap tjoy: kip of vlees in een krokante pan, vaak gemaakt met knoflook, gember en sojasaus.
- Loempia’s: gevulde rolletjes van deeg met vlees, groenten of vis. Deze kunnen gekookt of gebakken worden.
- Kroepoek: een zachte, broodachtige taart die vaak in een frituurpan gebakken wordt.
- Foe yong hai: een vegetarisch of vleesgerecht met eieren, groenten en soms vlees of vis.
Hoewel deze gerechten vaak in de westerse context bekend staan, zijn ze in hun originele vorm vaak anders. Ze zijn meestal minder vet en meer gebaseerd op smakenmakers zoals gember, knoflook en Chinees vijfkruidenpoeder.
Regionale Chinese keukens
De Chinese keuken is niet een homogene culinair systeem, maar bestaat uit verschillende regionale stijlen die elk hun eigen kenmerken hebben. De vier belangrijkste regionale stijlen zijn:
Shandongkeuken (Shandong)
De Shandongkeuken komt uit het noordoosten van China en is bekend om haar gebakken en gestoofde gerechten, soepen en visgerechten. Deze stijl wordt vaak gezien als de keuken van het keizerlijk hof.Sichuankeuken (Sichuan)
De Sichuankeuken is pittig en kruidig, vaak met de kenmerkende Sichuanpeper. De smaken zijn rijk en complex, met een sterke nadruk op kruiden en pittige smaken.Cantonese keuken (Guangdong)
Deze keuken is bekend om haar frisse smaken en de nadruk op visgerechten, gestoomde gerechten en dimsum.Jiangsu-keuken (Jiangsu)
Deze keuken is bekend om haar fijne, delicate smaken en visuele presentatie.
Elke stijl heeft haar eigen smakenmakers, technieken en gerechten. Bijvoorbeeld, in de Sichuankeuken is de Sichuanpeper essentieel, terwijl in de Shandongkeuken de nadruk ligt op zeevruchten en vis.
Smakenmakers in de Chinese keuken
De smakenmakers in de Chinese keuken zijn essentieel om het originele karakter van het gerecht te behouden. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste smakenmakers die je in de Chinese keuken tegenkomt:
1. Sojasaus
Sojasaus is een van de meest gebruikte smakenmakers in de Chinese keuken. Het is gemaakt van water, sojabonen, tarwe en zout. Het geeft een zoute, bittere, zoete en zure smaak die het gerecht een rijke basis geeft. Er zijn verschillende soorten sojasaus, waaronder:
- Donkere sojasaus: dieper en zoeter, vaak gebruikt voor stoofgerechten.
- Lichte sojasaus: zilder en scherper, geschikt voor het uiten van smaken in gerechten.
2. Sichuanpeper
De Sichuanpeper is een specerij die niet alleen pittig is, maar ook een prikkelende kruidigheid biedt. Het is vaak gebruikt in gerechten uit de Sichuanstijl en wordt soms als een “nummende” peper beschreven. Het is niet alleen pittig, maar ook aromaarich.
3. Shaoxingwijn
Shaoxingwijn is een Chinese rijstwijn die vaak gebruikt wordt in de keuken. Het heeft een zachte, scherpe smaak en is geschikt voor het marineren van vlees of het geven van een extra smaakdimensie aan gerechten.
4. Chinees vijfkruidenpoeder
Dit is een mengsel van verschillende kruiden en specerijen, waaronder gember, knoflook, peper en vijf andere kruiden. Het is vaak gebruikt in vleesgerechten en geeft een diepe, kruidige smaak.
5. Hoisinsaus
Hoisinsaus is een donkere, zoete saus die vaak gebruikt wordt in stoofgerechten en als beleg op brood. Het heeft een romige, vrij zoete smaak en is vaak gebruikt in stoofgerechten zoals babi pangang.
Technieken in de Chinese keuken
1. Wokkoken
Wokkoken is een van de meest bekende technieken uit de Chinese keuken. Het is een snelle manier om gerechten te koken in een ronde, diepe pan. De techniek maakt gebruik van hoge temperaturen om de gerechten snel te koken, waardoor de smaken worden behouden en het gerecht niet droog wordt.
