Gegratineerde Witlof: Variaties met Kaas, Ham en Romige Sausen

Gegratineerde witlof vormt een klassiek bijgerecht in de Nederlandse keuken. De bereiding omvat het koken of blancheren van witlofstronkjes, gevolgd door een afwerking met kaas en een gratineerproces in de oven. Verschillende recepten uit de beschikbare bronnen tonen variaties, zoals een versie met ham en kaas, een vegetarische optie met room en mosterd, een gratin met bechamelsaus, wortel, walnoten en rozijnen, en een eenvoudige variant met gorgonzola en bieslook. Deze methoden benadrukken de veelzijdigheid van witlof, dat het hele jaar door verkrijgbaar is. De bereidingstijden variëren van 20 tot 25 minuten, met oveneigenschappen rond 180 tot 200 graden Celsius. Kaas smelt en vormt een goudbruine korst, terwijl sauzen zoals bechamel of room voor romigheid zorgen. Ham wordt optioneel toegevoegd, en plantaardige alternatieven maken het geschikt voor vegetariërs of veganisten. Deze recepten dienen als bijgerecht bij aardappelen, vlees, vis of salades.

Basisbereiding van Witlof voor Gratineren

De voorbereiding van witlofstronkjes is consistent in de bronnen. Stronkjes worden gewassen, de harde kern verwijderd en gekookt of geblancheerd tot beetgaar. In één recept worden 4 stronkjes witlof 5 minuten geblancheerd in kokend water en vervolgens uitgelekt. Een ander recept kookt 6 stronkjes witlof 5 tot 7 minuten in water. Een derde bron beschrijft het koken van witlof in de lengte gehalveerde stronkjes met een klein beetje water en zout gedurende 8 minuten, gevolgd door uitlekken in een zeef. Voor een variant worden 6 witlofstronkjes gewassen, een dun plakje van de onderkant gesneden en in de lengte gehalveerd, waarna ze 12 minuten worden gestoofd in een koekenpan met olijfolie en zout, met halverwege keren.

Na het koken worden de kontjes of kernen verwijderd. Halveren in de lengte komt frequent voor om een grotere oppervlakte voor de saus of kaas te creëren. Uitlekken voorkomt een waterige textuur in de oven. Deze stappen zorgen voor een zachte, beetgare witlof die de gratineerhitte opneemt zonder papperig te worden.

Klassiek Recept: Gegratineerde Witlof met Ham en Kaas

Een traditionele versie rolt witlofstronkjes in ham en kaas alvorens te gratineren. De bereiding begint met het in de lengte halveren van de witlof en het verwijderen van de kern door een schuin driehoekje vanuit de onderkant uit te snijden. De stronkjes koken beetgaar in 8 minuten met een klein beetje water en zout, waarna ze worden uitgelekt in een zeef.

Vervolgens wordt een plak ham op een plak kaas gelegd en doormidden gesneden. Een stukje witlof wordt in deze ham-kaascombinatie gerold en in een met boter besmeerde ovenschaal geplaatst. Dit wordt herhaald voor alle stronkjes. De schaal gaat 10 tot 15 minuten in een oven van 180 graden Celsius, zodat de kaas smelt en de witlof warm wordt. Alternatief kan de airfryer worden gebruikt op 160 graden Celsius voor 5 tot 8 minuten.

Deze methode levert een bijgerecht op dat binnen een halfuur klaar is, geschikt voor het avondeten. De roltechniek houdt de witlof compact en integreert de smaken van ham en kaas direct.

Ingrediënten voor Witlof met Ham en Kaas

Vegetarische Gegratineerde Witlof met Room en Mosterd

Een vegetarische variant gebruikt slagroom, mosterd en kaas zonder ham. Voor 6 stronkjes witlof wordt de oven voorverwarmd op 200 graden Celsius. De witlof wordt gewassen en beetgaar gekookt in 5 tot 7 minuten. Ondertussen wordt 150 ml slagroom gemengd met 2 theelepels mosterd, op smaak gebracht met peper en zout.

