PrEP in Nederland: Wat moet je weten over het gebruik, bestellen en kosten
Inleiding
In de huidige maatschappij is het belang van preventie tegen HIV toegenomen, en PrEP (Pre-Expositie Profylaxe) is hierin een belangrijk instrument. PrEP is een medicijn dat regelmatig wordt ingenomen om het risico op HIV-infectie te verlagen. Het is een effectieve methode voor mensen die extra bescherming nodig hebben, ongeacht hun seksuele voorkeuren of levensstijl. In Nederland is PrEP echter niet vrij verkrijgbaar en moet het op recept worden gekocht. Dit artikel bevat gedetailleerde informatie over PrEP: wie het kan gebruiken, hoe het werkt, hoe je er aan komt, de kosten en mogelijke bijwerkingen. Het doel is om een helder overzicht te geven aan iedereen die overweegt PrEP te gebruiken, of die hulp zoekt bij het verkrijgen van een recept en het bestellen van het medicijn.
Wat is PrEP?
PrEP staat voor Pre-Expositie Profylaxe en is een medicijn dat wordt gebruikt om de verspreiding van HIV te voorkomen. Het bestaat uit antiretrovirale geneesmiddelen die ervoor zorgen dat het virus, als het in de lichaam komt, niet kan vermenigvuldigen. Het medicijn moet worden ingenomen voordat seksuele contacten plaatsvinden en is alleen effectief wanneer het correct wordt gebruikt en onder medische begeleiding.
PrEP is bedoeld voor mensen die zich extra willen beschermen tegen HIV. Dit geldt voor diverse groepen, zoals:
- Mannen die seks hebben met mannen (MSM)
- Transgender personen
- Mensen met een HIV-positieve partner die nog niet succesvol behandeld wordt
- Mensen die regelmatig seks hebben met verschillende partners
- Sekswerkers
Het medicijn werkt niet als je al HIV hebt. Daarom is het verplicht om eerst een HIV-test te doen voordat het gebruik van PrEP kan beginnen.
Het medicijn is beschikbaar in twee innamevarianten: dagelijks of alleen rond seksueel contact. Ongeacht welke methode wordt gekozen, is het belangrijk dat de pillen op hetzelfde moment van de dag worden ingenomen om de werking zoveel mogelijk te garanderen.
Hoe werkt PrEP?
PrEP bevat HIV-remmers die het virus tegengaan als het in het lichaam komt. Deze remmers verhinderen dat het virus zich in de cellen nestelt en zich verder kan verspreiden. Het medicijn moet worden gebruikt voor seksuele contacten en werkt pas effectief nadat het een tijdje in het lichaam aanwezig is. De exacte tijdsduur waarin het medicijn bescherming biedt kan variëren per persoon, maar het is aan te raden om PrEP minstens zeven dagen voor seksueel contact te gebruiken.
Het is belangrijk om op te merken dat PrEP alleen beschermt tegen HIV en niet tegen andere seksueel overdraagbare aandoeningen (STO’s). Daarom is het noodzakelijk om ook regelmatig getest te worden op andere soa’s en extra beschermende maatregelen zoals het gebruik van condooms te overwegen.
Voor wie is PrEP bedoeld?
PrEP is niet voor iedereen, maar het is beschikbaar voor iedereen die zich extra wil beschermen tegen HIV. De groepen die het meest kans zien om PrEP te gebruiken zijn:
- Mannen die seks hebben met mannen (MSM)
- Transgender personen
- Mensen met een HIV-positieve partner die nog niet succesvol behandeld wordt
- Mensen die vaak seks hebben met verschillende, wisselende partners
- Sekswerkers
De keuze om PrEP te gebruiken is persoonlijk en hangt af van je seksuele activiteit, risico’s en voorkeuren. Het is aan te raden om een gesprek te voeren met een arts of zorgverlener om te bepalen of PrEP geschikt is voor jou.
Hoe gebruik je PrEP?
