Oogvermoeidheid en droge ogen zijn steeds vaker een probleem, vooral in huishoudens waar mensen veel tijd doorbrengen voor digitale schermen. Oogdruppels zoals Duratears worden vaak ingezet als oplossing, maar het gebruik van deze producten in combinatie met contactlenzen vereist extra aandacht. In dit artikel worden de richtlijnen en aanbevelingen besproken die relevant zijn voor iedereen die oogdruppels gebruikt en tegelijkertijd contactlenzen draagt. De nadruk ligt op het correct hanteren van oogdruppels bij zachte contactlenzen, mogelijke bijwerkingen van conserveermiddelen, en aanbevolen procedures bij oogaandoeningen.

De informatie is gebaseerd op medische richtlijnen en klinische aanbevelingen die gericht zijn op het veilig gebruik van oogdruppels in combinatie met contactlenzen. De nadruk ligt op zowel de veiligheid als de efficiëntie van de behandeling, met het oog op het vermijden van verdere oogaandoeningen of complicaties.

Oogdruppels en contactlenzen: Aanbevolen procedures

Het gebruik van oogdruppels bij het dragen van zachte contactlenzen vereist een zorgvuldige aanpak. Het is belangrijk om te weten dat zachte contactlenzen conservatieve stoffen uit oogdruppels kunnen opnemen, wat het oog over een langere periode blootstelt aan mogelijke schadelijke effecten.

Niet-medicinale oogdruppels en contactlenzen

Bij het gebruik van oogdruppels die geen of andere conserveermiddelen bevatten, is het noodzakelijk om de contactlens te verwijderen voor het druppelen. Nadat de druppels zijn toegediend, mag de lens pas na 10 minuten weer in het oog worden geplaatst. Dit is belangrijk om zowel de effectiviteit van de druppels als de veiligheid van de lens te garanderen.

Medicinale oogdruppels en contactlenzen

Medicinale oogdruppels zoals oogzalf en ooggel zijn niet geschikt voor het gebruik terwijl contactlenzen gedragen worden. Oogzalf bevat vaak vetachtige componenten die blijvend aan contactlenzen plakken en daardoor het zicht aantasten of de lens onbruikbaar maken. Ooggel kan bovendien viscositeitproblemen veroorzaken en niet goed samengaan met zachte contactlenzen. Het is daarom aan te raden om de contactlenzen te verwijderen tijdens de behandeling met medicinale oogdruppels.

Fluoresceïne en contactlenzen

Fluoresceïne is een veelgebruikt middel bij oogonderzoek om cornea-afwijkingen zichtbaar te maken. Bij het gebruik van zachte contactlenzen dient er rekening gehouden te worden met de verkleuring die kan optreden. Na toediening van fluoresceïne dient men te wachten minstens 90 minuten voordat de contactlens weer in het oog wordt geplaatst. Dit is vanwege het risico op blijvende verkleuring van de lens.

Conserveermiddelen in oogdruppels

Conserveermiddelen in oogdruppels kunnen bij zachte contactlenzen een serieus risico vormen. Een aantal van deze stoffen wordt namelijk door de lens opgenomen en blijft daardoor langer in het oog aanwezig. Hieronder worden enkele belangrijke conserveermiddelen en hun mogelijke bijwerkingen besproken:

• Benzalkoniumchloride is een veelgebruikt conserveermiddel dat door zachte contactlenzen kan worden opgenomen. Hierdoor kan het oog langdurig blootgesteld worden aan benzalkoniumchloride, wat schadelijk kan zijn voor de cornea.

• Cetrimide kan keratoconjunctivitis veroorzaken. Deze stof kan een ontstekingsreactie op het oog teweegbrengen, wat vooral problematisch is bij contactlensgebruikers.

• Chloorbutanol kan allergische reacties teweegbrengen. Daarnaast is er een risico op cytotoxische reacties, wat schadelijke effecten op de cellen van het oog kan veroorzaken.

• Chloorhexidine kan keratitis veroorzaken. Dit is een ontstekingsaandoening van het hoornvlies, wat pijnlijke klachten kan veroorzaken.