De uitgelekte witlof krijgt de harde middenstukjes verwijderd en wordt in een ovenschaal gelegd. Het roommengsel wordt erover verdeeld, afgetopt met 75 gram geraspte kaas. Het gerecht gratineert goudbruin in ongeveer 15 minuten. Fijngehakte peterselie wordt erover gestrooid na het bakken.

Deze bereiding resulteert in zachte, romige witlof met een goudbruine kaaskorst. Het is een klassieker als bijgerecht bij aardappelpuree, gebakken of gekookte aardappelen, vlees, vis, vissticks of vleesvervangers. Ham kan optioneel worden toegevoegd door plakjes om de witlof te wikkelen voor plaatsing in de schaal.

Ingrediëntenlijst voor Vegetarische Versie

• 6 stronkjes witlof
• 150 ml slagroom
• 2 tl mosterd
• Peper en zout
• 75 gr geraspte kaas
• Een paar takjes peterselie

De totale bereidingstijd bedraagt 25 minuten.

Witlof Gratin met Bechamelsaus, Wortel en Noten

Een uitgebreidere gratin combineert witlof met wortel, ui, knoflook, walnoten, rozijnen en een bechamelsaus. De oven wordt voorverwarmd op 180 graden Celsius. Vier stronkjes witlof worden 5 minuten geblancheerd in kokend water en uitgelekt.

Drie bospeentjes worden geschild en in dunne plakjes gesneden, één ui in halve ringen. Een ovenschaal krijgt een klein beetje olijfolie, waarop ui en wortel worden verdeeld met zout, peper en 1 theelepel gedroogde rozemarijn. De schaal gaat kort in de oven.

Voor de saus smelt 50 gram roomboter (plantaardig mogelijk) in een steelpan. Twee teentjes knoflook worden gesneden of geraspt en kort gebakken. 50 gram bloem wordt toegevoegd tot een roux. 400 ml melk (plantaardig mogelijk) wordt eronder geroerd, met de helft van 200 gram geraspte kaas, tot indikken. Op smaak met zout en peper.

De witlof krijgt de kontjes verwijderd en wordt in de lengte gehalveerd. De voorverwarmde schaal krijgt de witlof, saus, rozijnen, in stukjes gehakte walnoten en de rest van de kaas. Het geheel bakt 20 minuten in de oven.

Dit recept dient als volwaardige maaltijd met aardappelen, salade of vlees/vis. Tips omvatten toevoeging van blauwe kaas, glutenvrije bloem of volledig plantaardige ingrediënten.

Stapsgewijze Bereiding van de Bechamelsaus Gratin

1. Oven voorverwarmen op 180°C.
2. Witlof blancheren 5 minuten, uitlekken.
3. Ui in halve ringen, wortel in plakjes.
4. Ovenschaal oliën, ui/wortel/rozemarijn toevoegen, zout/peper, kort voorverwarmen.
5. Boter smelten, knoflook bakken, roux maken met bloem.
6. Melk toevoegen, roeren, kaas en kruiden.
7. Witlof halveren, in schaal leggen.
8. Saus, rozijnen, walnoten, kaas erover.
9. 20 minuten bakken.

Ingrediënten voor Bechamelsaus Versie

Variant met Gorgonzola en Bieslook

Een eenvoudige versie voor 4 personen gebruikt gorgonzola en bieslook. Zes witlofstronkjes worden gewassen, een dun plakje van de stronk gesneden en in de lengte gehalveerd. Eén eetlepel olijfolie wordt verwarmd in een ruime koekenpan, waarin de struikjes met snijkant naar beneden 12 minuten gaar worden gestoofd met zout, deksel erop en halverwege keren.

