Het gebruik van geneesmiddelen in de diergeneeskunde speelt een essentiële rol in het onderhouden van de gezondheid van dieren. Echter, zoals ook in de menselijke geneeskunde, zijn er regelmatig leveringsproblemen met bepaalde medicijnen. Deze situaties kunnen leiden tot tijdelijke tekorten of volledige uitsluiting van een medicijn uit de markt. Daarom is het van groot belang dat dierenartsen en eigenaars op de hoogte zijn van deze ontwikkelingen en alternatieve oplossingen kunnen vinden. In dit artikel wordt ingegaan op een aantal relevante geneesmiddelen die op dit moment niet leverbaar zijn of waarvan de toegang beperkt is, evenals de mogelijke alternatieven die beschikbaar zijn. Het artikel is gebaseerd op recente informatie van betrouwbare bronnen binnen de diergeneeskundige sector en geeft een overzicht van de situatie en mogelijke oplossingen.

Niet-leverbare geneesmiddelen en alternatieven

Vibranord® 10 mg/ml drank

Vibranord® is een diergeneesmiddel dat doxycycline als werkzame stof bevat. Deze stof is een breedspectrum antibioticum en wordt vaak gebruikt bij bacteriële infecties. Op dit moment is Vibranord® niet leverbaar, en de levertijd is onbekend. In het verleden werd een doxycycline 10 mg/ml drank geproduceerd door Apotheek faculteit Diergeneeskunde, maar deze is sinds het verschijnen van Vibranord® uit het assortiment gehaald. Daarnaast is de grondstof doxycycline momenteel niet leverbaar, waardoor het niet mogelijk is om een nieuw magistraal product te maken. Dierenartsen die doxycycline nodig hebben, kunnen overwegen om de magistrale doxycycline drank van Alfasan te bestellen via De Veterinaire bereider. Deze drank heeft dezelfde sterkte als Vibranord® en is beschikbaar in flacons van 10 en 30 ml.

Enrofloxacine tabletten

Enrofloxacine is een antibioticum dat wordt gebruikt bij bacteriële infecties. Het middel is beschikbaar onder de merknamen Baytril® en Enrofloxoral®. Sinds september 2023 zijn deze tabletten echter niet leverbaar, en de levertijd is onbekend. Er zijn geen duidelijke alternatieven genoemd voor deze medicatie, maar het is mogelijk dat andere antibioticumproducten met vergelijkbare werkingsmechanismen in overweging genomen kunnen worden. Het is aan te raden om in zo’n geval contact op te nemen met een dierenapotheker of een dierenarts om te bepalen welk alternatief het beste is voor de specifieke situatie van het dier.

Ascal® 600 mg sachets

Ascal® bevat carbasalaatcalcium en wordt onder andere gebruikt bij paarden voor de behandeling van tromboflebitis, hoefbevangenheid of darminfarcten. Op dit moment zijn deze sachets uit de handel. Er zijn geen geschikte alternatieven met carbasalaatcalcium, maar het is belangrijk te weten dat carbasalaatcalcium het calciumzout is van acetylsalicylzuur. Dit betekent dat 600 mg carbasalaatcalcium overeenkomt met 500 mg acetylsalicylzuur. Er zijn enkele alternatieven genoemd die kunnen overwogen worden:

1. Preventiron®
   Preventiron® is een voor varkens geregistreerd diergeneesmiddel met acetylsalicylzuur. Het is echter een onverdeeld poeder en minder geschikt voor individuele behandeling van dieren zoals paarden. Apotheek faculteit Diergeneeskunde is aan het werken aan de mogelijkheid van poederporties, die zodra beschikbaar zijn, opgenomen zullen worden in de online aanvraagformulieren.

2. Acetylsalicylzuur tabletten
   Er zijn tabletten met 500 mg acetylsalicylzuur op de markt onder de naam Aspirine® en als generiek middel. Deze tabletten kunnen als alternatief overwogen worden. Het is echter van belang om dit te bespreken met een dierenarts, omdat het gebruik van acetylsalicylzuur in dieren verschillende effecten kan hebben afhankelijk van de soort en het gewicht van het dier.

