Gietijzeren pannen zijn sinds eeuwen een geliefd keukeninstrument onder zowel huiskoks als culinair professionals. Deze pannen zijn niet alleen bekend om hun duurzaamheid en warmtegeleiding, maar ook om hun gebruiksgemak in verschillende bereidingsmethoden. In dit artikel wordt ingegaan op de diverse manieren waarop een gietijzeren pan ingezet kan worden, de onderhoudstechnieken die nodig zijn om de levensduur te verlengen, en enkele recepten waarbij een gietijzeren pan centraal staat.

Gietijzeren pan: een veelzijdig kookgerecht

Gietijzeren pannen zijn niet alleen bekwaam in het braden van vlees, maar ze kunnen ook gebruikt worden voor het sauteren van groenten, het bakken van aardappelen en het maken van stoofpotjes en soepen. De warmteverdeling van gietijzer is gelijkmatig, wat het mogelijk maakt om gerechten op een consistente manier te bereiden. Daarnaast kunnen gietijzeren pannen gebruikt worden op een barbecue of in de oven, zolang het handvat van gietijzer is en niet van hout of kunststof.

Bij het gebruik van een gietijzeren pan is het belangrijk om rekening te houden met het gewicht. Deze pannen zijn zwaar, wat goed is voor stabiliteit, maar ook betekent dat ze moeilijker zijn te bewegen. Gietijzeren pannen zijn daarnaast geschikt voor inductie, maar de zware constructie kan leiden tot krassen op het inductieblad. Het gebruik van gietijzeren pannen op inductie moet daarom met eigen risico gebeuren.

Een van de voordelen van een gietijzeren pan is dat het natuurlijk anti-aanbakmateriaal is. Hierdoor is minder vet nodig bij het bereiden van gerechten. Gietijzeren pannen kunnen dus bijdragen aan gezondere bereidingen. Een goed onderhouden gietijzeren pan kan jarenlang meegaan, waardoor het een duurzame keuze is voor de keuken.

Het onderhouden van een gietijzeren pan

Na het gebruiken van een gietijzeren pan is het belangrijk om deze goed te onderhouden. De pan moet afgespoeld worden met heet water en eventueel met een mild afwasmiddel. Dit is echter enkel nodig bij het reinigen van een nieuwe pan of bij het verwijderen van vastgelopen resten. Het gebruik van afwasmiddel moet zorgvuldig gedaan worden, want te veel of te sterk middel kan de olieschicht beschadigen.

Na het reinigen moet de pan grondig worden afgelapt. Roestvorming kan worden voorkomen door het aanbrengen van een dun laagje olie. Het is aan te raden om de pan op een droge plek op te bewaren en nooit langdurig nat te laten staan. Bij goed onderhoud verbetert de prestatie van de pan met de tijd, waardoor het bakresultaat steeds beter wordt.

Een gietijzeren pan kan ook gebruikt worden voor het maken van bijgerechten en zelfs desserts. Voorbeelden hiervan zijn het bakken van een tarte tatin, het maken van een smeuïge aardappelgratin of een knapperige crumble. Ook is het mogelijk om in een gietijzeren pan brood te bakken, wat resulteert in een heerlijke krokante korst en een luchtige structuur. Deze veelzijdigheid maakt een gietijzeren pan onmisbaar in iedere keuken.

Het inbranden van een gietijzeren pan

Het inbranden van een gietijzeren pan is een essentieel onderhoudstap die ervoor zorgt dat de pan een aantrekkelijke antiaanbaklaag krijgt. Dit proces kan op twee manieren uitgevoerd worden: in de oven of op het fornuis.

Inbranden in de oven

Als men de pan in de oven wil inbranden, moet deze geheel van gietijzer zijn, zonder houten of kunststof handvat. De oven moet op 250 °C worden voorverwarmd. Vervolgens wordt de pan grondig gereinigd met water en een sopje. Dit is de enige keer dat afwasmiddel mag worden gebruikt. Daarna wordt de pan droog gelegd met keukenpapier.

De pan wordt grondig ingevet met plantaardige olie, inclusief de steel en onderkant. De buitenkant van de pan hoeft niet ingevet te worden als deze geëmailleerd is. Vervolgens wordt de pan omgekeerd op het middelste rek in de oven geplaatst. Op de bodem van de oven wordt aluminiumfolie gelegd om olieresten op te vangen. De pan blijft 1 uur in de oven. Daarna wordt de oven uitgezet en de pan nog 15 minuten in de dichte oven gelaten om af te koelen.

Het inbranden van een pan kan meerdere keren worden herhaald om een perfecte antiaanbaklaag te verkrijgen. Bij nieuwe pannen is het aan te raden om het proces 5 keer te herhalen. Tijdens het inbranden verandert de kleur van de pan, wat normaal is. Het proces is geslaagd als een egaal donkerbruine tot zwarte kleur ontstaat.

