Oxazepam en benzodiazepinen: risico’s, gebruik en trends in Nederland en buurlanden
Het gebruik van geneesmiddelen zoals oxazepam en andere benzodiazepinen is een onderwerp dat zich steeds vaker voordoet in de Nederlandse samenleving. Deze medicijnen worden vaak voorgeschreven bij angststoornissen, slaapproblemen of als onderdeel van ontwenningsbehandelingen. Ondanks hun medische toepassing zijn benzodiazepinen ook bekend om hun risico op verslaving en de ernstige ontrekkingsverschijnselen die kunnen optreden bij onbeheerlijk gebruik.
In dit artikel worden de huidige trends in het gebruik van benzodiazepinen en oxazepam nader bekeken, met een specifieke aandacht voor het kopen van deze middelen zonder recept, het gebruik van research chemicals en de rol van internetsites in de verspreiding van illegale of ongecontroleerde medicijnen. Op basis van meerdere bronnen wordt een duidelijk beeld getekend van de huidige situatie in Nederland en buurlanden zoals België, Duitsland, Spanje en Portugal.
Oxazepam: een veelvoorkomend kalmeringsmiddel
Oxazepam behoort tot de groep van benzodiazepinen en wordt meestal voorgeschreven bij angststoornissen, slapeloosheid en als onderdeel van de behandeling van alcoholverslaving. Het middel werkt kalmerend op het zenuwstelsel en kan snel effect geven bij acute zenuwspanning of paniek. Ondanks deze medische toepassingen is het middel ook bekend om zijn verslavingsrisico, vooral bij langdurig of onbeheerlijk gebruik.
In Nederland is oxazepam sinds 2022 alleen nog verkrijgbaar op doktersrecept, net als de meeste andere benzodiazepinen. Dit betekent dat het middel niet meer via de apotheek verkrijgbaar is zonder medische begeleiding. Toch blijven mensen op zoek naar manieren om het middel te verkrijgen zonder officiële voorschrift, zoals via illegale webshops of buurlanden.
Veranderingen in het gebruik en het aantal recepten
Volgens het Zorginstituut Nederland is het aantal mensen dat oxazepam op recept verkrijgt grotendeels stabiel gebleven in de afgelopen jaren. In 2021 waren er 144.920 gebruikers, in 2022 was dit aantal gedaald tot 144.790. Hoewel het aantal officieel voorgeschreven gebruikers dus nauwelijks is veranderd, zijn er andere signalen die wijzen op toegenomen gebruik zonder medisch beheer.
Een van deze signalen is de aanzet van zoekopdrachten naar "oxazepam kopen zonder recept", die volgens de gegevens van AfkickkliniekWijzer.nl met 30% is toegenomen in het afgelopen jaar. Deze toename suggereert dat er steeds meer mensen op zoek zijn naar alternatieve manieren om dit middel te verkrijgen, buiten de reguliere medische kanalen.
Het verschijnsel van research chemicals
Naast het illegale kopen van middelen zoals oxazepam zonder recept, is er ook een stijgende trend in het gebruik van zogenaamde research chemicals. Deze stoffen zijn chemische varianten van bestaande medicijnen en worden vaak ontworpen om te functioneren op vergelijkbare manier, maar zonder onderworpen te zijn aan medische toezicht. Voorbeelden zijn Bromazolam, een variant van Alprazolam (Xanax), en Pyrazolam, een synthetische benzodiazepine die in 2023 met 37% in populariteit is toegenomen.
Deze middelen worden vaak verkocht als "research chemicals" of "voor experimentele doeleinden", maar in de praktijk worden ze vaak gebruikt zoals klassieke benzodiazepinen. Het probleem is dat ze minder goed onderzocht zijn en dus grotere gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Bovendien zijn ze vaak niet gereguleerd, waardoor ze gemakkelijker te verkrijgen zijn zonder medisch toezicht.
De gegevens tonen aan dat het gebruik van research chemicals zoals Bromazolam en Pyrazolam in Nederland in 2023 met respectievelijk 67% en 37% is toegenomen. Deze cijfers duiden op een snelle verandering in de manier waarop mensen toegang krijgen tot verslavende middelen en onderstrepen het belang van bewustwording en preventie.
Internetsites en het kopen van medicijnen zonder recept
Een van de belangrijkste manieren waarop mensen toegang krijgen tot oxazepam en andere benzodiazepinen zonder recept, is via internet. Volgens een onderzoek door Kassa, een consumentenprogramma van BNNVARA, is het mogelijk om verslavende medicatie zoals oxazepam en Ritalin (methylfenidaat) met succes te bestellen via illegale webshops. Deze middelen zijn normaal gesproken alleen verkrijgbaar op doktersrecept, maar via internet kan het middel zonder medische begeleiding worden aangeschaft.
In het onderzoek van Kassa is gebleken dat mensen gemakkelijk kunnen bestellen bij webshops die geen rekening houden met medische of wettelijke regels. Naast oxazepam en Ritalin werden ook designerdrugs – synthetische varianten van bestaande benzodiazepinen – verkocht. Deze middelen werken vergelijkbaar aan klassieke benzodiazepinen, maar zijn vaak minder goed onderzocht en kunnen extra risico’s met zich meebrengen.
De Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft boetes opgelegd en in sommige gevallen strafrechtelijk opgetreden tegen webshops die illegaal medicijnen verkopen. Toch blijft het probleem bestaan, omdat nieuwe webshops regelmatig verschijnen en verdwijnen, wat het voor regeringsinstanties lastig maakt om controle te houden.