2. Stoofkoken (red-braising)
Stoofkoken is een techniek waarbij gerechten langzaam worden gekookt in een saus of vloeistof. Dit is vaak gebruikt in gerechten zoals babi pangang of andere vleesgerechten. De smaken ontwikkelen zich langzaam, wat resulteert in een rijke, zachte smaak.
3. Stoomen
Stoomen is een gezonde techniek waarbij gerechten worden gekookt met damp. Het wordt vaak gebruikt voor visgerechten, dimsum en groenten. Het houdt de smaken en voedingswaarden intact en is een populaire techniek in de Cantonese keuken.
4. Gebakken gerechten
Gebakken gerechten zoals kroepoek en loempia’s zijn ook een onderdeel van de Chinese keuken. Ze zijn vaak gemaakt met een mengsel van vlees, groenten en specerijen, en worden in de pan of frituurpan gebakken.
Chinese recepten voor beginners
Voor wie nieuw is in het koken van Chinese gerechten, zijn er een aantal eenvoudige recepten die ideaal zijn om te beginnen. Deze recepten zijn snel en eenvoudig te maken en vereisen geen speciale gereedschap of ingrediënten.
1. Kip Gong Bao
Ingrediënten: - 400g kipfilet, in stukjes gesneden - 1 rode paprika, in stukjes - 100g cashewnoten - 2 eetlepels sojasaus - 1 eetlepel zwarte rijstazijn - 1 eetlepel sesamolie - 1 theelepel Sichuanpeper - Gember en knoflook
Bereiding: 1. Kipfilet in een schaal leggen en met sojasaus, rijstazijn en sesamolie marineren. 2. Wok of pan verwarmen en knoflook en gember erin bakken tot het geurt. 3. Kip toevoegen en koken tot het gaar is. 4. Paprika en cashewnoten toevoegen en verder bakken. 5. Sichuanpeper toevoegen voor extra pittigheid. 6. Gerecht op warme rijst of bami serveren.
2. Eenvoudige soep met kip en groenten
Ingrediënten: - 1 liter bouillon - 200g kipfilet, in stukjes - 1 ui, fijngesneden - 1 wortel, in stukjes - 1 theelepel gember - 2 eetlepels sojasaus - 1 eetlepel rijstazijn - 1 eetlepel oestersaus (optioneel)
Bereiding: 1. Bouillon verwarmen en gember, ui en wortel toevoegen. 2. Kip toevoegen en koken tot het gaar is. 3. Sojasaus, rijstazijn en oestersaus toevoegen. 4. Soep op warme rijst of bami serveren.
Chinese gerechten voor speciale gelegenheden
Bij feestdagen en speciale gelegenheden zijn er ook specifieke gerechten die worden gemaakt. Bijvoorbeeld bij Chinees Nieuwjaar zijn er gerechten die symbolisch zijn, zoals:
- Dumplings: symboliseren rijkdom.
- Lange noedels: symboliseren een lang leven.
- Pekingeend: symboliseert luxe en rijkdom.
- Rijstballetjes: symboliseren saamhorigheid en geluk.
Deze gerechten zijn vaak ingewikkelder in bereiding, maar ze bieden een prachtige gelegenheid om iets speciaals op tafel te zetten.
Conclusie
Chinees koken is een fascinerende en rijke culinair ervaring die zowel eenvoudige als complexe gerechten biedt. Of je nu een eenvoudige soep wilt maken of een klassieker zoals Kip Gong Bao, de essentiële smakenmakers en technieken zijn essentieel om het gerecht authentiek of juist origineel te maken. Door de essentiële ingrediënten en technieken te begrijpen, kun je Chinese gerechten niet alleen reproduceren, maar ook aanpassen aan je smaak en kookstijl. Of je nu voor een klassieker kiest of een eigen interpretatie maakt, Chinese kooktechnieken en smakenmakers zorgen voor een levendige en variabele keuken die in iedere keuken terecht kan komen.