De Surinaamse keuken is een rijke en variabele culinair landschap dat wortels heeft in West-Afrika, India, China, en Nederland. Een van de belangrijkste ingrediënten in deze keuken is bakkeljauw, een zoutvis die vaak centraal staat in gerechten als telo met bakkeljauw of heri heri. Deze gerechten zijn klassiekers in Surinaamse keuken en worden vaak genoten in combinatie met aardvruchten, groenten, en kruiden. In dit artikel bespreken we de verschillende manieren om bakkeljauw te bereiden, met aandacht voor de ingrediënten, bereidingsstappen, en tips voor een smaakvolle en traditionele maaltijd.

Inleiding

Bakkeljauw is een gezaagde vissoort die in zout water leeft en traditioneel wordt gebruikt in Surinaamse keuken. Door het zoutenproces heeft deze vis een lange houdbaarheid en een intensere smaak. Het is een essentieel ingrediënt in gerechten zoals telo met bakkeljauw, heri heri, of een broodje bakkeljauw. In deze recepten speelt de vis een centrale rol, vaak samengewerkt met aardvruchten zoals cassave, zoete aardappel, en napi, of met groenten zoals kouseband en bananen.

Deze recepten vereisen niet alleen smaakvolle ingrediënten, maar ook zorgvuldige bereiding om zowel de smaak als de textuur van de ingrediënten te optimaliseren. Hieronder volgt een overzicht van verschillende Surinaamse gerechten met bakkeljauw, inclusief de benodigde ingrediënten en bereidingsstappen, volgens de aanwijzingen van meerdere betrouwbare bronnen.

Telo met bakkeljauw

Telo is een Surinaamse term voor gebakken cassave, vergelijkbaar met frietjes of kroketjes. In combinatie met bakkeljauw wordt dit gerecht een klassieker in de Surinaamse keuken. Het recept vereist een aantal basis-ingrediënten en een zorgvuldige bereiding, zowel voor de vis als voor de aardvruchten.

Ingrediënten

• 1 kg cassave (vers of uit de vriezer)
• 500 gram bakkeljauw (filet)
• 2 el zonnebloemolie
• 1 ui, gesnipperd
• 2 teentjes knoflook, geperst
• 2 tomaten, in blokjes
• 1 blikje (70 gr) tomatenpuree
• Enkele takjes bladselderij, fijngesneden
• Het sap van ½ limoen
• Optioneel: ½ fijngesneden madame Jeanette peper
• Olie, om in te frituren
• Zout naar smaak

Bereiding

1. Ontzouten van de bakkeljauw

   • Spoel de bakkeljauwfilet onder koud water.
   • Zet een pan met ruim water aan het koken. Voeg de bakkeljauw toe en laat 10 minuten koken.
   • Giet het water af en herhaal het proces nog een keer.
   • Laat de vis uitlekken in een zeef.

2. Bereiding van de cassave

   • Schil de cassave (indien nodig) en snijd deze in reepjes, vergelijkbaar met Vlaamse frieten.
   • Kook de reepjes in ruim water met 2 theelepels zout gedurende 10 minuten.
   • Laat goed uitlekken.

3. Rijstige tomatensaus

   • Verhit zonnebloemolie in een pan op matig vuur.
   • Voeg de gesnipperde ui en geperste knoflook toe en fruit tot de ui glazig ziet.
   • Voeg de bakkeljauw toe en breek de visstukken in kleinere delen met een lepel.
   • Voeg de tomatenblokjes, tomatenpuree, selderij en limoensap toe en roer goed door.
   • Zout naar smaak.

4. Serveren

   • Leg de krokant gebakken cassave op een schaal.
   • Serveer met de rijstige tomatensaus met bakkeljauw.
   • Optioneel: voeg wat madame Jeanette peper toe als extra smaak.

Heri Heri met bakkeljauw

Heri heri is een Surinaamse maaltijd die vaak bestaat uit aardvruchten, groenten, en vis. Het gerecht is erg populaair en wordt vaak op feestdagen of bij gezellige maaltijden geserveerd. Hieronder volgt een variant van heri heri met bakkeljauw, met een kousenbandvariant.

Ingrediënten

Voor de bakkeljauw:

• 450 gram bakkeljauwfilet
• 2 el zonnebloemolie
• 1 flinke ui
• 2 tomaten
• ½ blikje tomatenpuree
• 1 el citroensap (vers)
• Een paar flinke draaien van de zwarte pepermolen
• De blaadjes van een paar takjes bladselderij en/of een klein dobbelsteentje maggie bouillon (optioneel)

Voor de heri heri:

• 3 Chinese tayer (taroknol)
• 300 gram kouseband
• 6 eieren

Bereiding

1. Ontzouten en pluizen van de bakkeljauw

   • Spoel de bakkeljauwfilet onder de kraan.
   • Kook de vis in ruim water gedurende 1 uur.
   • Giet af in een fijnmazig vergiet en spoel onder koud water.
   • Laat uitlekken en verdeel over een platte schaal.
   • Pluis de vis met je vingers en verwijder eventuele graatjes.