Het kopen in buurlanden
Naast het gebruik van illegale webshops, zoeken mensen ook naar manieren om medicijnen zoals oxazepam te verkrijgen via buurlanden. De zoekopdrachten zoals “oxazepam kopen in België” of “oxazepam kopen in Duitsland” worden regelmatig ingetikt, wat aangeeft dat mensen weten dat deze middelen in sommige buurlanden wellicht makkelijker te verkrijgen zijn.
Hoewel het officieel niet is toegestaan om medicijnen te kopen in buurlanden zonder medisch beheer, is er wel sprake van een informele markt die zich buiten de reguliere zorgsystemen ontwikkelt. Dit kan zowel voor Nederlanders als voor toeristen interessant zijn, vooral in landen als Spanje en Portugal waar het klimaat gunstig is voor recreatie.
Risico’s en gevolgen van onbeheerlijk gebruik
Het gebruik van benzodiazepinen zoals oxazepam zonder medische begeleiding kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Ondanks hun kalmerende effecten zijn deze middelen bekend om hun verslavingsrisico. Verslaving kan al snel ontstaan, vaak binnen twee tot drie weken van onbeheerlijk gebruik. Bovendien kunnen er heftige ontrekkingsverschijnselen optreden bij het afstappen van het gebruik, zoals hallucinaties, angsten en andere psychische klachten.
Ook is het risico op overdosering of combinatie-effecten met andere middelen (zoals alcohol) groot. Het gebruik van benzodiazepinen in combinatie met alcohol kan leiden tot verlaagde ademhaling, verlies van bewustzijn of zelfs dodelijke gevolgen.
Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik stelt dat het gebruik van designerbenzodiazepinen en research chemicals een groot gevaar vormt voor de volksgezondheid. Deze middelen worden vaak niet goed onderzocht en kunnen extra risico’s met zich meebrengen, zoals onvoorspelbare effecten of interacties met andere medicijnen.
Probleemgebruik en verslaving
Het toegenomen gebruik van benzodiazepinen buiten de reguliere zorgsystemen heeft geleid tot een toename in het aantal mensen met probleemgebruik of verslaving. Volgens de gegevens van AfkickkliniekWijzer.nl is het aantal hulpvragen over probleemgebruik van benzodiazepinen in het afgelopen jaar met 60% gestegen. Dit wijst op een snelle verandering in het gebruiksgedrag en benadrukt het belang van bewustwording en preventie.
Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik stelt dat het gebruik van deze middelen zonder medische begeleiding een grote risico’s met zich meebrengt. Ze adviseren mensen om geen geneesmiddelen te kopen via het internet zonder recept en te zorgen dat het gebruik onder medische toezicht plaatsvindt.
Regulering en toekomstplannen
Het kopen van medicijnen zoals oxazepam zonder recept is in Nederland niet toegestaan, maar het fenomeen blijft bestaan door illegale webshops en informele markten. De regering en gezondheidsautoriteiten zijn zich bewust van het probleem en hebben maatregelen genomen om dit te bestrijden.
De Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) werkt samen met de politie, douane en Openbaar Ministerie om illegale webshops offline te halen of boetes op te leggen. Toch blijkt het voor regeringsinstanties lastig om controle te houden, omdat webshops vaak snel verschuiven of verdwijnen.
Op het gebied van wetgeving is het wetsvoorstel over nieuwe psychoactieve stoffen inmiddels meerdere keren doorgeschoven en staat opnieuw op de agenda voor het voorjaar van 2024. Dit wetsvoorstel is bedoeld om nieuwe stoffen zoals designerbenzodiazepinen en research chemicals onder controle te houden. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zegt te monitoren hoe deze middelen internationaal worden gebruikt en stelt dat meerdere stoffen in de afgelopen jaren zijn opgenomen in de Opiumwet na risicobeoordelingen.
Conclusie
Het gebruik van oxazepam en andere benzodiazepinen is een belangrijk onderwerp in de huidige gezondheidszorg en samenleving. Hoewel deze middelen medische toepassingen hebben, zijn ze ook bekend om hun risico op verslaving en de ernstige ontrekkingsverschijnselen die kunnen optreden. Het toegenomen gebruik zonder medisch beheer, het gebruik van research chemicals en het kopen van medicijnen via illegale webshops zijn duidelijke signalen van een groeiend probleem.
De gegevens tonen aan dat het aantal hulpvragen over probleemgebruik van benzodiazepinen met 60% is gestegen en dat het gebruik van designerbenzodiazepinen en research chemicals in 2023 met 67% is toegenomen. Deze cijfers benadrukken het belang van bewustwording en preventie, maar ook van wetgeving en toezicht.
Het is belangrijk dat mensen zich bewust zijn van de risico’s die het gebruik van deze middelen met zich meebrengt en ervoor kiezen om medicatie onder medische toezicht te gebruiken. Het kopen van middelen via internet zonder recept is een gevaarlijke praktijk die zowel gezondheidsrisico’s als juridische gevolgen met zich meebrengt.
De regering en gezondheidsautoriteiten blijven hun best doen om illegale webshops offline te halen en nieuwe stoffen onder controle te houden. Toch is het aan ieder individu om ervoor te kiezen om verantwoord te omgaan met geneesmiddelen en te zorgen dat het gebruik gecontroleerd en veilig is.