Madeleines zijn kleine, luchtige koekjes die bekend staan om hun zachte, fluweelzachte tekstuur en karakteristieke ‘bosse de chameau’ – een kleine bobbel op de bovenkant. Deze klassieke Franse lekkernij is een favoriet bij koffie of thee en is makkelijk te maken thuis. In dit artikel geven we een overzicht van klassieke en moderne recepten, technieken en tips om perfecte madeleines te bereiden. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen en gecombineerd met culinair vakmanschap.

Wat zijn madeleines?

Madeleines zijn kleine, ronde of schelpvormige koekjes die vandaag de dag wereldwijd populair zijn. Ze worden meestal gemaakt met bloem, suiker, eieren, boter en soms smaakversterkers zoals citroenrasp, vanille of honing. Het klassieke recept bevat geen bakpoeder, waardoor het beslag luchtiger wordt door het luchtig opkloppen van de eieren. In tegenstelling tot klassieke varianten, gebruiken moderne recepten wel bakpoeder om de madeleines sneller te laten rijzen en een duidelijke bobbel te vormen.

De geschiedenis van madeleines gaat ver terug in de Franse patisserie. Volgens sommige legenden werden ze voor het eerst gemaakt in de stad La Rochelle, waar ze als ‘madeleine de Proum’ werden verkocht. In de 19e eeuw werd het koekje populair in het hele land, waardoor het een symbool werd van Frans bakken en smaken.

De basis van een madeleine: ingrediënten

De essentiële ingrediënten voor madeleines zijn:

• Eieren: De eieren worden gebruikt om het beslag luchtig te maken, wat essentieel is voor de lichte tekstuur.
• Suiker: De suiker geeft de madeleines hun zoete smaak en helpt bij het rijzen van het beslag.
• Bloem: Meestal gebruikt men gewone bakmeel of poedersuiker, afhankelijk van de gewenste tekstuur.
• Boter: Boter geeft de madeleines een rijke en zachte smaak. Het wordt vaak verbrand (beurre noisette) om extra smaak toe te voegen.
• Bakpoeder (optioneel): Bakpoeder wordt in sommige recepten toegevoegd om het rijzen te vergemakkelijken en de bobbel te versterken.
• Smaakmakers: Citroenrasp, vanille, honing, pistache of zelfs Parmezaanse kaas kunnen worden gebruikt om extra smaak toe te voegen.

Verschillende soorten madeleines

Er zijn twee hoofdvarianten van madeleines: de klassieke en de moderne.

Klassieke madeleines

Klassieke madeleines worden meestal gemaakt zonder bakpoeder. Het beslag rijst door het luchtig opkloppen van de eieren, wat tijd kost maar resulteert in een zacht en fluweelzacht koekje. Deze variant vereist wat meer geduld en precisie, maar het eindresultaat is een klassiek Frans hapje dat goed is bij koffie.

Moderne madeleines

Moderne madeleines gebruiken bakpoeder om het rijzen te vergemakkelijken en de bobbel sneller te vormen. Deze variant is ideaal voor beginners of wanneer je snel wilt genieten van de lekkernij. Het beslag is eenvoudiger te bereiden en de baktijd is iets korter.

Andere varianten

Naast de traditionele varianten zijn er ook moderne twisten op het recept. Sommige chefs gebruiken bijvoorbeeld:

• Glutenvrije madeleines: Gemaakt met glutenvrije bloem voor een alternatieve optie.
• Chocolade madeleines: Met een laagje chocolade of chocoladevulling.
• Citroen madeleines: Met extra citroenrasp en citroensap voor een frisse smaak.
• Pistache madeleines: Met geraspte pistache en pistachenootjes voor een extra smaakdimensie.
• Matcha madeleines: Met matchapoezer voor een exotische smaak.
• Parmezaanse kaas madeleines: Een zilte twist die goed aansluit bij een salade of een vleesgerecht.

Recepten voor madeleines

Hieronder volgen enkele klassieke en moderne recepten voor madeleines, gebaseerd op betrouwbare bronnen.

Klassieke madeleines (recept van Jeroen Meus)

Ingrediënten

• 3 eieren
• 120 gram griessuiker
• 1 snuifje zout
• 2 theelepels vanille extract
• 2 eetlepels honing
• 1 koffielepel bakpoeder
• Citroenrasp van 1 citroen

Bereiding

1. Verwarm de oven voor op 200°C.
2. Vet de madeleinevormpjes goed in en bestuif met bloem.
3. Klop de eieren luchtig met suiker, zout en vanille extract.
4. Voeg de gesmolten boter en honing toe en meng goed door.
5. Zeef de bloem en het bakpoeder en voeg dit voorzichtig toe aan het beslag.
6. Vul de vormpjes voor 2/3 en bak in 8-10 minuten goudbruin.
7. Laat de madeleines afkoelen voordat je ze eet of bewaart.

