In de wereld van soepen staat de ajuinsoep bekend als een ware klassieker, vooral geliefd tijdens de koudere maanden van het jaar. Deze heerlijke, hartige soep heeft een rijke geschiedenis en talloze variaties, maar in dit artikel richten we ons op de recepten en technieken van Jeroen Meus uit het bekende programma "Dagelijkse Kost". Meus staat bekend om zijn toegankelijke en smakelijke recepten die perfect zijn voor thuisbereiding.
De Basis van Ajuinsoep
Ajuinsoep, oftewel uiensoep, is een van oudste soepen die men kent. De essentie van deze soep bestaat uit uien die langzaam worden gestoofd en gekaramelliseerd, wat een diepe, zoete smaak oplevert. Traditioneel wordt de soep geserveerd met kaasbelegde croutons, maar er zijn talloze variaties mogelijk.
Volgens de verschillende bronnen bestaat de basis van een goede ajuinsoep uit een paar essentiële ingrediënten:
- Uien: minstens 1 kg, vaak meer voor een rijke smaak
- Boter of olie voor het stoven van de uien
- Bouillon (kippen-, rund- of groentebouillon)
- Kruiden zoals tijm, laurier en rozemarijn
- Zout en peper naar smaak
De techniek om de uien langzaam te karamelliseren is cruciaal voor het uiteindelijke resultaat. Sommige chefs laten hun uien "uren" stoven op een zo laag mogelijk vuurtje. Jamie Oliver bijvoorbeeld, laat de groenten in zijn uiensoeprecept alvast 50 minuten stoven voordat hij bouillon toevoegt. Een snellere methode is het bruinbakken op een hoger vuur: voor 10 uien reken je al snel op 3 baksels in een goede koekenpan. Elk baksel wordt dan toegevoegd aan een grote stoofpot en pas als alle uien zijn gebakken, wordt de bouillon toegevoegd.
Het meeste werk zit hem in het snijden van de uien: van zodra je met je ajuinschijfjes de bodem van een pan goed kunt vullen, kun je deze al bakken terwijl je de rest van de uien in stukjes snijdt.
Jeroen Meus' Snelle Ajuinsoep uit Dagelijkse Kost
Een van de meest opvallende recepten is de "Snelle Ajuinsoep" die Jeroen Meus presenteerde in Dagelijkse Kost. Wat deze versie bijzonder maakt, is het gebruik van gerookt spek, wat een rokerige diepte toevoegt aan de traditionele smaak.
Ingrediënten:
- 1 flinke klont hoeveboter
- 1 stuk van 1/2 kg gerookt spek
- Flink veel uien (minstens 1 kg)
- Soepkruiden: vooral veel tijm + wat laurierblaadjes en rozemarijn
- Oxo naar smaak (optioneel)
- Peper naar smaak
Bereidingswijze:
- Begin met het voorbereiden van het spek: verwijder het zwoerd en been (maar gooi deze niet weg, want ze bevatten smaak).
- Snijd het spek in blokjes en kleur deze in de boter in een grote pan. Voeg het zwoerd en been toe aan de pot voor extra smaak.
- Schil en snijd de uien fijn.
- Voeg de uien toe aan de pan met het spek en bak alles zachtjes totdat de uien glazig en licht gekarameliseerd zijn.
- Kruid de soep met de kruiden, peper en eventueel Oxo (als je dit gebruikt).
- Voeg voldoende warme bouillon toe om de soep te bedekken.
- Laat de soep op een zacht vuur ongeveer 30-45 minuten sudderen, zodat de smaken goed kunnen mengen.
- Serveer de soep direct, eventueel met extra kaasbelegde croutons.
Een belangrijke opmerking in dit recept is het gebruik van Oxo, een merk van bouillonblokjes. Voor wie liever geen kant-en-klare producten gebruikt, kan men zeezout of selderzout gebruiken als alternatief.
Uiensoep met Aardappel en Lookbrood
Een andere heerlijke variatie is de "Uiensoep met aardappel en lookbrood" van Jeroen Meus. Deze versie is eenvoudig te maken en ideaal voor koude dagen. De toevoeging van aardappels maakt de soep vullender, terwijl de knapperige lookcroutons een lekkere textuur toevoegen.
Ingrediënten:
- 9 ajuinen
- Boter
- 2 stengels prei
- 4 aardappelen
- 3 teentjes knoflook
- ½ bol knoflook (voor de croutons)
- 3 liter groentebouillon
- Enkele takjes tijm, rozemarijn en laurierblaadjes
- Zout en witte peper
- ½ stokbrood
- Olijfolie
- Enkele sprieten bieslook
Bereidingswijze:
- Schil en snijd de aardappelen in stukjes en kook ze in water met zout tot ze gaar zijn.
