Arretjescake Recept met Ei: Een Traditionele Nederlandse Koude Cake
De arretjescake is een klassieke, traditionele Nederlandse cake die niet in de oven hoeft te worden gebakken. In plaats daarvan stijft het mengsel op in de koelkast, waardoor het een eenvoudig en tijdloos recept geworden is. Het gebruik van ei in het recept is een optie die door sommige varianten wordt aangehouden, terwijl andere versies ervan afzien of het vervangen door alternatieven. In dit artikel wordt het recept en de bereiding van arretjescake met ei besproken, inclusief ingrediënten, technieken en historisch achtergrond, zoals deze uitvoerig in de beschikbare bronnen staat.
Inleiding
Arretjescake is een eenvoudige koude cake die sinds de jaren veertig in Nederland populair is. Het recept bestaat traditioneel uit boter, suiker, eieren, cacao en gekruimelde koekjes. Het is een cake die niet gebakken hoeft te worden en die in de koelkast stijft. In tegenstelling tot veel andere cakes, bevat arretjescake geen meel. De structuur van de cake ontstaat doordat de boter en de suiker met de eieren worden gemengd tot een romige massa, die vervolgens gekruimelde koekjes bevat. Deze combinatie geeft een zachte, romige textuur met een knapperend effect van de koekjes.
Het gebruik van ei in het recept is niet verplicht, maar wordt in sommige varianten aanbevolen om extra rijkheid en structuur te geven aan de cake. In andere gevallen wordt het ei vervangen door een andere vloeistof, zoals melk of zelfs een vloeibare vulling zoals vanillesuiker. In dit artikel wordt het recept met ei centraal gezet, waarbij de ingrediënten, bereiding en eventuele variaties worden uitgebreid besproken.
Ingrediënten en Verhoudingen
De basis van arretjescake bestaat uit vijf hoofdingrediënten: boter, suiker, eieren, cacao en gekruimelde koekjes. De verhoudingen van deze ingrediënten kunnen variëren per regio of per persoonlijke smaak, maar er zijn enkele standaardmaatverhoudingen die uit de bronnen worden genoemd.
Volgens bron 1, 3 en 5 is de typische verhouding als volgt:
- Boter of vet: 150 gram tot 250 gram
- Suiker: 200 gram tot 250 gram
- Eieren: 2 stukken
- Cacao: 50 gram tot 2 eetlepels
- Koekjes: 200 gram tot 250 gram
In sommige varianten, zoals die van bron 5, wordt ook een ei als optioneel genoemd, wat betekent dat het niet verplicht is, maar dat het kan worden toegevoegd voor extra romigheid.
Bron 2 geeft een eenvoudiger variant, waarin de verhoudingen iets lager zijn:
- Boter of vet: 200 gram
- Suiker: 250 gram
- Eieren: 2 stukken
- Cacao: 2 eetlepel
- Koekjes: 200 gram
In deze variant is ook een eventuele toevoeging van 1 ei mogelijk, die kan worden vervangen door 2 eetlepels vanillevla, zoals aangegeven in de lezertip van Netje.
Bron 4 geeft een alternatieve variant die geschikt is voor veganisten en mensen met specifieke voedingsbeperkingen. Deze variant gebruikt plantaardige boter, amandelmeel en andere ingrediënten, maar het principe blijft hetzelfde: een romige cacaomassa met gekruimelde koekjes.
Bereiding van Arretjescake
De bereiding van arretjescake is vrij eenvoudig, maar vereist wel wat aandacht voor het mengen en het gebruik van het ei. De volgende stappen zijn algemeen beschreven in de verschillende bronnen.
1. Voorbereiding van de Ingrediënten
Alle ingrediënten moeten vooraf bereid worden. De koekjes worden fijn gekruimeld tot een mengsel van grove stukjes. Dit kan met de hand of met een vijzel. Het is belangrijk dat de koekjes niet te fijn worden, want dit beïnvloedt de textuur van de cake negatief. In bron 2 wordt aangeraden om de koekjes in drie stukken te breken, wat resulteert in een aangename knapperend effect.
De boter of vet wordt gesmolten, meestal in een pannetje of in de magnetron. Het is belangrijk dat de boter niet te heet wordt, omdat dit kan leiden tot een vetmengsel dat niet goed opgenomen wordt in het cacaomengsel. Bron 1 en 5 adviseren om de boter na het smelten iets af te laten koelen voordat deze wordt toegevoegd aan het resterende mengsel.
2. Menging van Eieren, Suiker en Cacao
De eieren en suiker worden met elkaar gemengd tot een romig mengsel. Dit kan met een handmixer of met een garde. Bron 4 geeft aan dat de eieren en suiker gedurende 3 minuten met een handmixer moeten worden gemengd tot een romige massa. De cacao wordt daarna langzaam toegevoegd en goed doorgeroerd.
Het ei speelt hierbij een rol bij de structuur van het mengsel. Het ei bevat eiwit, dat helpt bij de vorming van een romige massa. In sommige varianten, zoals in bron 5, is het ei optioneel en kan het worden vervangen door 2 eetlepels vanillevla. In andere gevallen, zoals in bron 3, is het ei zelfs niet verplicht, maar wordt het vervangen door 2 tot 3 eetlepels melk.
