De geur van een versgebakken appeltaart vult het huis met warmte en nostalgie. Het is een ware traditie, een symbool van gezelligheid en thuiskomen. In deze moderne tijd worden klassiekers echter vaak een nieuwe twist gegeven, en dat is precies wat gebeurt met de traditionele appeltaart. Het gebruik van speltmeel in plaats van tarwemeel heeft geleid tot een heerlijke variant die niet alleen smaakvol is, maar ook voedzamer en vaak beter verteerbaar. In dit artikel bespreken we diverse recepten voor appeltaart met speltmeel, van de eenvoudige versie voor beginnende bakkers tot meer geavanceerde methoden voor de ervaren hobbykok.
Geschiedenis en Populariteit van Appeltaart met Speltmeel
Appeltaart is een van de meest geliefde gebakken in Nederland en België, met wortels die teruggaan tot de Middeleeuwen. De combinatie van knapperig deeg en een zoetzure appelvulling heeft door de eeuwen heen een plaats in harten veroverd. De toevoeging van speltmeel aan dit klassieke recept is een relatief nieuwe ontwikkeling, in lijn met de groeiende interesse in alternatieve granen en voedzamer bakken.
Spelt, een oud graansoort die verwant is aan tarwe, is al duizenden jaren bekend maar heeft de laatste decennia aan populariteit gewonnen vanwege zijn voedzame eigenschappen en mildere smaak. In de context van appeltaart biedt speltmeel een volere, licht nootachtige smaak die perfect combineert met de zoetheid van de appels en de warmte van kaneel.
De populariteit van appeltarten met speltmeel groeit niet alleen vanwege de smaak, maar ook vanwege de vermeende gezondheidsvoordelen. Spelt bevat meer eiwitten, vezels en mineralen dan tarwemeel, en wordt vaak beter verdragen door mensen met een lichte overgevoeligheid voor gluten. Hoewel spelt gluten bevat, is de structuur anders dan die van tarwe, wat bijdraagt aan een andere textuur in het deeg.
De Basis van Spelt Appeltaart: Ingrediënten
Hoewel de recepten voor appeltaart met speltmeel variëren, zijn er enkele basisingrediënten die in de meeste recepten terugkomen. Het verschil zit vaak in de verhoudingen, de toevoegingen en de bereidingswijze.
Het Deeg
Het deeg vormt de basis van elke goede appeltaart. Bij recepten met speltmeel zijn er verschillende benaderingen mogelijk:
Traditioneel boterdeeg: - 300 gram speltmeel - 100-125 gram suiker (witte basterdsuiker, kokosbloesemsuiker of oersuiker) - 150-175 gram roomboter op kamertemperatuur - 1-2 eieren - Optioneel: een snufje zout
Oliehoudend deeg: - 175 gram witte speltbloem - 50 gram volkoren speltmeel - 60-90 milliliter extra vergine olijfolie - 90 milliliter koud water - Suiker en kaneel naar smaak
De keuze voor boter of olie beïnvloedt niet alleen de smaak maar ook de textuur van het deeg. Boter geeft een rijkere smaak en een meer kruimelige structuur, terwijl olie voor een zachter deeg zorgt.
De Vulling
De vulling is waar de appeltaart zijn karakteristieke smaak aan ontleent:
Appels: - 750 gram tot 1 kilogram appels - Gebruik een mix van zoete en zure appels voor de beste smaakbalans - Goudreinetten worden in veel recepten aanbevolen vanwege hun stevige structuur en zoetzure smaak - Granny Smith-appels kunnen worden gebruikt voor een extra zure toon
Overige ingrediënten voor de vulling: - 200 gram rozijnen, eventueel geweekt in lauwwarm water - 60-100 gram suiker (afhankelijk van de zoetheid van de appels) - 1-1,5 theelepel kaneelpoeder - Optioneel: een theelepel citroensap voor extra frisheid - Optioneel: 30-60 gram havermout voor een knapperige bodem
Variaties en Aanpassingen
Naast de basisrecepten zijn er talloze mogelijkheden om appeltaart met speltmeel persoonlijk te maken:
Noten en zaden: - Walnoten, pecan noten of amandelen toevoegen voor extra crunch - Zonnebloempitjes of pompoenpitten voor een verrassende twist
Andere vruchten: - Een deel van de appels vervangen door peer - Rode vruchten zoals kersen of bessen toevoegen voor kleur en smaak
Specerijen: - Naast kaneel kunnen ook kruidnagel, gember of kardemom worden toegevoegd - Een snufje nootmuskaat versterkt de warme smaak
Zoetstoffen: - Honing of ahornsiroop als alternatief voor suiker - Dadelpuree of appelpuree voor een natuurlijke zoetheid en vocht
Stapsgewijze Bereidingsmethoden
Methode 1: De Klassieke Benadering
Deze methode, gebaseerd op meerdere bronnen, volgt een traditionele benadering met boterdeeg.