Inbranden op het fornuis

Het inbranden van een gietijzeren pan op het fornuis vereist goede ventilatie. De pan wordt eerst gereinigd met water en een sopje en daarna droog gelegd. Vervolgens wordt de pan grondig ingevet met plantaardige olie. Het overbodige vet wordt verwijderd zodat de pan niet vettig oogt.

De pan wordt op het fornuis geplaatst en verhit tot het vet begint te roken. Hierdoor hecht het vet aan het gietijzer. De pan wordt daarna verwijderd en afgekoeld. Eventuele olieresten worden verwijderd. Het proces moet meerdere keren herhaald, minstens vijf keer, om een goede antiaanbaklaag te verkrijgen.

Het inbranden van een gietijzeren pan is belangrijk voor de prestaties van de pan. Een goed ingebakte pan zorgt voor een betere antiaanbaklaag, minder vetgebruik en een langer gebruik.

Recepten met een gietijzeren pan

Paella in een gietijzeren pan

Een bekende gerecht die vaak in een gietijzeren pan bereid wordt, is de paella. Dit gerecht bestaat uit rijst, groenten en zeevruchten die samen koken tot een kleurrijk gerecht. Voor deze paella zijn de volgende ingrediënten nodig:

• Uitrusting: gietijzeren pan
• Voedingswaarden per portie: 797 kcal, 47 g koolhydraten, 38 g vet, 63 g eiwit

De stappen voor het bereiden van deze paella zijn als volgt:

1. Roer saffraandraadjes door de gevogeltefond en laat deze trekken.
2. Pels ui en knoflook en hak deze fijn. Was paprika en tomaten, haal de zaadjes eruit en snij deze in stukjes.
3. Was het kipfilet en kabeljauw en snij deze in stukjes. Snij de chorizo in plakjes en was de mosselen en garnalen.
4. Bereid de gasgrill voor op middelhoge directe en indirecte hitte.
5. Plaats een gietijzeren pan met een scheutje olie in de directe zone van de gasgrill en verwarm gedurende 2 minuten.
6. Bak chorizo in de pan tot het bruin is. Bak daarna de kip en kabeljauw.
7. Voeg een scheut olie toe en bak de ui en knoflook aan tot deze glazig zijn. Voeg paprika en chili toe.
8. Voeg de rest van de ingrediënten toe en bereid het gerecht verder volgens de voorgeschreven methode.

Stoofschotel in een gietijzeren pan

Een andere klassieke bereiding die goed werkt in een gietijzeren pan is een stoofschotel. Dit gerecht bestaat uit mals vlees en wortelgroenten die langzaam koken tot een warme schotel. De gietijzeren pan zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling, waardoor het vlees mals wordt en de smaken goed kunnen ontwikkelen.

Risotto in een gietijzeren pan

Risotto is een gerecht dat vaak in een gietijzeren pan bereid wordt. De gelijkmatige warmteverdeling zorgt ervoor dat de rijst gelijkmatig kookt en een smeuïge textuur ontwikkelt. Het gebruik van gietijzer bij het bereiden van risotto helpt bij het verkrijgen van een rijke smaak en een betere textuur.

Eénpansgerechten met een gietijzeren pan

Eénpansgerechten zijn een handige keuze voor mensen die weinig tijd hebben of die een tijdbesparende manier van koken zoeken. Een gietijzeren pan is ideaal voor het maken van deze gerechten, omdat het meerdere bereidingsmethoden kan aan. Bij het gebruik van een gietijzeren pan voor éénpansgerechten zijn er meerdere voordelen:

• Minder pannen en potten gebruiken, wat leidt tot minder afwas.
• Gelijkmatige warmteverdeling zorgt voor een beter bakresultaat.
• De pan kan gebruikt worden op meerdere kookmethoden, zoals op het fornuis, in de oven of op de barbecue.

Een voorbeeld van een éénpansgerecht is een stoofschotel waarin vlees, groenten en saus in één pan gekookt worden. Deze methode is niet alleen tijdbesparend, maar ook erg stressvrij. Het is makkelijk om alle ingrediënten in één pan te zetten en te laten koken tot het gerecht klaar is.

Conclusie

Gietijzeren pannen zijn een veelzijdig keukeninstrument dat gebruikt kan worden voor meerdere bereidingsmethoden. Het gebruik van deze pannen vereist enige onderhoud, maar de voordelen van een goed onderhouden pan zijn aanzienlijk. Het inbranden van een gietijzeren pan is een essentieel proces dat ervoor zorgt dat de pan een goede antiaanbaklaag verkrijgt. Buiten het onderhoud zijn gietijzeren pannen ook geschikt voor het maken van diverse gerechten, zoals paella, stoofschotels en risotto. Het gebruik van deze pannen in éénpansgerechten is een tijdbesparende en stressvrije manier van koken. Met de juiste technieken en een goed onderhouden pan kan een gietijzeren pan jarenlang meegaan en veel lekkere gerechten leveren.

Bronnen

1. Gietijzeren pan: dit kun je ermee doen!
2. Hoe brand je een gietijzeren pan in?
3. Paella uit de gietijzeren pan
4. Makkelijke éénpansgerechten