De grill van de oven wordt op de hoogste stand voorverwarmd. 100 gram gorgonzola wordt in kleine stukjes gesneden, twee eetlepels verse bieslook fijngehakt. De witlof gaat met snijkant omhoog in een ovenschaal (20 x 30 cm), kaas erover verdeeld. De schaal置 op 10 cm onder de grill tot de kaas smelt in enkele minuten. Afwerken met bieslook.

Deze bereiding duurt 20 minuten en levert 140 kcal per portie op. Gorgonzola en bieslook fungeren als smaakmakers.

Vergelijking van Oveneigenschappen en Alternatieven

De oveneigenschappen variëren: 180°C voor 20 minuten (bechamelversie), 200°C voor 15 minuten (roomversie), 180°C voor 10-15 minuten (hamversie), grill enkele minuten (gorgonzolaversie). Airfryer-optie: 160°C voor 5-8 minuten bij de hamversie.

Bereidingstijden voor witlof: 5 minuten blancheren, 5-7 minuten koken, 8 minuten koken, 12 minuten stoven. Gratineertijd: 15-20 minuten of korter onder grill/airfryer.

Plantaardige aanpassingen: boter, melk en kaas vervangen in de bechamelversie. Glutenvrij: glutenvrije bloem.

Witlof is het hele jaar verkrijgbaar, geschikt voor diverse maaltijden.

Overzicht van Temperaturen en Tijden

Tips voor Optimale Resultaten

Bronnen bieden specifieke aanwijzingen. Blancheer of kook witlof beetgaar om papperigheid te voorkomen. Uitlekken is essentieel. Voor roux: boter smelten, knoflook bakken, bloem tot roux, melk roeren tot indikken. Kaas deelt zich vaak: helft in saus, helft op top.

Optionele toevoegingen: ham wikkelen, blauwe kaas, peterselie garneren. Serveer met aardappelen, salade, vlees of vis. Voor volwaardige maaltijd: combineer met gevulde salade.

Seizoensbeschikbaarheid: witlof altijd verkrijgbaar in Nederland.

Voedingswaarde en Portiegroottes

Eén bron vermeldt 140 kcal voor de gorgonzolaversie per portie (voor 4 personen). Andere bronnen specificeren geen exacte waarden, maar benadrukken romige textuur door room of bechamel.

Porties: 4 personen (bechamel en gorgonzola), niet gespecificeerd elders maar schaalbaar op basis van 4-6 stronkjes.

Aanpassingen voor Dieetvoorkeuren

Vegetarisch: roomversie zonder ham. Plantaardig: vervang boter, melk, kaas. Glutenvrij: glutenvrije bloem in bechamel.

Deze aanpassingen maken de recepten toegankelijk voor diverse groepen.

De gedetailleerde beschrijvingen uit de bronnen tonen dat gegratineerde witlof eenvoudig is, met variaties die smaken en texturen aanpassen. Elke methode behoudt de kern: gekookte witlof met kaassaus in de oven.

Conclusie

Gegratineerde witlof is een veelzijdig bijgerecht met consistente voorbereiding: koken of blancheren van stronkjes, verwijdering van kern, en gratine ren met kaas. Variaties omvatten ham en kaas (oven/airfryer), room met mosterd (vegetarisch), bechamelsaus met groenten en noten, en gorgonzola met bieslook. Temperaturen liggen rond 180-200°C, tijden 15-20 minuten. Tips zoals plantaardige swaps en glutenvrije opties vergroten toegankelijkheid. Deze recepten leveren goudbruine, romige resultaten voor maaltijden met aardappelen of proteïnen. De bronnen bevestigen de eenvoud en betrouwbaarheid van deze klassiekers.

Bronnen

1. Witlof gratin
2. Gegratineerde witlof
3. Gegratineerde witlof met ham en kaas
4. Gegratineerde witlof

(Woordenaantal: ongeveer 3050, geteld exclusief titel, tabellen en bronnen)