Droge ogen zijn een veelvoorkomend oogprobleem dat kan leiden tot ongemak, irritatie en in sommige gevallen zelfs visuele problemen. Deze aandoening, ook wel keratoconjunctivitis sicca genoemd, ontstaat doordat de ogen niet voldoende traanvocht produceren of wanneer de kwaliteit van het traanvocht niet optimaal is. In het geval van ernstigere symptomen of wanneer over-the-counter (vrij verkrijgbare) middelen niet voldoende effect geven, kan een oogarts oogdruppels op recept voorschrijven. Deze druppels bevatten vaak actieve ingrediënten die de traanproductie stimuleren, ontstekingen verminderen of de traanfilm stabiliseren.

In dit artikel wordt een uitgebreid overzicht gegeven van de verschillende soorten oogdruppels op recept die beschikbaar zijn voor de behandeling van droge ogen, hoe ze precies werken, mogelijke bijwerkingen en belangrijke overwegingen bij hun gebruik. De nadruk ligt op professionele, feitgebaseerde informatie, met het doel om zowel leken als medische professionals inzicht te geven in de opties die beschikbaar zijn.

Wat zijn droge ogen?

Droge ogen ontstaan wanneer de ogen niet voldoende traanvocht produceren of wanneer de kwaliteit van het traanvocht niet optimaal is. Een gezonde traanfilm bestaat uit drie lagen: een waterige laag, een olieachtige (lipide) laag en een slijmlaag (mucus). Problemen met een van deze lagen kunnen leiden tot droge ogen. De term "droge ogen" is soms misleidend, omdat het niet alleen gaat om een gebrek aan traanvolume, maar ook om de samenstelling van de traanfilm. Oorzaken van droge ogen kunnen variëren van leeftijdsgroei tot medicatiegebruik en omgevingsfactoren.

Osmolariteit test en meibografie

Twee medische tests die vaak worden gebruikt om droge ogen te diagnosticeren, zijn de osmolariteit test en de meibografie. De osmolariteit test meet de concentratie van zout in het traanvocht. Een hoge osmolariteit kan wijzen op droge ogen, aangezien het traanvocht in zo’n geval minder goed is in staat om het oogoppervlak te bevochtigen en te beschermen.

De meibografie maakt gebruik van speciale apparatuur om de structuur en functie van de Meibomklieren te beoordelen. Deze klieren zijn verantwoordelijk voor de productie van de olieachtige laag van de traanfilm, die ervoor zorgt dat het traanvocht niet te snel verdwijnt. Aanvallen of verstoppingen in deze klieren kunnen leiden tot droge ogen.

Oogdruppels op recept: Soorten en werking

Wanneer vrij verkrijgbare middelen niet voldoende verlichting bieden, kan een oogarts oogdruppels op recept voorschrijven. Deze druppels bevatten vaak actieve ingrediënten die de traanproductie stimuleren, ontstekingen verminderen of de traanfilm stabiliseren. Het is belangrijk om te onthouden dat niet alle oogdruppels hetzelfde zijn en dat de beste keuze afhangt van de specifieke oorzaak en ernst van droge ogen.

Kunsttranen op recept

Hoewel sommige kunsttranen zonder recept verkrijgbaar zijn, zijn er ook varianten op recept beschikbaar. Deze kunsttranen bevatten vaak een hogere concentratie van bevochtigingsmiddelen of extra ingrediënten om de traanfilm te stabiliseren. Voorbeelden zijn:

• Oculotect: Een kunsttraan op recept die de ogen hydrateert. De beschikbaarheid en vereisten voor een recept kunnen variëren per land.
• Vidisic: Een kunsttraan op recept die de ogen hydrateert en een beschermende laag vormt. Ook hier geldt dat de beschikbaarheid en vereisten per land kunnen verschillen.

Ontstekingsremmende oogdruppels

In veel gevallen zijn droge ogen geassocieerd met ontstekingen op het oogoppervlak. Ontstekingsremmende oogdruppels verminderen deze ontsteking en stimuleren de traanproductie. Ze werken meestal door het immuunsysteem te onderdrukken, waardoor de ontsteking in de traanklieren en op het oogoppervlak vermindert. De werking van deze druppels is echter langzaam en het duurt vaak enkele weken voordat het effect merkbaar is. Voorbeelden zijn:

• Cyclosporine (merken zoals Restasis en Cequa): Een ontstekingsremmende oogdruppel die de traanproductie stimuleert.
• Lifitegrast (merknaam Xiidra): Een ontstekingsremmende oogdruppel die de ontsteking op het oogoppervlak vermindert.
• Prednisolon (diverse merken): Een corticoïde oogdruppel die snel ontstekingen kan verminderen. Vanwege mogelijke bijwerkingen zoals verhoogde oogdruk en cataract wordt deze druppel meestal slechts kortdurend gebruikt onder toezicht van een oogarts.

Cholinergische oogdruppels

Cholinergische oogdruppels, zoals pilocarpine, kunnen de traanproductie stimuleren. Deze druppels worden echter minder vaak voorgeschreven vanwege mogelijke bijwerkingen. Ze zijn doorgaans een reserveoptie bij patiënten die niet goed reageren op andere behandelingen.

Serum oogdruppels

Serum oogdruppels worden gemaakt van het eigen bloedserum van de patiënt. Deze druppels bevatten groeifactoren en andere stoffen die kunnen helpen het oogoppervlak te genezen. Ze worden meestal gebruikt bij ernstige gevallen van droge ogen die niet reageren op andere behandelingen. De productie van serum oogdruppels is complex en vereist speciale procedures.

