Alternatieven voor medicijnen zonder recept in de dierenpracticus
Het gebruik van medicijnen in de dierenpracticus is een complex onderwerp, waarbij zowel dierenartsen als eigenaren zich regelmatig tegen leveringsproblemen of regelgeving moeten stellen. Een veelvoorkomende vraag is of bepaalde medicijnen zonder recept verkrijgbaar zijn of hoe men alternatieven kan vinden wanneer een gewenst geneesmiddel niet beschikbaar is. Deze vraag ligt ten grondslag aan het onderzoek dat in dit artikel centraal staat: het verkrijgbaarheid en alternatieven van geneesmiddelen in de dierenpracticus, met een focus op situaties waarin een diergeneesmiddel niet via reguliere kanalen verkrijgbaar is of waarbij het gebruik van alternatieven noodzakelijk is.
In het kader van dit artikel worden de mogelijkheden en beperkingen van het gebruik van geneesmiddelen zonder recept onderzocht, evenals de rol van magistrale bereidingen en alternatieve behandelingen. Dit alles op basis van informatie die uit drie betrouwbare bronnen is verzameld, namelijk de Apotheek faculteit Diergeneeskunde, het CBG-MEB en ABENA. Deze bronnen leveren concrete informatie over alternatieven voor specifieke geneesmiddelen, inclusief de relevante doseringen, toepassingen en beschikbaarheid.
In de volgende paragrafen zullen deze alternatieven en hun toepassing in detail worden besproken, met een nadruk op de relevante gegevens die in de bronnen worden genoemd. Daarnaast wordt ingegaan op de rol van magistrale bereidingen en de beschikbaarheid van medicijnen in het buitenland, met een kritisch oog op de betrouwbaarheid van de informatie.
Alternatieve middelen bij leveringsproblemen
In de praktijk van de dierenarts is het niet ongebruikelijk dat bepaalde geneesmiddelen voor langere periode niet leverbaar zijn. In dergelijke gevallen is het van belang om alternatieven te vinden die vergelijkbare effecten hebben en binnen de toegestane richtlijnen gebruikt kunnen worden. De Apotheek faculteit Diergeneeskunde biedt in dit kader meerdere alternatieven aan, afhankelijk van het betreffende medicijn en de indicatie.
Een voorbeeld hiervan is Semintra® 4 mg/ml, een orale oplossing die gebruikt wordt bij katten. Wanneer deze sterkte niet leverbaar is, kan overgezet worden op een andere sterkte van Semintra® of overgeschakeld naar een ACE-remmer zoals benazepril. Als ook dit niet mogelijk is, kan gebruik gemaakt worden van telmisartan, een geneesmiddel dat in de menselijke geneeskunde is geregistreerd, maar ook in bepaalde gevallen toepasbaar is in de dierenpracticus. De dosering van telmisartan is afhankelijk van de nodige effectieve concentratie en moet afgerond worden op 1/4 tot 1/2 tablet per keer.
Een ander voorbeeld is het gebruik van Osmosteril® 200 mg/ml infusievloeistof, dat uit de handel is. In dit geval is er geen directe gelijkwaardige vervanging, maar is er wel een alternatief beschikbaar in de vorm van mannitolum 150 mg/ml, dat in infuuszakken van 500 ml verkrijgbaar is via de Apotheek faculteit Diergeneeskunde. Deze vloeistof is alleen beschikbaar via het online aanvraagformulier voor dierenartsen.
Het gebruik van alternatieve middelen is niet altijd een directe substitutie, maar vereist een zorgvuldige evaluatie van de toepassing, de dosering en de eventuele bijwerkingen. In de praktijk is het daarom belangrijk om samen te werken met een dierenarts of een farmaceut om de beste en veiligste keuze te maken.
Magistrale bereidingen als alternatief
Magistrale bereidingen spelen een cruciale rol in de dierenpracticus, vooral in gevallen waarin een geneesmiddel niet in de gewenste vorm of sterkte beschikbaar is. Deze bereidingen worden specifiek gemaakt voor een patiënt, op basis van de behoefte en de indicatie. Het CBG-MEB en de Apotheek faculteit Diergeneeskunde bieden beide mogelijkheden voor magistrale bereidingen, waarbij het online aanvraagformulier een essentieel hulpmiddel is.
Een goed voorbeeld van het gebruik van magistrale bereidingen is de acetylcysteïne 10% oogdruppels, die worden gebruikt voor de behandeling van keratoconjunctivitis sicca en ontstekingen van het oogslijmvlies. Deze oogdruppels zijn inmiddels vervangen door StromEase®, een geregistreerd diergeneesmiddel met 2,5% acetylcysteïne. StromEase® is voor in de cascade en heeft een houdbaarheid van 7 dagen na openen. Deze bereiding is verkrijgbaar via de reguliere veterinaire kanalen.
Een andere toepassing van magistrale bereidingen is bij het gebruik van atropinesulfaat oogdruppels of oogzalf. Deze preparaten worden gebruikt bij katten voor het verwijden van de pupil (mydriaticum) en het tijdelijk verlammen van het oogbewegingsapparaat (cycloplegicum). Wanneer het gebruik van oogdruppels niet wenselijk is, kan overgezet worden op oogzalf, die beter op het oog blijft en minder snel via de traanbuis in de neuskeelholte terechtkomt. Dit is vooral relevant bij katten die overmatig speekselen, wat kan gebeuren door de smaak van de oogdruppels.
Magistrale bereidingen vereisen een duidelijke klinische indicatie en moeten zorgvuldig worden doseren. In de praktijk is het belangrijk om bij de bereiding rekening te houden met de fysiologie van het dier, eventuele interacties met andere medicijnen en de eventuele bijwerkingen.