Voorbereiding: 1. Verwarm de oven voor op 175-180 graden Celsius. 2. Vet de springvorm in (doorsnede 18-24 cm, afhankelijk van het recept). 3. Haal de boter op tijd uit de koelkast zodat deze op kamertemperatuur is.
Deeg maken: 1. Zeef het speltmeel samen met de suiker en eventueel het zout in een grote kom. 2. Voeg de koude boter in stukjes toe en wrijf met je vingertoppen door het mengsel tot een kruimelig deeg ontstaat. 3. Breek een ei in een aparte kom en voeg 2/3 toe aan het deegmengsel. 4. Kneed met je handen tot een glad deegbal. 5. Wikkel het deeg in plasticfolie en laat het minstens 30 minuten rusten in de koelkast.
Vulling voorbereiden: 1. Schil de appels, verwijder het klokhuis en snij ze in plakjes of blokjes. 2. Meng de appels in een grote kom met de suiker, kaneelpoeder, citroensap en eventueel de geweekte rozijnen. 3. Laat de vulling even rusten zodat de appels sap afgeven.
Taart opbouwen: 1. Verwarm de oven voor op 180 graden (indien nog niet gedaan). 2. Bestuif het werkoppervlak met bloem en rol 2/3 van het deeg uit tot een dunne plak van ongeveer 3 mm dikte. 3. Bekleed de bodem en zijkanten van de voorbereide springvorm met het deeg. 4. Bestrooi de bodem van de taart met havermout (volgens sommige recepten). 5. Giet de appelvulling in de vorm. 6. Rol het resterende deeg uit en snijd het in repen van ongeveer 2 cm breed. 7. Leg de repen kruislings over de taart om een ruitpatroon te vormen. 8. Besmeer de deegrepen met het restant van het ei (eventueel gemengd met een eetlepel water) voor een glanzende finish.
Bakken: 1. Schuif de taart in de voorverwarmde oven. 2. Bak de taart ongeveer 40 minuten tot het deeg goudbruin en gaar is. 3. Laat de taart na het bakken minstens 20 minuten afkoelen in de vorm voordat je deze losmaakt.
Methode 2: De Snelle en Eenvoudige Versie
Deze methode, gebaseerd op bron 1, is ontworpen voor wie snel een lekkere appeltaart wil maken zonder te veel poespas.
Voorbereiding: 1. Verwarm de oven voor op 180 graden. 2. Vet een springvorm van 18-20 cm doorsnede in.
Deeg maken: 1. Doe het speltmeel en de suiker in een kom en meng goed. 2. Voeg de zachte boter toe en kneed met je handen tot een korrelig mengsel. 3. Voeg het ei toe en kneed tot een deegbal. 4. Laat het deeg 10 minuten rusten op het aanrecht.
Vulling voorbereiden: 1. Schil de appels en snij in plakjes. 2. Meng de appels met de suiker, kaneel en geweekte rozijnen.
Taart opbouwen: 1. Verdeel het deeg over de bodem en zijkanten van de vorm. 2. Vul met de appelmengsel. 3. Maak met het restant deeg repen en leg deze in een raster over de taart. 4. Besmeer met een losgeklopt ei.
Bakken: 1. Bak de taart 40 minuten in de oven tot deze goudbruin is.
Methode 3: De Oliegebaseerde Variant
Deze methode, gebaseerd op bron 6, is een vetarme variant die olijfolie in plaats van boter gebruikt.
Deeg maken: 1. Meng de speltbloem, volkoren speltmeel, kaneel en suiker in een grote kom. 2. Maak een kuiltje in het midden en voeg de olijfolie langzaam toe terwijl je met een vork roert. 3. Voeg koud water toe en roer met een houten lepel tot een kleverig deeg ontstaat. 4. Voeg indien nodig meer water toe tot het deeg samenhangt. 5. Kneed het deeg kort met je handen tot een bal en wikkel in plasticfolie.