Het gebruik van PrEP kan op twee manieren: dagelijks of alleen rond seksueel contact. Beide methoden hebben hun voor- en nadelen, en de keuze hangt af van je levensstijl en persoonlijke voorkeuren.
1. Dagelijks inname
De dagelijks inname is de meest gebruikte methode. Je neemt één pil per dag, op hetzelfde moment. Deze methode biedt een continue bescherming tegen HIV. Het voordeel is dat het eenvoudig is en je niet hoeft te onthouden wanneer je de pillen moet innemen. Het nadeel is dat je het medicijn dagelijks moet nemen, wat voor sommigen moeilijk kan zijn.
2. Inname rond seksuele contacten
De tweede methode is het innemen van PrEP alleen rond seksuele contacten. Dit betekent dat je de pil neemt net voordat je seks hebt. Deze methode is minder gebruikelijk en vereist een betere planning. Het nadeel is dat de bescherming niet direct optreedt en dat je de pillen op het juiste moment moet innemen om effect te hebben.
Ongeacht welke methode wordt gekozen, is het belangrijk dat de pillen op hetzelfde moment van de dag worden ingenomen. Dit zorgt voor een consistente werking van het medicijn.
PrEP bestellen en verkrijgen
In Nederland is PrEP niet vrij verkrijgbaar en moet het op recept worden gekocht. Het verkrijgen van een recept vereist een medische begeleiding. Daarom is het noodzakelijk om eerst een gesprek te hebben met een arts of zorgverlener.
1. Eerst een HIV-test
Voordat je PrEP kunt gebruiken, moet je getest worden op HIV. Dit is verplicht, omdat PrEP niet werkt als je al HIV hebt. Bovendien wordt je nierfunctie getest, omdat PrEP langdurig gebruik kan hebben op de nieren.
2. Een arts bezoeken
Na de testen kun je een arts bezoeken, bijvoorbeeld bij een PrEP-poli, GGD, ZIZ of huisarts. De arts bepaalt of PrEP voor jou geschikt is en schrijft een recept uit. De arts geeft ook aan hoe je het medicijn moet gebruiken en hoe vaak je medische controles moet laten uitvoeren.
3. PrEP bestellen
Als je een recept hebt, kun je PrEP bestellen bij een apotheek. Het medicijn kan worden opgehaald of thuisbezorgd. MedApp biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om PrEP discreet en snel thuis te laten bezorgen. Dit is een handige optie voor mensen die het liefst online bestellen.
4. Kosten van PrEP
De kosten van PrEP-pillen variëren per apotheek en merk. Bij MedApp betaal je momenteel €15,99 voor 30 pillen. Dit is op dit moment de goedkoopste optie in Nederland. Let op: sinds 1 augustus 2024 zijn de kosten van PrEP-pillen volledig voor eigen rekening. Dit betekent dat je het medicijn zelf moet betalen.
De medische zorg rondom PrEP wordt deels vergoed. Consulten bij de GGD en huisarts zijn gratis en vallen niet onder het eigen risico. HIV- en soa-testen bij de huisarts vallen wél onder het eigen risico. Als je je eigen risico nog niet hebt opgemaakt, betaal je deze zelf.
PrEP kopen zonder recept
Het kopen van PrEP zonder recept is in Nederland niet mogelijk. Het is een krachtig medicijn dat onder medische begeleiding moet worden gebruikt. Dit is om ervoor te zorgen dat het veilig en effectief wordt ingezet. Zonder medische begeleiding is er ook geen garantie dat het medicijn voor jou geschikt is.
Sommige mensen zoeken naar manieren om PrEP zonder recept te kopen, bijvoorbeeld via buitenlandse websites. Dit is echter niet zonder risico. De kwaliteit van medicijnen buiten Nederland is niet gegarandeerd en zonder medische begeleiding weet je niet of PrEP veilig voor jou is.