Fenylbutazon in pasta vorm

Fenylbutazon is een geneesmiddel dat wordt gebruikt bij ontstekingen en pijnlijke aandoeningen. Op dit moment lijkt het erop dat er geen fenylbutazon in pasta vorm geregistreerd is in een EU-lidstaat. Patiënten die behandeld worden met de pasta moeten daarom overgezet worden op een behandeling met fenylbutazon granulaat. Bestaande voorraad van de pasta mag wel opgemaakt worden.

Een andere vorm van fenylbutazon is fenobarbital 100 mg/ml injectievloeistof, dat vroeger werd geproduceerd door Apotheek faculteit Diergeneeskunde. Het werd gebruikt voor het opstarten van fenobarbital bij ernstige gevallen van epilepsie en in sommige gevallen voor gebruik bij een status epilepticus. In Duitsland zijn er geregistreerde fenobarbital 200 mg/ml ampullen onder de naam Luminal® beschikbaar. Met de beschikbaarheid van een humaan geregistreerd handelsproduct is de wettelijke ruimte voor het produceren van de magistrale bereiding van Apotheek faculteit Diergeneeskunde verdwenen, en is de fenobarbital 100 mg/ml injectievloeistof uit het assortiment gehaald. Dierenartsen die fenobarbital injectievloeistof willen bestellen, kunnen dit aanvragen via het online aanvraagformulier Orphan Drugs. Het is belangrijk om te weten dat er enkele belangrijke verschillen zijn tussen beide producten. Deze verschillen betreffen onder andere volume, houdbaarheid en verpakking, en het is aan te raden om deze goed te lezen voordat het middel in gebruik wordt genomen.

Fenylbutazon granulaat als alternatief

Fenylbutazon granulaat is op dit moment het enige beschikbare alternatief voor de pasta. Het is aan te raden om samen met een dierenarts te bespreken of deze vorm van fenylbutazon geschikt is voor het dier. De dosering en administratie kunnen verschillen, en het is belangrijk om de juiste instructies te volgen om mogelijke bijwerkingen te voorkomen.

Leveringsproblemen en alternatieve oplossingen

Leveringsproblemen met geneesmiddelen zijn in de diergeneeskunde niet ongebruikelijk. Deze situaties kunnen ontstaan door diverse redenen, zoals tekort aan grondstoffen, productiestoppen of veranderingen in de registratie van medicijnen. Het is daarom belangrijk dat dierenartsen en eigenaars op de hoogte zijn van deze ontwikkelingen en alternatieve oplossingen kunnen vinden.

Sulfatrim® tabletten

Sulfatrim® 20/100 en 80/400 mg tabletten zijn uit de handel. Deze tabletten bevatten sulfadiazine en trimethoprim in de verhouding 5:1 en worden gebruikt voor de behandeling van bacteriële infecties van de bovenste luchtwegen, het urogenitaalstelsel en wondinfecties. Er zijn twee alternatieve middelen genoemd:

1. Alfatrim® 480
   Alfatrim® 480 is een geregistreerd diergeneesmiddel en een vervanging voor Sulfatrim® 80/400. Het bevat dezelfde werkzame stoffen in dezelfde verhouding en is verkrijgbaar bij de gebruikelijke veterinaire kanalen.

2. TSO 120
   TSO 120 is een ander alternatief dat niet uitgebreid is beschreven, maar kan gebruikt worden afhankelijk van de benodigde sterkte van het middel. Het is aan te raden om dit te bespreken met een dierenarts om te bepalen welk alternatief het beste is voor de specifieke situatie van het dier.

Apotheek faculteit Diergeneeskunde en alternatieven

Apotheek faculteit Diergeneeskunde probeert momenteel een veterinair geregistreerd alternatief te importeren uit het buitenland. Zodra dit alternatief beschikbaar is, zal de informatie op de leveringsproblemen & alternatieven pagina worden bijgewerkt. Het is belangrijk om te weten dat leveringsproblemen vaak tijdelijk zijn, en dat er vaak alternatieven beschikbaar komen na enige tijd.