Vulling voorbereiden: 1. Schil de appels, verwijder het klokhuis en snij in kwarten. 2. Meng de appels met citroensap en abrikozenjam.
Taart opbouwen: 1. Verwarm de oven voor op 180 graden. 2. Bekleed een springvorm met bakpapier. 3. Verdeel het deeg over de bodem en zijkanten van de vorm. 4. Vul met de appelmengsel. 5. Maak eventueel deegrepen en leg deze over de vulling.
Bakken: 1. Bak de taart 35-40 minuten tot goudbruin.
Tips voor de Perfecte Spelt Appeltaart
Deegtechnieken
Het werken met speltmeel vereist enige aanpassing ten opzichte van tarwemeel:
Minder kneden: Speltmeel bevat meer gluten dan tarwemeel, maar de glutenstructuur is anders. Overmatig kneden kan het deeg taai maken. Kneed daarom alleen tot het deeg samenhangt.
Rusttijd is essentieel: Laat het deeg altijd rusten in de koelkast voor het uitrollen. Dit zorgt ervoor dat de gluten tot rust komen en het deeg beter te verwerken is.
Extra bloem: Speltdeeg kan plakkeriger zijn dan tarwedeeg. Bestuif je werkoppervlak licht met bloem als het deeg moeilijk te verwerken is.
Temperatuur: Zorg ervoor dat boter en eieren op kamertemperatuur zijn voor een egale textuur.
Appelselectie
De keuze van appels is cruciaal voor de smaak en textuur van de taart:
Mix van soorten: Combineer zoete appels (zoals Goudreinet) met zure appels (zoals Granny Smith) voor een gebalanceerde smaak.
Vaste structuur: Kies appels die hun vorm behouden tijdens het bakken, zoals Boskoop, Elstar of Goudreinet.
Snijtechniek: Snij de appels niet te dun, anders worden ze tijdens het bakken te zacht. Een dikte van 0,5 cm is ideaal.
Voorkom een natte bodem: Laat de gesneden appels eventueel uitlekken in een zeef voordat je ze in de taart doet.
Bakproces
Het bakken van een perfecte appeltaart vereist aandacht voor detail:
Ovenpositie: Plaats de taart in de onderste helft van de oven voor een egale garing.
Baktemperatuur: Start op 180 graden en verlaag na 20 minuten eventueel naar 160 graden om te voorkomen dat de bovenkant te bruin wordt terwijl de vulling nog niet gaar is.
Dekken: Als de bovenkant te snel bruin wordt, dek deze dan af met aluminiumfolie.
Controleer de garing: Een gaar deeg is goudbruin en klinkt hol als je er zachtjes op klopt. De vulling moet borrelen door de openingen in het deeg.
Rusttijd: Laat de taart na het bakken volledig afkoelen voor het serveren. Dit zorgt ervoor dat de structuur stabiliseert.
Voedingswaarde en Gezondheidsaspecten
Appeltaart met speltmeel biedt niet alleen een heerlijke smaakervaring, maar ook enkele voedingsvoordelen ten opzichte van traditionele appeltaart gemaakt met tarwemeel.
Voordelen van Speltmeel
Meer voedingsstoffen: Spelt bevat meer eiwitten, vezels, B-vitaminen en mineralen zoals magnesium, ijzer en zink dan tarwemeel.
Betere verteerbaarheid: Hoewel spelt gluten bevat, heeft het een ander eiwittenprofiel dat sommige mensen beter verdragen dan tarwe.
Lagere glycemische index: Speltmeel heeft een iets lagere glycemische index dan tarwemeel, wat betekent dat het bloedsuikerspiegel minder snel doet stijgen.
Volkoren opties: Volkoren speltmeel is beschikbaar, wat nog meer vezels en voedingsstoffen toevoegt aan de taart.
Aanpassingen voor een Nog Gezondere Taart
Voor wie de appeltaart nog gezonder wil maken, zijn er verschillende aanpassingen mogelijk:
Verminder de suiker: Gebruik minder suiker of vervang een deel door honing, ahornsiroop of appelstroop.
Voeg vezels toe: Havermout, lijnzaad, chiazaad of psylliumvezels kunnen worden toegevoegd voor extra vezels.
Gebruiken volkoren spelt: Volkoren speltmeel bevat meer voedingsstoffen en vezels dan wit speltmeel.
Verzadigde vetten verminderen: Vervang boter door olijfolie of appelpuree voor een lagere gehalte aan verzadigde vetten.