Daarom is het aan te raden om PrEP te verkrijgen via officiële kanalen. Als je geen recept hebt, kun je terecht bij de GGD, huisarts of een PrEP-kliniek. Zij kunnen je helpen met een recept en de benodigde testen. Daarna kun je PrEP eenvoudig bestellen bij een apotheek die thuisbezorgt, zoals MedApp.
Kosten en vergoeding van PrEP
De kosten van PrEP zijn in Nederland volledig voor eigen rekening sinds 1 augustus 2024. Dit betekent dat je het medicijn zelf moet betalen. De prijs van 30 pillen bij MedApp is momenteel €15,99, wat op dit moment de goedkoopste optie is in Nederland.
De medische zorg rondom PrEP wordt deels vergoed. Consulten bij de GGD en huisarts zijn gratis en vallen niet onder het eigen risico. HIV- en soa-testen bij de huisarts vallen wel onder het eigen risico. Als je je eigen risico nog niet hebt opgemaakt, betaal je deze zelf.
Bij de GGD zijn de HIV- en soa-testen gratis, maar er kunnen wachttijden zijn. Het is daarom aan te raden om terecht te gaan bij PrEP-vriendelijke huisartsen of PrEP-poli’s als je sneller toegang wilt.
Bijwerkingen van PrEP
De meeste mensen hebben weinig last van bijwerkingen bij het gebruik van PrEP, maar net als bij andere medicijnen kunnen er bijwerkingen optreden. De meest voorkomende bijwerkingen zijn:
- Misselijkheid
- Diarree
- Hoofdpijn
- Vermoeidheid
- Levendige of vreemde dromen
Deze bijwerkingen duuren meestal een paar dagen tot weken. Het is aan te raden om contact op te nemen met je arts of apotheek als je last hebt van ernstige bijwerkingen.
PrEP kan ook invloed hebben op de werking van de nieren. Bij langdurig gebruik kan PrEP ook de botdichtheid iets verminderen, maar dit heeft meestal geen merkbare gevolgen. Het is belangrijk om regelmatig medische controles te laten uitvoeren om eventuele effecten op het lichaam te detecteren.
PrEP en medische controles
Het gebruik van PrEP vereist regelmatige medische controles. Dit is nodig om te controleren of het medicijn veilig voor je is en of er eventuele bijwerkingen optreden.
De medische controles omvatten onder andere:
- HIV-testen
- Nierfunctietesten
- Bloedonderzoek
- Testen op andere soa’s
De frequentie van de controles hangt af van de arts en jouw persoonlijke situatie. Het is aan te raden om minstens een keer per jaar medische controles te laten uitvoeren.
PrEP en andere beschermende maatregelen
Hoewel PrEP effectief is tegen HIV, biedt het geen bescherming tegen andere soa’s. Daarom is het aan te raden om ook andere beschermende maatregelen te nemen, zoals het gebruik van condooms en regelmatige testen op andere soa’s.
Het is belangrijk om bewust te zijn van je seksuele activiteit en risico’s. PrEP is een krachtige tool, maar het moet worden gebruikt in combinatie met andere preventieve maatregelen om jou en je partners te beschermen.
Conclusie
PrEP is een effectief medicijn om de verspreiding van HIV te voorkomen. Het is bedoeld voor mensen die extra bescherming nodig hebben, ongeacht hun seksuele voorkeuren of levensstijl. In Nederland is het medicijn niet vrij verkrijgbaar en moet het op recept worden gekocht. Het gebruik van PrEP vereist medische begeleiding en regelmatige controles. De kosten van het medicijn zijn sinds 1 augustus 2024 volledig voor eigen rekening, maar de medische zorg rondom PrEP wordt deels vergoed.
Het is belangrijk om PrEP te gebruiken onder medische begeleiding en in combinatie met andere preventieve maatregelen. Als je overweegt PrEP te gebruiken, is het aan te raden om terecht te gaan bij een arts of zorgverlener die ervaring heeft met PrEP. Zij kunnen je helpen bepalen of het medicijn voor jou geschikt is en je helpen met het verkrijgen van een recept en het bestellen van het medicijn.