2. Rijstige saus met bakkeljauw

   • Hak de ui en knoflook fijn.
   • Fruit de ui in een pan met zonnebloemolie tot glazig.
   • Voeg de bakkeljauw toe en breek de visstukken in kleinere delen.
   • Voeg de tomaten, tomatenpuree, citroensap, en eventueel selderij of maggie bouillon toe.
   • Zout naar smaak.

3. Bereiding van de kouseband

   • Hak de sjalot en knoflook fijn.
   • Fruit de ui in een koekenpan met een maggie blokje en wat versgemalen zwarte peper.
   • Roerbak de bevroren kousenband tot alles warm is.

4. Serveren

   • Verdeel de kousenband en bakkeljauw op een schaal.
   • Serveer met eieren of extra groenten naar wens.

Heri Heri met bakkeljauw, ei, cassave en zoete aardappel

Een variatie van heri heri bevat ook eieren, aardvruchten, en bananen. Het gerecht is erg rijk aan smaken en texturen, en is ideaal om te delen met familie of vrienden.

Ingrediënten

Voor de bakkeljauw:

• 450 gram bakkeljauwfilet
• 2 el zonnebloemolie
• 1 flinke ui
• 2 tomaten
• ½ blikje tomatenpuree
• 1 el citroensap (vers)
• Een paar flinke draaien van de zwarte pepermolen
• De blaadjes van een paar takjes bladselderij en/of een klein dobbelsteentje maggie bouillon (optioneel)

Voor de heri heri:

• 3 Chinese tayer (taroknol)
• 300 gram kouseband
• 6 eieren

Aardvruchten en groenten:

• Cassave
• Zoete aardappel
• Napi
• Bananen

Bereiding

1. Koken van aardvruchten en groenten

   • Kook de cassave in ruim zout water gedurende ongeveer 20 minuten.
   • Kook de zoete aardappel en napi in 2 liter water met zout tot ze gaar zijn.
   • Kook de bananen apart en haal deze uit de pan zodra ze gaar zijn (ongeveer 10 minuten).
   • Laat de aardvruchten en bananen afkoelen, verwijder de schil, en snijd in stukken van ongeveer 1 cm.

2. Bereiding van de bakkeljauw

   • Spoel de bakkeljauwfilet onder koud water en week in 15 minuten.
   • Kook de vis gedurende 20 minuten in ruim water. Proef of de vis niet te zout is.
   • Pluis de vis en verwijder eventuele graatjes.
   • Verhit kokosolie in een pan en bak de bakkeljauw op halfhoog vuur tot het bruin is.
   • Voeg eventueel madame-jeanette peper toe en bak nog 5 minuten.

3. Serveren

   • Leg de aardvruchten en bananen in een rondje op een schaal.
   • Plaats de bakkeljauw in het midden.
   • Giet eventueel wat kokosolie over de bakkeljauw voor een extra glans.
   • Serveer met de rijstige saus of eieren naar wens.

Surinaamse varianten en tips

Broodje bakkeljauw

Een bekende Surinaamse variatie is het broodje bakkeljauw, waarin de bakkeljauw wordt samengevoegd met kruiden, groenten, en brood. De smaak is intens en wordt vaak versterkt met een beetje madame-jeanette, een zeer pikante peper.

Surinaamse kruiden

In Surinaamse recepten worden vaak kruiden gebruikt zoals maggie bouillon, zwarte peper, en bladselderij om de smaak te versterken. Deze kruiden zijn makkelijk te vinden in toko’s of bij de supermarkt.

Aanvullende groenten

Naast kousenband en bananen kun je ook andere groenten toevoegen aan het gerecht, zoals komkommer, wortel, of groene papaja, zoals wordt aangeraden in enkele bronnen. Deze groenten zijn gezond en passen goed bij de smaak van het gerecht.

Conclusie

Surinaamse gerechten met bakkeljauw zijn smaakvolle en typische klassiekers die makkelijk te bereiden zijn met de juiste ingrediënten en aandacht voor de bereiding. Of je nu kiest voor telo met bakkeljauw, heri heri, of een broodje bakkeljauw, het is een gerecht dat geschikt is voor elke gelegenheid. Het gebruik van aardvruchten, groenten, en kruiden zorgt voor een rijke smaak en een warme, traditionele ervaring. Door het zorgvuldig ontzouten van de bakkeljauw en het juiste koken van de aardvruchten, kun je een gerecht bereiden dat zowel smaak als textuur biedt.

Bronnen

1. Surinaamse telo met bakkeljauw
2. Surinaams-creools heri heri
3. Heri heri met bakkeljauw, ei, cassave en zoete aardappel
4. Heri heri recept
5. Surinaamse recepten