3. Toevoeging van de Gesmolten Boter
De gesmolten boter wordt langzaam aan het cacaomengsel toegevoegd. Het is belangrijk dat de boter niet te heet is, want dit kan ervoor zorgen dat het mengsel zich niet goed bindt. Bron 1 en 5 adviseren om de boter iets af te laten koelen voordat deze wordt toegevoegd aan het resterende mengsel. De boter wordt daarna langzaam bijgegoten, terwijl het mengsel goed wordt doorgeroerd.
4. Toevoeging van de Kruimels en Gelijkmaken van het Mengsel
Zodra de boter goed is verwerkt in het cacaomengsel, worden de gekruimelde koekjes toegevoegd. Het mengsel wordt nog even doorgeroerd zodat de koekjes goed verdeeld zijn. Het is belangrijk dat het mengsel niet te vloeibaar wordt, omdat dit kan leiden tot een cake die te veel uitsmeert.
Nadat het mengsel klaar is, wordt het in een cakevorm gegoten of geprepareerd. Het is aan te raden om bakpapier in de vorm te leggen zodat de cake makkelijk uit de vorm kan worden gehaald. Het mengsel wordt gladgestreken met een lepel of een spatel.
5. Rijzen en Oppersteiding
De cake wordt vervolgens in de koelkast geplaatst om te rijzen. De meeste recepten adviseren om de cake minimaal 2 tot 6 uur in de koelkast te laten rijzen. Bron 1 en 5 adviseren 6 uur tot 2 uur, afhankelijk van de gewenste structuur. Hoe langer de cake in de koelkast rijst, hoe steviger de structuur wordt.
Na het rijzen kan de cake worden gesneden en opgediend. Het is aan te raden om de cake koud te serveren, zoals aangegeven in bron 1 en 5.
Variaties en Tips
Hoewel de basis van arretjescake consistent is in de meeste recepten, zijn er verschillende variaties mogelijk. Sommige varianten bevat extra ingrediënten, zoals stukjes witte of melkchocolade, zoals beschreven in bron 4 en 5. Ook kunnen extra stukjes noten worden toegevoegd om extra textuur te creëren. Deze toevoegingen kunnen het smaakprofiel en de textuur van de cake beïnvloeden, wat afhankelijk van de persoonlijke smaak kan worden aangepast.
1. Toevoeging van Chocolade
In bron 4 en 5 wordt aangeraden om eventueel stukjes witte of melkchocolade toe te voegen aan het cacaomengsel. Dit geeft een extra chocoladegesmaak en een extra knapperend effect. De chocolade moet fijn worden gebroken of gesneden voordat deze wordt toegevoegd aan het mengsel. Het is belangrijk om de chocolade niet te fijn te maken, omdat dit de structuur van de cake kan verstoren.
2. Toevoeging van Nootjes
Nootjes kunnen worden toegevoegd aan het cacaomengsel of aan de bovenkant van de cake voor extra smaak en textuur. In bron 4 wordt aangeraden om grove stukjes noten toe te voegen, wat resulteert in een extra knapperend effect. De noten kunnen ook worden toegevoegd aan het cacaomengsel of aan de bovenkant van de cake.
3. Alternatieve Ingredienten
In bron 4 wordt een alternatieve variant beschreven die geschikt is voor veganisten en mensen met specifieke voedingsbeperkingen. Deze variant gebruikt plantaardige boter, amandelmeel en andere ingrediënten. Het principe blijft hetzelfde, maar de ingrediënten zijn aangepast aan een veganistische of zuivelfrije variant.
4. Ei Alternatief
In sommige varianten wordt het ei vervangen door andere ingrediënten. In bron 2 wordt aangeraden om een ei te vervangen door 2 eetlepels vanillevla. In bron 3 wordt aangeraden om het ei te vervangen door 2 tot 3 eetlepels melk. Deze alternatieven kunnen worden gebruikt als het ei niet beschikbaar is of als er allergieën zijn.
Historische Context
De arretjescake is een traditionele Nederlandse cake die al sinds de jaren veertig populair is. Het recept is oorspronkelijk bedacht door de Nederlandsche Oliefabrieken, die het als reclameproduct gebruikten voor hun vetproducten. Het stripfiguurtje Arretje Nof werd gebruikt om het recept te promoveren, wat ervoor zorgde dat het bekend werd als Arretjescake.
In bron 3 wordt beschreven dat het recept oorspronkelijk bekend werd als "Arretjes Nof-cake", een verwijzing naar het stripfiguurtje Arretje Nof dat werd gebruikt voor reclame. In sommige regio's, zoals Limburg, werd het ook wel "pletskeskoek" genoemd. Het is een cake die niet gebakken hoeft te worden en die traditioneel in heel Nederland wordt gegeten.
Het originele recept van CALVE, zoals beschreven in bron 3, dateert uit na 1938 en werd pas echt populair na de Tweede Wereldoorlog. Het originele recept gebruikte Delfia-vet, wat pure kokosvet is. In tegenwoordige varianten kan dit vet worden vervangen door andere vetten, zoals palmolie of margarine.