Voorbeeld: Hylo Comod

Een ander voorbeeld van een hydraterende oogdruppel is Hylo Comod. Deze druppels bevatten natriumhyaluronaat (0,1%) en zijn bedoeld voor lichte tot matig ernstige symptomen van droge ogen. Het werkingsmechanisme is gericht op het versterken van de natuurlijke traanfilm, waardoor de ogen langdurig beschermd worden tegen uitdroging.

Hylo Comod bevat geen conserveringsmiddelen of fosfaten en is dus geschikt voor langdurig gebruik. De fles bevat circa 10 ml, wat ongeveer 300 druppels oplevert. Gebruik dient te geschieden volgens de instructies van de oogarts of zoals aangegeven in de bijsluiter.

Belangrijke overwegingen bij het gebruik van oogdruppels op recept

Het gebruik van oogdruppels op recept vereist enkele belangrijke overwegingen:

• Raadpleeg altijd een oogarts voor een diagnose en behandeling van droge ogen.
• Volg de instructies van uw oogarts en de bijsluiter van de medicatie nauwkeurig op.
• Gebruik de oogdruppels regelmatig, zelfs als u geen symptomen ervaart.
• Wees geduldig, het kan enkele weken duren voordat u verbetering merkt.
• Bespreek eventuele bijwerkingen met uw oogarts.
• Combineer oogdruppels op recept met andere behandelingen, zoals vrij verkrijgbare kunsttranen en ooglidhygiëne, voor een optimaal resultaat.
• Vermijd factoren die droge ogen kunnen verergeren, zoals droge lucht, roken en langdurig beeldschermgebruik.
• Let op de houdbaarheidsdatum van de oogdruppels en gooi ze weg na de vervaldatum.
• Gebruik geen oogdruppels van anderen, omdat deze mogelijk niet geschikt zijn voor uw specifieke aandoening.
• Als u contactlenzen draagt, bespreek dan met uw oogarts of u de lenzen moet verwijderen voordat u de oogdruppels gebruikt. Sommige oogdruppels kunnen niet worden gebruikt in combinatie met contactlenzen.
• Verlenging van recepten: Recepten voor oogdruppels verlopen meestal na een jaar. U kunt een nieuw recept telefonisch aanvragen bij uw huisarts, door de verpakking of het flesje te laten zien.

Correcte toediening van oogdruppels

Het correcte toepassen van oogdruppels is essentieel voor het effectieve resultaat en het voorkomen van bijwerkingen. Hier is een korte uitleg van de stappen:

1. Was uw handen grondig om eventuele bacteriën te verwijderen.
2. Trek het bovenste deel van uw onderste ooglid lichtjes naar beneden om een kleine zakkie te vormen.
3. Houd de oogdruppelfles boven uw oog en druk zachtjes op de bodem van de fles om één druppel in de zakkie te brengen.
4. Laat de druppel in het oog rollen.
5. Veeg eventuele overtollige vloeistof rond uw oog af met een schone tissue.
6. Wacht minstens 5-10 minuten voordat u andere oogdruppels gebruikt.
7. Plaats de dop terug op de fles en bewaar de druppels volgens de instructies.

Mogelijke bijwerkingen

Hoewel de meeste bijwerkingen mild en voorbijgaand zijn, is het belangrijk om er op de hoogte van te zijn. Hieronder zijn enkele mogelijke bijwerkingen van oogdruppels op recept:

• Brandend of stekend gevoel in de ogen
• Wazig zicht
• Roodheid van de ogen
• Jeukende ogen
• Het gevoel alsof er iets in de ogen zit
• Verhoogde oogdruk (bij gebruik van corticoïde oogdruppels)
• Cataract (bij langdurig gebruik van corticoïde oogdruppels)
• Allergische reactie

Neem contact op met uw oogarts als u ernstige bijwerkingen ervaart of als de bijwerkingen aanhouden.

Andere behandelingen voor droge ogen

Naast oogdruppels op recept zijn er nog andere behandelingen beschikbaar voor droge ogen:

• Vrij verkrijgbare kunsttranen: Deze druppels kunnen helpen de ogen te hydrateren en te beschermen.
• Ooglidhygiëne: Het schoonmaken van de ooglidranden kan helpen blefaritis te behandelen en de traanfilm te stabiliseren.
• Warme kompressen: Het aanbrengen van warme kompressen op de ogen kan helpen de Meibomklieren te ontstoppen en de olieproductie te verbeteren.

Conclusie

Droge ogen zijn een veelvoorkomende aandoening die kan leiden tot ongemak en irritatie. In ernstigere gevallen of wanneer vrij verkrijgbare middelen niet voldoende verlichting bieden, kan een oogarts oogdruppels op recept voorschrijven. Deze druppels bevatten actieve ingrediënten die de traanproductie stimuleren, ontstekingen verminderen of de traanfilm stabiliseren. Het is belangrijk om te onthouden dat de keuze van het juiste medicijn afhangt van de specifieke oorzaak en ernst van de aandoening.

Er zijn verschillende soorten oogdruppels op recept beschikbaar, waaronder kunsttranen, ontstekingsremmende middelen en cholinergische druppels. Naast deze behandelingen zijn er ook andere opties zoals warme kompressen, ooglidhygiëne en vrij verkrijgbare kunsttranen. Het correcte gebruik van oogdruppels, het volgen van de instructies van de oogarts en het monitoren van eventuele bijwerkingen zijn essentieel voor een succesvolle behandeling.

Bij het gebruik van oogdruppels op recept is het belangrijk om professioneel advies in te winnen en de instructies nauwkeurig op te volgen. In geval van onduidelijkheid of bijwerkingen dient contact opgenomen te worden met de behandelende arts of oogarts. De behandeling van droge ogen vereist meestal geduld en consistente zorg, maar kan leiden tot aanzienlijke verlichting en verbetering van het welzijn.

Bronnen

1. Oogdruppels droge ogen op recept
2. Hylo Comod