Extra noten en zaden: Voeg walnoten, amandelen of zonnebloempitten toe voor gezonde vetten en eiwitten.
Voedingswaarde per Portie
Op basis van de recepten in de bronnen kan de gemiddelde voedingswaarde per portie (bij 6 porties) worden geschat:
| Voedingsstof | Geschatte hoeveelheid |
|---|---|
| Calorieën | 550-600 kcal |
| Eiwitten | 8-10 g |
| Koolhydraten | 70-80 g |
| Vetten | 25-30 g |
| Vezels | 6-8 g |
Let op: deze waarden zijn schattingen en kunnen variëren afhankelijk van de precieze ingrediënten en verhoudingen in het recept.
Variaties op het Thema
Naast de basisrecepten zijn talloze variaties mogelijk op appeltaart met speltmeel. Hier volgen enkele creatieve ideeën:
Appeltaart met Noten en Specerijen
Voeg een handvol gehakte walnoten, pecan noten of amandelen toe aan het deeg of de vulling voor een extra rijke smaak en textuur. Experimenteer met andere specerijen zoals kardemom, gember of nootmuskaat voor een unieke smaakcombinatie.
Appeltaart met Andere Vruchten
Combineer appels met seizoensvruchten zoals peren, kersen, aardbeien of perziken. Een mengsel van appels en peren, bekend als "appelpiertaart", is een klassieke combinatie die ook goed werkt met speltmeel.
Appeltaart met Zure Room of Roomkaas
Voeg een laagje zure room of roomkaas toe tussen het deeg en de appelvulling voor een extra romige smaak en textuur. Meng hiervoor 200 gram zure room met 2 eetlepels suiker en 1 theelepel vanille-extract.
Appeltaart met Kruimeldeeg
Maak een variant met kruimeldeeg in plaats van deeg aan de zijkant. Meng hiervoor 100 gram speltmeel, 50 gram koude boter in blokjes, 50 gram suiker en 50 gram havermout tot een kruimelig mengsel. Strooi dit over de appelvulling voordat de taart in de oven gaat.
Appeltaart met Glazuur
Verrijk de taart met een glazuur van abrikozenjam, gesmolten chocolade of een mengsel van poedersuiker en citroensap voor een decoratieve finish.
Serveren en Bewaren
Ideale Serveertemperatuur
Appeltaart met speltmeel is het lekkerst als deze volledig is afgekoeld op kamertemperatuur. Dit duurt ongeveer 1-2 uur na het bakken. De smaken hebben dan de tijd om te ontwikkelen en de textuur is optimaal.
Accompaniments
Serveer de appeltaart met:
- Een bolletje vanille-ijs
- Zure room of Griekse yoghurt
- Slagroom
- Kaas (in Nederland een traditionele combinatie)
- Kopje verse koffie of thee
Bewaartips
Koelkast: Bewaar de taart afgedekt met plasticfolie of in een afgesloten doos in de koelkast voor maximaal 3 dagen.
Vriezer: De taart kan ingevroren worden voor maximaal 3 maanden. Wikkel de taart eerst in plasticfolie en daarna in aluminiumfolie of plaats in een diepvrieszak.
Opwarmen: Verwarm eventueel op in een oven op 150 graden voor 10-15 minuten voor een vers gebakken smaak.
Versheid: Omdat speltmeel minder vet bevat dan tarwemeel, kan de taart sneller uitdrogen. Bewaar daarom niet langer dan nodig is.
Conclusie
Appeltaart met speltmeel is een heerlijke moderne interpretatie van een geliefde klassieker. De combinatie van de traditionele smaak van appeltaart met de voedzame eigenschappen van speltmeel maakt dit een uitstekende keuze voor wie op zoek is naar een gebak dat zowel lekker als relatief verantwoord is.
De recepten in dit artikel laten zien dat er diverse benaderingen mogelijk zijn, van de klassieke boterversie tot een moderne oliegebaseerde variant. Belangrijk bij het werken met speltmeel is het begrijpen van de verschillen met tarwemeel en aanpassingen doen in de bereidingsmethode.
Of je nu een ervaren bakker bent of net begint, appeltaart met speltmeel is een uitdagend maar lonend project. De beloning is een heerlijke taart die warmte en comfort brengt, met de toevoeging van moderne voedingsinzichten.
Experimenteer met de recepten, voeg je eigen twist toe en ontdek waarom appeltaart met speltmeel een nieuwe klassieker wordt in de keuken van vandaag.