• Polyquaternium is een conserveermiddel dat weinig risico oplevert bij zachte contactlenzen. Het past namelijk niet in de matrix van de lens en is bovendien niet schadelijk voor het epitheel. Polyquaternium wordt vaak verwerkt in bewaarvloeistof en is dus veilig voor het gebruik in combinatie met zachte contactlenzen.

• Thiomersal is een conserveermiddel dat voorkomt in onderhoudsvloeistoffen. Het kan allergische reacties veroorzaken, maar is bij cumulatie niet toxisch voor het epitheel.

Het is daarom aan te raden om oogdruppels met conserveermiddelen met voorzichtigheid te gebruiken bij het dragen van contactlenzen. In geval van allergische reacties of irritatie dient men een alternatief zonder conserveermiddelen te overwegen.

Oogvermoeidheid en droge ogen: Aanbevolen behandeling

Droge ogen en oogvermoeidheid zijn veelvoorkomende klachten, vooral bij mensen die langdurig voor digitale schermen werken. Het gebruik van indifferente middelen zoals kunsttranen kan hier een oplossing bieden. Deze middelen zijn beschikbaar in flesjes of tubes met conserveermiddelen of in eenmalige verpakkingen zonder conserveermiddelen.

Indifferente middelen

Indifferente middelen zoals kunsttranen worden aanbevolen om de klachten van droge ogen te verminderen. Deze middelen zijn veilig en effectief in de meeste gevallen. Bij het gebruik van deze middelen is het aan te raden om bij 's nachts gebruik indifferente oogzalf aan te bevelen. Deze zalf is geschikt voor het gebruik bij nacht en kan helpen bij het voorkomen van uitdroging van het oog.

Keratoconjunctivitis sicca

Keratoconjunctivitis sicca wordt op dezelfde manier behandeld als droge ogen. Bij deze aandoening is het aan te raden om bij 's nachts altijd indifferente oogzalf te gebruiken. Dit helpt om het hoornvlies te beschermen en de klachten te verminderen.

Oorzaken en behandeling

Het is belangrijk om bij droge ogen te beoordelen of er een behandelbare oorzaak is. Mogelijke oorzaken zijn auto-immuunziekten, medicatie, externe factoren zoals droge lucht, tocht, rook of weinig knipperen door lezen of beeldschermwerk. Ook blefaritis, entropion, ectropion, trichiase of contactlensgebruik kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling van droge ogen.

Bij het opsporen van de oorzaak is het aan te raden om ooglidhygiëne te hanteren. Dit bestaat uit drie stappen:

1. Verwarm de ooglidranden met warme, vochtige kompressen. De kompressen moeten zó warm zijn dat de huid het net aankan, maar niet verbrandt. Test de temperatuur eerst op de huid van de pols. Zorg ervoor dat het kompres goed aansluit tegen het ooglid.

2. Masseer de ooglidranden in verticale richting met de vingertoppen of een wattenstaafje. Dit helpt bij het uitlekken van de meibomvetten.

3. Poets de ooglidranden in horizontale richting met wattenstokjes die bevochtigd zijn (eventueel met een oplossing van een klein beetje babyshampoo in lauw water) totdat alle huidschilfers zijn verdwenen.

Deze hygiënebehandeling kan helpen bij het verlichten van de klachten bij droge ogen en keratoconjunctivitis sicca.

Oogtrauma en spoedgevallen

Bij spoedige oogtrauma's zijn er duidelijke richtlijnen voor het hanteren van deze situaties. Een aantal belangrijke spoedbehandelingen zijn:

• Oogperforatie: Plaats voor insturen een oogkap die op de orbita rust, zodat geen druk op het oog wordt uitgeoefend. Verwijs direct met spoed naar de oogarts.

• Contusie, ernstig: Verwijs direct met spoed naar de oogarts.

• Contusie, niet-ernstig: Zo nodig koud kompres. Controle na 1 dag bij klachten. Verwijs bij alarmsymptomen.

• Etsing, ernstig: Direct (thuis) spoelen met kraanwater, minimaal 10 minuten. Verwijs direct met spoed naar de oogarts.

