Surinaams gerecht: het recept voor bakkeljauw en bijbehorende klassieke schotels
Het Surinaamse gerecht bakkeljauw is een klassieker in de Surinaamse keuken. Het is een zoutgezette vis die na droging lang houdbaar is geworden en een krachtige smaak ontwikkelt. Het gerecht is een weerspiegeling van de rijke culturele en historische context van Suriname, waarin diverse invloeden uit Azië, Afrika en Europa zijn samengekomen. In dit artikel wordt het recept voor bakkeljauw centraal gezet, evenals een aantal klassieke Surinaamse schotels die vaak met de vis worden gepresenteerd, zoals heri heri en telo met bakkeljauw. De bereiding van deze gerechten vereist een paar specifieke ingrediënten en technieken, die verder uitgebreid worden behandeld. Ook worden de oorsprong en de culturele achtergrond van deze gerechten besproken, zodat lezers een compleet beeld krijgen van deze Surinaamse culinair erfdeel.
Het gerecht bakkeljauw
Bakkeljauw is een traditioneel Surinaamse gerecht dat wordt bereid met gezouten en gedroogde vis. Deze vis is bekend onder verschillende namen, zoals klipvis of bakkeljauwfilet, en wordt vaak in Surinaamse toko’s verkocht. De vis is niet alleen een smaakvol ingrediënt, maar ook een historisch belangrijk gerecht, dat tijdens de slavernij werd gegeten vanwege zijn lange houdbaarheid. Het gerecht wordt vaak samengesteld met ui, tomaat, tomaatpuree, en kruiden als bladselderij en zwarte peper. Het resultaat is een smeuïge, kruidige saus die de bakkeljauw goed omhult.
In het recept dat hier verder wordt besproken, wordt de bakkeljauw bereid door de vis te koken in een pan met water. Deze methode zorgt ervoor dat de vis zachter wordt en zich goed leent voor de combinatie met de saus. Het gerecht is eenvoudig en smaakt heerlijk, en het is een populaire maaltijd in de Surinaamse gemeenschap.
Ingridiënten en voorbereiding
Voor het Surinaamse recept voor bakkeljauw zijn de volgende ingrediënten nodig:
- 450 gram bakkeljauwfilet (let erop dat het filet is)
- 2 el zonnebloemolie
- 1 flinke ui, gesnipperd
- 2 tomaten, in blokjes
- een half blikje tomatenpuree
- 1 el citroensap (vers)
- enkele flinke draaien van de zwarte pepermolen
- blaadjes van een paar takjes bladselderij (optioneel)
- een klein dobbelsteentje maggie bouillonblokje (optioneel)
Voor de bereiding van het gerecht volgt men de volgende stappen:
- Vul een flinke pan met 3 liter water en breng dit aan de kook.
- Spoel de stukken bakkeljauwfilet goed af onder de koude kraan.
- Voeg de vis toe aan het kookend water en kook hem volledig door.
- In een aparte koekenpan of wok wordt de ui met een maggie blokje en wat versgemalen zwarte peper verwerkt.
- Roerbak de ui tot deze glazig is, voeg vervolgens de tomaten, tomatenpuree en citroensap toe.
- Meng alles goed en voeg eventueel bladselderij of maggie blokjes toe.
- Bak de saus op lage hitte tot het gewenste smaakprofiel is bereikt.
- Serveer de gekookte bakkeljauw met de saus erover.
Deze bereiding zorgt voor een warme, kruidige saus die de bakkeljauw goed accentueert. Het gerecht is ideaal als maaltijd, en kan met een paar groenten of rijst worden gepresenteerd.