Moderne madeleines (recept van Frankrijk puur)

Ingrediënten

• 170 gram ongezouten boter
• 2 eetlepels boter voor invetten van de pan
• 90 gram bloem
• 4 grote eieren
• 1/8 theelepel zout
• 130 gram suiker
• Citroenrasp van 1 citroen
• Zaadjes van 1 vanillestok of 1 theelepel vanille extract
• Poedersuiker

Bereiding

1. Verwarm de oven voor op 200°C.
2. Vet de madeleinevormpjes goed in en bestuif met bloem.
3. Smelt de boter tot een lichtbruine beurre noisette.
4. Laat de boter afkoelen.
5. Meng bloem, zout, suiker en eieren tot een egaal beslag.
6. Voeg de afgekoelde beurre noisette toe aan het beslag en mix goed door.
7. Voeg de citroenrasp en vanille toe.
8. Laat het beslag minstens 1 uur in de koelkast afkoelen.
9. Vul de vormpjes voor 2/3 en bak in 8-10 minuten goudbruin.
10. Laat de madeleines afkoelen en strooi er eventueel poedersuiker overheen.

Supersnel madeleines (recept van Piet Huysentruyt)

Ingrediënten

• 3 eieren
• 120 gram griessuiker
• 1 snuifje zout
• 2 theelepels vanille extract
• 1 koffielepel bakpoeder
• Citroenrasp van 1 citroen
• 125 gram roomboter

Bereiding

1. Verwarm de oven voor op 200°C.
2. Vet de madeleinevormpjes goed in en bestuif met bloem.
3. Klop de eieren luchtig met suiker, zout en vanille extract.
4. Voeg de gesmolten boter toe en meng goed door.
5. Zeef de bloem en het bakpoeder en voeg dit voorzichtig toe aan het beslag.
6. Vul de vormpjes voor 2/3 en bak in 8-10 minuten goudbruin.
7. Laat de madeleines afkoelen voordat je ze eet of bewaart.

Belangrijke tips voor het bakken van madeleines

Het bakken van madeleines vereist een beetje precisie, liefde en geduld. Hier zijn enkele tips die je helpen om perfecte madeleines te maken:

Madeleines bewaren

Madeleines zijn op hun best op de dag dat ze gebakken worden. Ze zijn dan zacht, fluweelzacht en smaken nog het lekkerst. Als je ze toch wilt bewaren, zorg dan dat ze goed afgekoeld zijn en doe ze in een luchtdichte trommel. Ze kunnen tot een paar dagen bewaard worden, maar na verloop van tijd kunnen ze droog worden.

Madeleines als hapje of dessert

Madeleines zijn een veelzijdig hapje dat goed aansluit bij koffie of thee. Ze kunnen ook gecombineerd worden met andere gerechten of gebruikt worden in desserts.

Madeleines bij koffie

Madeleines zijn een klassieke combinatie met koffie. Het zachte en zoete koekje past goed bij een mok koffie of thee. Het is een lichte en elegante snack die vaak wordt geserveerd bij een brunch of een theeblus.

Madeleines in desserts

Madeleines kunnen ook gebruikt worden in desserts. Ze zijn bijvoorbeeld geschikt als basis voor een parfait of een toetje. Ze kunnen ook gesplit opgevuld worden met crème of jam.

Madeleines als glasuur of beleg

Madeleines kunnen ook gebruikt worden als glasuur of beleg voor andere gerechten. Bijvoorbeeld:

• Madeleine glasuur: Meng poedersuiker met een beetje water of melk en strooi het over de madeleines.
• Madeleine beleg: Gebruik de madeleines als basis voor een toetje of een parfait.

Madeleines en allergieën

Madeleines bevatten meestal eieren en boter, wat voor sommige mensen een allergie kan zijn. Voor mensen met een eierallergie of boterallergie zijn er alternatieve recepten beschikbaar. Bijvoorbeeld:

• Ei-vrije madeleines: Gebruik eivervangmiddelen zoals appelsap of melk.
• Vegetarische madeleines: Gebruik plantaardige boter of margarine in plaats van gewone boter.

Conclusie

Madeleines zijn een klassieke en veelzijdige lekkernij die makkelijk te maken is thuis. Of je nu een klassieke of moderne variant kiest, het is essentieel om het beslag goed te bereiden en te laten afkoelen. De bobbel op de bovenkant is het karakteristieke kenmerk van een madeleine, wat het een uniek en heerlijk hapje maakt. Met de juiste technieken en tips kun je perfecte madeleines bakken die geschikt zijn voor koffie, thee of desserts.

Bronnen

1. Piet Huysentruyt: madeleines recept
2. Culy.nl: inspiratie voor madeleines
3. Frankrijk puur: recept voor madeleines
4. Heel Holland Bakt: madeleines recepten
5. Simones Kitchen: madeleines
6. Libelle.be: recept madeleines