• Etsing, niet-ernstig: Direct (thuis) spoelen met kraanwater, minimaal 10 minuten. Controleer de cornea met fluoresceïne. Controle na 1 dag, eerder bij alarmsymptomen. Verwijs bij cornea-aantasting en bij geen verbetering na 1 dag.

• Cornea-erosie: Niet wrijven; oogverband alleen op indicatie. Eenmalig chlooramfenicol-oogzalf 1% (bij contactlenzen: ofloxacine-oogzalf 0,3%). Indifferent middel bij irritatie: zie standaard. Controle bij toename pijn, alarmsymptomen of als er na 2 dagen klachten zijn. Verwijs bij toename klachten, alarmsymptomen en onvolledig herstel na 3 dagen.

• Corpus alienum: Verwijder roestring in één keer. Verwijder na druppel oxybuprocaïne. Eenmalig chlooramfenicol-oogzalf 1% (bij contactlenzen ofloxacine-oogzalf 3%). Indifferent middel bij irritatie: zie standaard.

Bij spoedbehandelingen is het belangrijk om de juiste procedures te volgen om verdere complicaties te voorkomen. Het gebruik van oogdruppels bij spoedige oogtrauma's dient altijd in overleg met de oogarts plaats te vinden.

Aanbevolen middelen en procedures

Voorlichting en medicamenteuze behandeling

Bij de behandeling van droge ogen is het aan te raden om indifferente middelen zoals kunsttranen te gebruiken. Deze middelen zijn beschikbaar in flesjes of tubes (met conserveermiddel) of als oogdruppelverpakking voor eenmalig gebruik (zonder conserveermiddel). Soms komen allergie of irritatie door conserveermiddelen voor, maar flesjes of tubes zijn goedkoper dan verpakkingen voor eenmalig gebruik en zijn daarom eerste keus.

Een recente Cochrane-review onderzocht de effectiviteit van over the counter kunsttranen voor de behandeling van droge ogen. De conclusie is dat kunsttranen mogelijk effectief en veilig zijn voor de behandeling van droge ogen. Het is niet duidelijk of de verschillende soorten kunsttranen een gelijkwaardige klachtenverlichting geven in onderlinge vergelijking of in vergelijking met placebo. Het bewijs is laag door het risico op bias en slechte rapportage van de uitkomstmaten in de trials. De werkgroep veronderstelt dat de effectiviteit van al deze middelen gelijk is. Wel is het een ervaringsfeit dat het effect van verschillende middelen per patiënt kan verschillen, zodat het bij onvoldoende effect zinvol kan zijn een ander middel te gebruiken.

Verwijzing naar oogarts

Bij hardnekkige klachten van droge ogen is een verwijzing naar de oogarts voor nadere diagnostiek en behandeling geïndiceerd. Ook bij het vermoeden van een systeemziekte is een verwijzing naar de internist aan te raden. Bij forse entropion, ectropion of trichiase dient men naar de oogarts te verwijzen voor eventuele behandeling daarvan. Bij grote corneadefecten en indien kleinere cornea-afwijkingen niet verdwijnen na 1 tot 2 weken behandelen met middelen tegen droge ogen, is een verwijzing naar de oogarts aan te raden.

Conclusie

Het gebruik van oogdruppels zoals Duratears bij contactlenzengebruikers vereist zorgvuldige aandacht voor de juiste procedures en richtlijnen. Het verwijderen van de lens bij het gebruik van medicinale oogdruppels is essentieel om schade aan de lens of het oog te voorkomen. Conserveermiddelen in oogdruppels kunnen schadelijk zijn voor het oog en moeten daarom met voorzichtigheid worden gebruikt. Aanbevolen procedures zoals ooglidhygiëne en het gebruik van indifferente middelen kunnen helpen bij het verlichten van klachten bij droge ogen en keratoconjunctivitis sicca. Bij spoedige oogtrauma's is het belangrijk om de juiste procedures te volgen en indien nodig direct te verwijzen naar de oogarts.

Het juiste gebruik van oogdruppels en het hanteren van oogaandoeningen zijn essentieel voor de gezondheid van het oog. Door de richtlijnen en aanbevelingen te volgen kan men zorgen voor een veilige en effectieve behandeling van oogaandoeningen.

Bronnen

1. Richtlijnen NHG: Rood oog en oogtrauma