- Snijd de uien en prei fijn en fruit ze in een beetje boter tot ze zacht zijn.
- Voeg de gekookte aardappelen, de fijngesneden knoflook en de kruiden toe.
- Giet de groentebouillon erbij en laat de soep ongeveer 20 minuten zachtjes pruttelen.
- Breng op smaak met zout en peper.
- Maak ondertussen de lookcroutons: snijd het stokbrood in plakken, bestrijk ze met een mengsel van olijfolie en fijngewreven knoflook.
- Gril of bak de croutons goudbruin en knapperig.
- Serveer de soep met de lookcroutons en wat versgehakte bieslook erbovenop.
Deze variant wordt gepresenteerd als een "eenvoudig soepje dat niet mag ontbreken in de lijst van winterse gerechten" en wordt zelfs aanbevolen om te bekomen van een zware nacht, zoals vermeld in de bronnen.
De Gepureerde Ajuinsoep van Jeroen Meus
Een derde variant is de gepureerde ajuinsoep, die Meus in Dagelijkse Kost presenteerde als een "heel eenvoudig, sober soepje". Deze versie wordt gekenmerkt door zijn romige textuur en delicate smaak.
Ingrediënten:
- Hoeveboter
- 10 tal uien
- 4 grote aardappels
- 3 witte preistengels (alleen het witte deel gebruiken)
- Knoflookteentjes naar wens
- Opgebonden kruidentuiltje van rozemarijn, tijm en laurier
- 2 tot 3 liter groentebouillon
- Zeezout
- Een handvol witte peperbolletjes
- Gemalen witte peper
Bereidingswijze:
- Schil en snijd de uien, prei en aardappelen fijn.
- Smelt de boter in een grote soeppan en fruit de uien, prei en aardappelen zachtjes totdat ze glazig zijn.
- Voeg de fijngesneden knoflook toe en bak nog even mee.
- Bind een kruidentuiltje met rozemarijn, tijm en laurier en voeg dit toe aan de pan.
- Giet de groentebouillon erbij en breng aan de kook.
- Laat de soep op een zacht vuur ongeveer 30-45 minuten sudderen.
- Haal de kruidentuiltjes eruit en pureer de soep tot een gladde massa met een staafmixer.
- Breng op smaak met zeezout en witte peper (bolletjes en gemalen).
- Serveer de soep eventueel met een klontje boter erop of met croutons.
De beste smaak krijg je volgens Meus door de uien langzaam aan te stoven zodat ze lichtjes karamelliseren. Dit proces kan wat tijd kosten, maar is essentieel voor het uiteindelijke resultaat.
Traditionele Ajuinsoep met Kaas
Naast de varianten van Meus bestaat er ook de klassieke Franse ajuinsoep met kaas. Deze versie onderscheidt zich doordat het geen gebonden soep is, maar gebaseerd op een lekkere bouillon met gebakken ajuinslierten, waarboven een kaastoast wordt geserveerd.
Ingrediënten:
- 25 g bloem
- 400 g uien
- Peper en zout
- 80 g boter
- 80 g Gruyère kaas
- 1 liter bouillon
- 4 sneden wit brood
Bereidingswijze:
- Maak de helft van de boter in een soeppan warm.
- Bak daarin de fijngesneden uien goudgeel.
- Voeg de bloem toe.
- Voeg in kleine porties bouillon toe terwijl je roert.
- Laat de soep een half uurtje op het vuur staan.
- Kruid met peper en zout.
- Serveer de soep met geroosterde broodsneden en geraspte Gruyère kaas.
Deze klassieke versie is romiger van textuur dankzij de toevoeging van bloem en kaas, wat een andere smaakbeleving biedt dan de pureerde varianten van Meus.
Tips en Technieken voor de Perfecte Ajuinsoep
Naast de specifieke recepten zijn er verschillende tips en technieken die kunnen helpen om een perfecte ajuinsoep te maken:
Karameliseren van Uien
Het karamelliseren van uien is een van de belangrijkste stappen in het maken van een goede ajuinsoep. Dit proces kan op twee manieren:
- Langzaam stoven: Laat de uien "uren" stoven op een zo laag mogelijk vuurtje. Deze methode vereist geduld maar levert een diepe, complexe smaak op.
- Sneller bakken: Bak de uien op een hoger vuur in meerdere partijen. Voor 10 uien reken je al snel op 3 baksels in een goede koekenpan. Voeg elk baksel toe aan een grote stoefpot en voeg pas bouillon toe als alle uien zijn gebakken.
Het voordeel van de snellere methode is dat je na het snijden van een paar uien al kunt beginnen met bakken, wat de totale bereidingstijd verkort.