Reizen met geneesmiddelen

Voor dieren die geneesmiddelen gebruiken die gekoeld moeten worden, is het belangrijk om een aantal maatregelen te nemen bij het reizen. Er zijn koeltasjes beschikbaar die spuiten met een koelelement kunnen bevatten. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de spuiten niet in direct contact komen met de koelelementen om bevriezing te voorkomen. Bij reizen met het vliegtuig is het aan te raden om contact op te nemen met de vliegmaatschappij om afspraken te maken over het vervoeren van deze spuiten in de koelkast tijdens de vlucht. Dit zorgt ervoor dat de geneesmiddelen op de juiste temperatuur worden gehouden en niet verloren gaan aan hun werkzaamheid.

Verantwoord medicijngebruik en veiligheid

Het gebruik van geneesmiddelen in de diergeneeskunde moet altijd verantwoord en veilig zijn. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat dierenartsen en eigenaars op de hoogte zijn van de regels en richtlijnen voor medicijngebruik. Deze richtlijnen zijn vaak opgesteld door instituten zoals het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) en de Consumentenbond. Deze organisaties schrijven in een brandbrief aan minister Bruno Bruins van Medische Zorg dat voor zelfzorgmiddelen duidelijke regels moeten komen, omdat de verkoop door supermarkten grote risico’s met zich meebrengt.

Het gebruik van zelfzorgmiddelen in de diergeneeskunde moet daarom met voorzichtigheid worden aangepakt. Het is belangrijk om te weten welke middelen veilig zijn en welke niet. Het is aan te raden om altijd contact op te nemen met een dierenapotheker of dierenarts voordat medicatie wordt toegediend, vooral als het middel niet geregistreerd is voor gebruik bij dieren of als er onvoldoende informatie beschikbaar is over de veiligheid en werkzaamheid van het middel.

Verkoop en toegang tot medicatie

De verkoop en toegang tot geneesmiddelen in de diergeneeskunde wordt gereguleerd om ervoor te zorgen dat dieren veilig en effectief behandeld kunnen worden. Het is belangrijk om te weten welke middelen geregistreerd zijn en hoe ze beschikbaar zijn. In sommige gevallen kunnen medicijnen alleen verkregen worden via een dierenapotheker of dierenarts, en is het niet mogelijk om ze in supermarkten of zelfzorgverkoop te kopen. Dit is vaak het geval bij medicijnen die sterkere effecten hebben of bij middelen die risico’s kunnen opleveren bij verkeerd gebruik.

Vergoeding van medicatie

In sommige gevallen kan medicatie vergoed worden vanuit de basisverzekering. Dit is bijvoorbeeld het geval bij medicatie om van het roken af te komen of nicotinevervangende middelen. Vanaf 1 januari zijn deze middelen vergoedbaar vanuit de basisverzekering, maar begeleiding door een huisarts of erkende coach is wel een voorwaarde. Het is belangrijk om te weten welke middelen vergoedbaar zijn en welke voorwaarden gelden.

Onderzoek naar heruitgifte ongebruikte oncolytica

Het Radboudumc en de Universiteit Utrecht voeren onderzoek uit naar de heruitgifte van ongebruikte orale antikankergeneesmiddelen. Het doel van dit onderzoek is om medicijnverspilling te voorkomen en te onderzoeken of het veilig en effectief is om deze middelen opnieuw uit te geven. Het project krijgt € 500.000 subsidie van ZonMw. Het is belangrijk om te weten dat dit onderzoek zich richt op menselijke medicijnen, maar het kan ook inzichten geven voor de diergeneeskunde, waar het gebruik van geneesmiddelen vaak beperkt is vanwege tekorten.