Heri heri: een Surinaamse klassieker
Een van de populaire gerechten die vaak samen met bakkeljauw worden geserveerd, is heri heri. Deze maaltijd bestaat uit een combinatie van cassave, zoete aardappel, bakbanaan, en een gekookt ei. Het gerecht is een eenvoudig, maar smaakvol gerecht dat oorspronkelijk uit de tijd van de slavernij stamt. Het was een maaltijd die de slaven kregen, gemaakt met beschikbare aardvruchten en een ei. In de 21e eeuw is heri heri nog steeds een geliefde Surinaamse maaltijd, en wordt het vaak op speciale dagen zoals Keti Koti gemaakt. Deze feestdag, die op 1 juli plaatsvindt, herdenkt de afschaffingsdag van de slavernij in Suriname.
Het recept voor heri heri is vrij eenvoudig. Het gerecht bestaat uit de volgende ingrediënten:
- Cassave
- Zoete aardappel
- Bakbanaan
- Een gekookt ei
- Bakkeljauw
De aardvruchten worden meestal gekookt of geklaard in een pan. Ze worden los gekookt of samengekookt, afhankelijk van de voorkeur. Het ei wordt gewoon gekookt en de bakkeljauw wordt zoals beschreven bereid. De maaltijd wordt meestal geserveerd op een plaat, en soms wordt er ook een saus of sambal bijgevoegd. Het resultaat is een rijke, eenvoudige maaltijd die goed smaakt en ook gezond is.
Voorbereiding van heri heri
De bereiding van heri heri is vrij eenvoudig. De ingrediënten worden los of samengekookt. Voor het meeste gerecht geldt het volgende:
- Spoel de cassave en de zoete aardappel af onder koud water.
- Snijd ze in grove blokjes en kook ze tot ze zacht zijn.
- Spoel de bakbananen af en snijd ze in blokjes. Kook ze tot ze krokant zijn.
- Kook een ei in een aparte pan of in kokend water.
- Bereid de bakkeljauw zoals beschreven in het recept hierboven.
- Serveer de gerechten op een schaal of in een kom.
De maaltijd is klaar om te worden geserveerd, en kan met een extra saus of sambal worden verfraaid. Het is een warme, smaakvolle maaltijd die goed past bij een feestelijke gelegenheid of gewoon als middageten.
Telo met bakkeljauw
Een andere Surinaamse maaltijd die vaak samen met bakkeljauw wordt bereid, is telo met bakkeljauw. Het gerecht bestaat uit cassave (ook bekend als telo of teloh), en de vis is net zoals bij het bakkeljauwrecept gezouten en gedroogd. De vis moet eerst worden ontzouten voordat hij kan worden gekookt of gebakken. Dit proces is belangrijk omdat de vis anders te zout kan smaken. Het gerecht is een klassieker in de Surinaamse keuken en wordt vaak gemaakt bij feesten of bijzondere gelegenheden.
Het recept voor telo met bakkeljauw bevat de volgende ingrediënten:
- 1 kg cassave
- 500 gram bakkeljauw (filet)
- 2 el zonnebloemolie
- 1 ui, gesnipperd
- 2 teentjes knoflook, geperst
- 2 tomaten, in blokjes
- 1 blikje tomatenpuree (70 gram)
- enkele takjes bladselderij, fijngesneden
- het sap van 1/2 limoen
- optioneel: 1/2 fijngesneden Madame Jeanette peper
- olie, om in te frituren
- zout naar smaak
De bereiding van het gerecht verloopt als volgt:
- Spoel de cassave af onder koud water en snijd hem in blokjes.
- Bak de cassave in een pan met olie tot ze krokant zijn. Dit is vergelijkbaar met het maken van frietjes.
- In een aparte pan of wok worden de ui en de knoflook verwerkt tot ze glazig zijn.
- Voeg de tomaten en tomatenpuree toe en meng alles goed.
- Voeg eventueel bladselderij of Madame Jeanette peper toe voor extra smaak.
- Voeg de ontzouten bakkeljauw toe aan de saus en bak alles samen tot het geheel droog is.
- Serveer de krokante cassave met de gebakken bakkeljauw in de saus.