Kleurintensiteit
Als je een donkere kleur in je soep wilt bereiken, zijn er een paar mogelijkheden:
- Voeg bruine bastaardsuiker toe wanneer je de uien laat karamelliseren
- Gebruik een donkere bouillon
- Laat het zout achterwege en gebruik in plaats daarvan sojasaus
Variatie in Uiensoorten
Voor een complexere smaak kun je verschillende soorten uien gebruiken. Hoe meer verschillende uiensoorten, hoe meer verschillende smaken in je soep. Je kunt ook andere leden van de ui familie toevoegen zoals prei en knoflook. Let er wel op dat je bij het opdienen de knoflook niet in een bord mee serveert, dus gebruik grote knoflookteentjes die je duidelijk in je bord zult zien.
Serveertips
- Voor het serveren kun je traditionele kaasbelegde croutons gebruiken
- Als je geen stokbrood in huis hebt, kun je ronde stukken uit gewoon brood steken en gebruiken om te toasten
- Liefst gebruik je hiervoor een homp oud brood: dit is niet alleen lekker als het getoast wordt, maar ook goedkoper dan stokbrood
- Bestrooi de soep eventueel met wat verse bieslook of peterselie voor een kleurrijke presentatie
Andere Variaties op het Thema
Naast de recepten van Jeroen Meus zijn er nog talloze andere variaties op ajuinsoep mogelijk:
Sjalottensoep met Salie en Gnocchi
Een variant op de klassieke ajuinsoep is de sjalottensoep met salie en gnocchi. Deze bouillon boordevol sjalotjes met extra veel garnering wordt opgefleurd met krokant gebakken pancetta, zachte gnocchi en parmezaanse kaas, wat direct een feestelijke soep met Italiaanse invloeden oplevert.
Aardappel-Ajuinsoep
Een andere variant is de aardappel-ajuinsoep, gepresenteerd als "een lekkere en goedkope soep". Deze versie bevat onder andere:
- 7 aardappelen
- 4 grote uien
- 1 rode ui
- 2 eetlepels tijm
- Boter, zout en peper
- Kipkruiden
- 3 teentjes knoflook
- 1 glaasje witte wijn
- 2 bouillonblokjes (runds)
- 1 schenkel of ander soepvlees
- 50 g geraspte kaas
Deze combinatie van aardappelen en uien maakt de soep extra vullend en voedzaam.
Rode Ajuinsoep
Er bestaat ook een variant met rode uien, die een prachtige kleur aan de soep geeft. Deze rode ajuinsoep kan worden gecombineerd met andere ingrediënten voor een unieke smaakbeleving.
Voedingswaarde en Gezondheidsaspecten
Hoewel de bronnen niet specifiek ingaan op de voedingswaarde van ajuinsoep, zijn er algemeen bekende gezondheidsaspecten verbonden aan de belangrijkste ingrediënten:
| Ingrediënt | Gezondheidsvoordelen |
|---|---|
| Uien | Rijk aan antioxidanten, vooral quercetine. Kan helpen bij ontstekingen en het immuunsysteem versterken. |
| Knoflook | Bevat allicine, dat antibacteriële eigenschappen heeft. Goed voor het hart en de bloeddruk. |
| Kruiden (tijm, rozemarijn, laurier) | Bevatten antioxidanten en hebben ontstekingsremmende eigenschappen. |
| Groentebouillon | Kan helpen bij hydratatie en bevat mineralen afhankelijk van de ingrediënten. |
| Aardappelen | Goede bron van kalium, vitamine C en vezels. |
Deze combinatie van ingrediënten maakt ajuinsoep niet alleen lekker, maar ook voedzaam, vooral wanneer het wordt opgemaakt met volkoren brood en verse kruiden.
Conclusie
Ajuinsoep is een veelzijdige klassieker die op talloze manieren kan worden bereid. Of je nu kiest voor de snelle versie met spek van Jeroen Meus, de romige variant met aardappelen, of een klassieke Franse interpretatie met kaasbelegde croutons, de sleutel tot een heerlijke ajuinsoep ligt in de kwaliteit van de ingrediënten en de geduldige bereiding van de uien.
De techniek van langzaam karamelliseren is essentieel voor het bereiken van diepe, complexe smaken die deze soep zo geliefd maken. Door te experimenteren met verschillende uiensoorten, kruiden en garneringen kun je je eigen perfecte versie van deze klassieke winterse soep creëren.
Of je nu een ervaren kok bent of net begint met koken, ajuinsoep is een recept dat iedereen onder de knie kan krijgen met een beetje oefening en liefde voor goede ingrediënten. Zoals Jeroen Meus ons laat zien, hoef je geen ingewikkelde technieken te beheersen om een heerlijke, comforterende soep op tafel te zetten die perfect is op een koude dag.