Internationale beschikbaarheid van geneesmiddelen
Hoewel Nederland strikte regels heeft voor het gebruik van geneesmiddelen, is het in sommige gevallen mogelijk om medicijnen in het buitenland te kopen. Deze praktijk is niet zonder risico, aangezien elk land zijn eigen regelgeving heeft betreffende de verkoop van geneesmiddelen. In sommige Europese landen zijn medicijnen verkrijgbaar zonder voorschrift, terwijl dit in Nederland niet altijd het geval is. Dit verschil in regelgeving kan leiden tot situaties waarin een medicijn in een ander land zonder recept verkrijgbaar is, maar in Nederland wel met een voorschrift.
Een voorbeeld van deze situatie is het gebruik van prednisolon. Voor bepaalde patiënten is het afbouwen van prednisolon met tabletten mogelijk, maar de drankvorm is niet altijd beschikbaar. In dergelijke gevallen is het mogelijk om via de Apotheek faculteit Diergeneeskunde prednisolon 1 mg tabletten te bestellen. Dit product is momenteel niet bij reguliere groothandels verkrijgbaar, maar is wel beschikbaar via het online aanvraagformulier.
Het gebruik van geneesmiddelen uit het buitenland vereist een zorgvuldige evaluatie van de veiligheid en de toepassing. Het is belangrijk om rekening te houden met eventuele verschillen in samenstelling, dosering en bijwerkingen tussen het medicijn in het buitenland en het equivalent in Nederland. Daarnaast is het essentieel om de dierenarts in te lichten over het gebruik van buitenlandse geneesmiddelen om eventuele interacties met andere behandelingen te voorkomen.
Veilig gebruik van medicijnen zonder recept
Het gebruik van medicijnen zonder recept is voor zowel mensen als dieren een belangrijke onderwerpsveld. In de dierenpracticus is het gebruik van dergelijke middelen alleen toegestaan binnen de richtlijnen die zijn opgesteld door de betreffende autoriteiten. Het CBG-MEB benadrukt dat ook zonder voorschrift het veilig gebruik van geneesmiddelen belangrijk is, vooral wanneer deze worden gebruikt in combinatie met andere middelen, zoals kruidengeneesmiddelen of voedingssupplementen.
Een voorbeeld van dergelijke middelen is ranitidine, dat wordt gebruikt om de hoeveelheid maagzuur in de maag te verminderen. Na de wereldwijde recall van alle ranitidine-producten in 2019 is het middel bijna niet meer verkrijgbaar. Sinds 2021 is er wel een alternatief beschikbaar in de vorm van Zantoral Vet® 30 mg/ml, dat geregistreerd is voor honden. Dit medicijn is een betere optie dan magistrale bereidingen van ranitidine 15 mg/ml, die op leveringsproblemen stuiten.
Het gebruik van medicijnen zonder recept vereist een zorgvuldige evaluatie van de indicatie, de dosering en de eventuele interacties met andere middelen. Het is daarom aan te raden om altijd de dierenarts of de apotheker te raadplegen voordat er besloten wordt om een dergelijk middel te gebruiken. Dit voorkomt mogelijke risico’s en zorgt voor een veilige en effectieve behandeling.
Incontinentiemateriaal als alternatief
In de dierenpracticus zijn er ook situaties waarin medicijnen niet direct het antwoord zijn. In dergelijke gevallen kan het gebruik van alternatieve producten, zoals incontinentiemateriaal, een oplossing bieden. ABENA is een bekende leverancier van incontinentiemateriaal, met een uitgebreid assortiment dat beschikbaar is in verschillende absorptieniveaus. Deze producten zijn vooral relevant bij dieren die lijden aan urineverlies of andere problemen met hun uitscheidingssysteem.
ABENA’s incontinentiemateriaal is verkrijgbaar via de webshop voor eigenaren die het niet via een arts voorgeschreven krijgen of extra producten nodig hebben. Voor dieren die het materiaal wel via een recept van hun (huis)arts krijgen, zijn de producten verkrijgbaar via medische speciaalzaken. ABENA biedt ook proefpakketten aan, die in een neutrale doos worden verzonden, zonder dat de naam van de leverancier op het verzendlabel staat. Dit maakt het voor eigenaren gemakkelijker om de producten te gebruiken zonder dat het voor anderen zichtbaar is.
Het gebruik van incontinentiemateriaal vereist een zorgvuldige evaluatie van de mate van urineverlies en de behoefte aan absorptie. ABENA biedt producten voor zowel lichte als zware situaties, wat het mogelijk maakt om het beste product te kiezen op basis van de specifieke behoefte. Voor eigenaren is het belangrijk om te weten welke mate het beste past bij de situatie van hun dier.
Conclusie
Het gebruik van geneesmiddelen in de dierenpracticus vereist een zorgvuldige evaluatie van de beschikbaarheid, de toepassing en de veiligheid van het gebruik. In situaties waarin een gewenst middel niet beschikbaar is, zijn er vaak alternatieven beschikbaar die binnen de richtlijnen gebruikt kunnen worden. Magistrale bereidingen en het gebruik van geneesmiddelen uit het buitenland kunnen in bepaalde gevallen een oplossing bieden, maar vereisen een zorgvuldige overweging van de risico's en de effectiviteit.
Het gebruik van alternatieve middelen, zoals incontinentiemateriaal, is een aanvulling op de medische behandeling en kan in bepaalde gevallen een waardevolle bijdrage leveren. Het is belangrijk om de dierenarts of apotheker in te lichten over het gebruik van dergelijke middelen om eventuele interacties of bijwerkingen te voorkomen. Het veilig en effectief gebruik van geneesmiddelen is van groot belang voor het welzijn van dieren en vereist een samenwerking tussen dierenartsen, eigenaren en farmaceutische specialisten.