Het gerecht is smaakvol en kruidig, en het is een populaire Surinaamse maaltijd die vaak zonder bijgerechten wordt geserveerd. Het is echter ook mogelijk om er een groentegerecht of salade bij te serveren, zoals bijvoorbeeld een salade van groene papaja, komkommer en wortel.
Ingredienten en waar te vinden
Bij het maken van Surinaamse gerechten zoals bakkeljauw, heri heri, en telo met bakkeljauw, zijn er een paar specifieke ingrediënten nodig die niet standaard in iedere keuken te vinden zijn. Het is daarom belangrijk om te weten waar deze ingrediënten te verkrijgen zijn en wat de beste plekken zijn om ze te kopen.
Surinaamse toko’s
De meeste Surinaamse ingrediënten zijn te vinden in Surinaamse toko’s, die vaak ook Chinees of Turks gericht zijn. Deze toko’s bieden een breed spectrum aan producten, waaronder cassave, bakkeljauwfilet, madame Jeanette peper, en Hindoestaanse massala. In de grotere steden zijn er meerdere toko’s te vinden, waaronder ketens zoals Amazing Oriental, die bekend staat om zijn uitgebreide lijst aan Surinaamse en Aziatische producten.
Supermarkten
Hoewel Surinaamse producten vooral in toko’s te vinden zijn, is het tegenwoordig ook mogelijk om ze in supermarkten te kopen. In de grote steden zijn er vaak producten zoals bakbananen, zoete aardappels, en soms zelfs bakkeljauwfilet beschikbaar. Het is echter aan te raden om toch naar een toko te gaan om de meest geschikte ingrediënten te vinden.
Online bestellen
Voor mensen die geen toko in de buurt hebben, is het ook mogelijk om Surinaamse producten online te bestellen. Er zijn meerdere websites en platforms waarop je Surinaamse ingrediënten kunt vinden, waaronder Surinamshop.nl en Nieuw-Nederland.nl. Deze websites leveren vaak producten af in het hele land, wat het makkelijker maakt om toegang te krijgen tot de benodigde ingrediënten.
Smaken en kruiden
Een belangrijk aspect van Surinaamse keuken is de rijkdom aan kruiden en smaken. In het recept voor bakkeljauw worden bijvoorbeeld zwarte peper, bladselderij, en citroensap gebruikt om de saus een extra smaak te geven. Ook is maggie bouillonblokje een veelgebruikt ingrediënt in Surinaamse recepten, wat ervoor zorgt dat de saus extra smaakvol is.
Een andere kruid die vaak wordt gebruikt in Surinaamse recepten is Madame Jeanette. Deze chilipeper is heerlijk fruitig en behoorlijk heet, waardoor ze een specifieke smaak toevoegt aan gerechten. Het is aan te raden om deze peper met voorzichtigheid te gebruiken, omdat ze erg pittig kan zijn. Voor mensen die niet zeker weten of ze de peper kunnen verdragen, is het verstandig om er eerst een klein beetje van te gebruiken en de smaak te testen.
Surinaamse sambal
Nebijproduct van het gebruik van kruiden in Surinaamse keuken is de sambal, een kruidenmengsel dat vaak wordt gebruikt om gerechten te versterken. In het recept voor bakkeljauw wordt bijvoorbeeld een Surinaamse sambal van Madame Jeanette gebruikt, die wordt gesmeerd op een puntje brood als beleg. Deze sambal is zowel heerlijk als pittig, en is een populaire beleg voor broodjes in Surinaamse keuken.
Culturele betekenis van Surinaamse gerechten
Surinaamse gerechten zoals bakkeljauw, heri heri, en telo met bakkeljauw zijn niet alleen smaakvol, maar dragen ook een rijk cultureel verhaal met zich mee. Deze gerechten zijn een weerspiegeling van de diverse invloeden die in Suriname aanwezig zijn, waaronder Hindoestaanse, Chinese, Afrikaanse, en Europese invloeden. De Surinaamse keuken is een unieke mengvorm van deze culturen, en het resultaat is een keuken die zowel rijk aan smaken als historisch belangrijk is.