Technische Aandachtspunten
Tijdens de bereiding van arretjescake zijn er een aantal technische aandachtspunten die in de beschikbare bronnen worden genoemd. Deze aandachtspunten zijn belangrijk om ervoor te zorgen dat de cake goed rijst en een goede textuur heeft.
1. Boter Temperature
Het is belangrijk dat de boter niet te heet wordt gesmolten. In bron 1 en 5 wordt aangeraden om de boter na het smelten iets af te laten koelen voordat deze wordt toegevoegd aan het cacaomengsel. Dit voorkomt dat het vet te snel verwerkt wordt en dat het mengsel zich niet goed bindt.
2. Mengtechniek
De mengtechniek is belangrijk om ervoor te zorgen dat het mengsel romig en gelijkmatig is. In bron 4 wordt aangeraden om de eieren en suiker gedurende 3 minuten met een handmixer te mengen tot een romige massa. Daarna wordt de cacao toegevoegd en goed doorgeroerd. De boter wordt langzaam aan het mengsel toegevoegd en goed doorgeroerd.
3. Kruimelverhouding
De verhouding van gekruimelde koekjes ten opzichte van het cacaomengsel is belangrijk voor de textuur van de cake. In bron 2 wordt gewaarschuwd dat het gebruik van te veel koekjes kan leiden tot een cake die snel uiteenvalt bij het snijden. Het is aan te raden om de koekjes in drie stukken te breken of in grove stukjes te kruimelen.
4. Rijtijd
De rijtijd is belangrijk voor de textuur van de cake. In bron 1 en 5 wordt aangeraden om de cake minimaal 2 tot 6 uur in de koelkast te laten rijzen. Hoe langer de cake in de koelkast rijst, hoe steviger de structuur wordt.
5. Oppersteiding
Na het rijzen moet de cake worden opgediend koud. In bron 1 wordt aangeraden om de cake te serveren met een bol vanille-ijs en een toef slagroom. In bron 2 wordt aangeraden om de cake op te dienen met een bol vanille-ijs of andere topping.
Nutriënt Verhoudingen
Hoewel de beschikbare bronnen geen uitgebreide nutriëntanalyse bevatten, is het mogelijk om enkele algemene verhoudingen te bepalen op basis van de ingrediënten. De arretjescake bevat een hoge hoeveelheid vet, suiker en calorieën, wat de smaak en textuur van de cake beïnvloedt.
1. Boter of Vet
Boter of vet is een belangrijk ingrediënt in de arretjescake. Het bevat een hoge hoeveelheid vet, wat bijdraagt aan de romige textuur van de cake. In bron 3 wordt aangeraden om Delfia-vet te gebruiken, wat pure kokosvet is. In tegenwoordige varianten kan dit vet worden vervangen door andere vetten, zoals palmolie of margarine.
2. Suiker
Suiker is een belangrijk ingrediënt in de arretjescake. Het bevat een hoge hoeveelheid koolhydraten en calorieën, wat bijdraagt aan de zoete smaak van de cake. In bron 5 wordt aangeraden om basterdsuiker te gebruiken, wat een mengsel van witte suiker en stroop is. In tegenwoordige varianten kan deze suiker worden vervangen door andere zoetmiddelen, zoals suikerstevia of andere natuurlijke zoetmiddelen.
3. Eieren
Eieren zijn een belangrijk ingrediënt in de arretjescake. Het bevat eiwit, wat bijdraagt aan de structuur van de cake. In bron 2 wordt aangeraden om een ei te vervangen door 2 eetlepels vanillevla. In bron 3 wordt aangeraden om het ei te vervangen door 2 tot 3 eetlepels melk. Deze alternatieven kunnen worden gebruikt als het ei niet beschikbaar is of als er allergieën zijn.
4. Cacao
Cacao is een belangrijk ingrediënt in de arretjescake. Het bevat een hoge hoeveelheid vet en calorieën, maar ook een hoge hoeveelheid antioxidenten, die goed zijn voor de gezondheid. In bron 4 wordt aangeraden om eventueel stukjes witte of melkchocolade toe te voegen aan het cacaomengsel. Dit geeft een extra chocoladegesmaak en een extra knapperend effect.
Conclusie
Arretjescake is een klassieke, traditionele Nederlandse cake die eenvoudig is in de bereiding en een unieke textuur heeft. Het gebruik van ei in het recept is een optie die door sommige varianten wordt aangehouden, terwijl andere versies ervan afzien of het vervangen door alternatieven. De verhoudingen van de ingrediënten kunnen variëren per regio of per persoonlijke smaak, maar de basis van het recept blijft hetzelfde.
Het recept is een koude cake die niet in de oven hoeft te worden gebakken en die in de koelkast stijft. Het is een cake die eenvoudig is in de bereiding, maar die toch een rijke smaak en een aangename textuur heeft. De beschikbare bronnen bevatten uitgebreide instructies voor de bereiding van arretjescake, inclusief variaties, tips en technische aandachtspunten.