Rechtelijke kwesties rond vergoeding

In sommige gevallen kunnen er geschillen ontstaan over de vergoeding van geneesmiddelen. Een voorbeeld is de rechtszaak tussen VGZ en de Vereniging Afbouwmedicatie, waarin besproken werd of de vergoeding van magistraal bereide afbouwmedicatie voor antidepressiva geweigerd mocht worden. De rechter oordeelde dat VGZ dit niet mocht doen, omdat geregistreerde medicatie in vloeibare vorm niet volstond voor alle situaties. Het is belangrijk om te weten dat rechtelijke beslissingen invloed kunnen hebben op de beschikbaarheid en vergoeding van geneesmiddelen, en dat dierenartsen en eigenaars op de hoogte moeten zijn van deze ontwikkelingen.

Nieuwe ontwikkelingen in de geneesmiddelensector

De geneesmiddelensector is continu in ontwikkeling, en er zijn regelmatig nieuwe producten beschikbaar die kunnen helpen bij de behandeling van dieren. Een voorbeeld is het middel Akynzeo, dat een nieuwe sterkte en toedieningsweg heeft gekregen. De Committee for Medicinal Products for Human Use (CHMP) heeft deze keuring goedgekeurd. Het is belangrijk om te weten dat er ook in de diergeneeskunde regelmatig nieuwe producten beschikbaar komen, en dat het belangrijk is om op de hoogte te blijven van deze ontwikkelingen.

Verkoop en prijzen van geneesmiddelen

De verkoop en prijzen van geneesmiddelen kunnen regelmatig veranderen, en het is belangrijk om te weten welke factoren hierbij een rol spelen. Een voorbeeld is de verkoop van het kankergeneesmiddel lutetium Lu-177 oxodotreotide door Novartis, waarbij de prijs bijna verzesvoudigd is. Voor deze prijs willen zorgverzekeraars het niet meer vergoeden. Het is belangrijk om te weten dat prijsveranderingen invloed kunnen hebben op de beschikbaarheid en toegang tot geneesmiddelen, en dat dit in de diergeneeskunde ook van toepassing is.

Nieuwe locatie voor EMA

Nederland heeft op 1 januari een volledig functioneel en gemeubileerde huisvesting opgeleverd voor het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA). Dit is een belangrijke stap in de regulerende structuur van geneesmiddelen in Europa. Het is belangrijk om te weten dat EMA een rol speelt in de evaluatie en toegang tot geneesmiddelen, en dat dit ook invloed kan hebben op de beschikbaarheid van middelen in de diergeneeskunde.

Nieuwe cao voor medewerkers apotheek

Het onderhandelingsakkoord voor medewerkers in de openbare apotheek is omgezet in een nieuwe Cao Apotheken. Dit is een belangrijke ontwikkeling in de sector, en het betreft een akkoord dat eind vorig jaar is afgesloten. Het is belangrijk om te weten dat dergelijke akkoorden invloed kunnen hebben op de werking en beschikbaarheid van apotheekdiensten, en dat dit ook van toepassing kan zijn op dierenapotheken.

Conclusie

In de diergeneeskunde is het gebruik van geneesmiddelen essentieel voor de gezondheid en welzijn van dieren. Echter, leveringsproblemen met bepaalde middelen zijn niet ongebruikelijk, en het is belangrijk dat dierenartsen en eigenaars op de hoogte zijn van deze situaties en alternatieve oplossingen kunnen vinden. In dit artikel is ingegaan op een aantal relevante geneesmiddelen die op dit moment niet leverbaar zijn of waarvan de toegang beperkt is, evenals de mogelijke alternatieven die beschikbaar zijn. Het is belangrijk om te weten dat leveringsproblemen tijdelijk kunnen zijn, en dat er vaak alternatieve middelen beschikbaar komen na enige tijd. Bovendien is het belangrijk om verantwoord en veilig met geneesmiddelen om te gaan, en om regelmatig op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in de sector. Door samen te werken met dierenapothekers en dierenartsen, kan het gebruik van geneesmiddelen in de diergeneeskunde veilig en effectief blijven.

Bronnen

1. Nieuws - P&W
2. Leveringsproblemen en alternatieven - UU
3. Vragen over reumamedicatie - Maartenskliniek