Historische achtergrond
Het gerecht heri heri is bijvoorbeeld een gerecht dat uit de tijd van de slavernij stamt. Het was een maaltijd die de slaven kregen vanwege de beschikbaarheid van de ingrediënten en de eenvoud van de bereiding. Het gerecht bestond oorspronkelijk uit cassave, bakbanaan, en een gekookt ei, en het was een maaltijd die goed paste bij de eenvoudige leefomstandigheden van de slaven. In de 21e eeuw is heri heri nog steeds een geliefde maaltijd, en wordt het vaak gemaakt bij speciale gelegenheden zoals Keti Koti, de feestdag van de afschaffingsdag van de slavernij in Suriname.
Multiculturele invloeden
De Surinaamse keuken is een goed voorbeeld van hoe multiculturele invloeden tot unieke gerechten kunnen leiden. Het gebruik van Hindoestaanse kruiden, Chinese technieken, Afrikaanse ingrediënten, en Europese bereidingsmethoden heeft ervoor gezorgd dat de Surinaamse keuken een eigen, unieke smaak ontwikkeld heeft. Deze combinatie van invloeden is ook te zien in gerechten zoals heri heri en telo met bakkeljauw, die beiden een mengeling van verschillende culturen vertegenwoordigen.
Praktische tips voor het maken van Surinaamse gerechten
Het maken van Surinaamse gerechten zoals bakkeljauw, heri heri, en telo met bakkeljauw vereist niet alleen het gebruik van specifieke ingrediënten, maar ook een aantal praktische tips om ervoor te zorgen dat de gerechten goed worden bereid.
Het gebruik van maggie bouillon
Een veelgebruikt ingrediënt in Surinaamse recepten is het maggie bouillonblokje. Dit blokje is een kruidenmengsel dat extra smaak toevoegt aan gerechten. Het is echter belangrijk om het blokje niet te veel te gebruiken, omdat het anders de smaak van het gerecht kan overschaduwen. Het is aan te raden om één klein blokje per persoon te gebruiken, en dit te verdelen over het gerecht.
Het ontzouten van bakkeljauw
Aangezien bakkeljauw een gezouten en gedroogde vis is, is het belangrijk om deze vis eerst goed te ontzouten voordat hij kan worden gekookt of gebakken. Het ontzouten kan op verschillende manieren gebeuren, afhankelijk van de tijd die beschikbaar is. De meeste Surinaamse recepten adviseren om de vis onder koud water te spoelen en eventueel in water te laten weken om ervoor te zorgen dat de vis niet te zout smaakt.
Het gebruik van Madame Jeanette
De Madame Jeanette is een pijperige chilipeper die vaak wordt gebruikt in Surinaamse gerechten. Het is echter belangrijk om deze peper met voorzichtigheid te gebruiken, omdat ze erg pittig kan zijn. Het is aan te raden om eerst een klein beetje van de peper te gebruiken, en daarna de smaak te testen voordat er meer wordt toegevoegd.
Conclusie
Surinaamse gerechten zoals bakkeljauw, heri heri, en telo met bakkeljauw zijn niet alleen smaakvol, maar dragen ook een rijk cultureel verhaal met zich mee. De gerechten zijn een weerspiegeling van de diverse invloeden die in Suriname aanwezig zijn, en ze zijn een populaire keuze bij zowel gewone maaltijden als feestelijke gelegenheden. Het bereiden van deze gerechten vereist een aantal specifieke ingrediënten, zoals gezouten vis, cassave, en kruiden, die meestal te vinden zijn in Surinaamse toko’s of online. De bereiding van deze gerechten is eenvoudig, maar vereist wel een paar praktische tips om ervoor te zorgen dat het resultaat smaakt zoals het hoort. Door het maken van deze gerechten te leren en te beproeven, is het mogelijk om meer te leren over de rijke culturele en historische context van Suriname.