Massageolie Zelf Maken: Een Gids voor Natuurlijke en Persoonlijke Massageolie

Massageolie is een essentieel hulpmiddel bij het geven van massage, niet alleen om gladde bewegingen mogelijk te maken, maar ook om therapeutische voordelen te bieden. Het zelf maken van massageolie is een eenvoudige en leuke activiteit die je de mogelijkheid geeft om een product te creëren dat perfect is afgestemd op jouw persoonlijke behoeften en voorkeuren. In deze uitgebreide gids bespreken we de verschillende basisoliën, etherische oliën en methoden om je eigen natuurlijke massageolie te maken, evenals tips voor bewaring en verschillende recepten voor verschillende doeleinden.

Basisoliën voor Massageolie

De basisolie, ook wel dragerolie genoemd, is het belangrijkste ingrediënt bij het zelf maken van massageolie. Dit is een neutrale, plantaardige olie die dient als drager voor de etherische olie die je later toevoegt. Er zijn veel verschillende soorten oliën die kunnen worden gebruikt, elk met hun eigen unieke eigenschappen. Het kiezen van de juiste basisolie hangt af van je huidtype, persoonlijke voorkeuren en het doel van de massage.

Keuzegids Basisoliën

In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de meest gebruikte basisoliën voor massageolie, inclusief hun eigenschappen, voordelen, nadelen en smeereigenschappen:

Gedetailleerde Beschrijving van Basisoliën

Amandelolie

Amandelolie is een van de meest populaire keuzes voor massageolie. Deze olie heeft een hoge concentratie aan oliezuur, wat zorgt voor een goede opname door de huid. Amandelolie is bijzonder geschikt voor een gevoelige of droge huid, niet alleen omdat het prettig aanvoelt tijdens de massage, maar ook omdat het langzaam in de trekt en de huid goed voedt tijdens het masseren. Het is een veelgebruikte olie die een goede balans biedt tussen voeding en gladde glijding.

Jojobaolie

Jojobaolie is een uitstekende keuze voor beginners die zelf massageolie willen maken. Hoewel de naam anders doet vermoeden, is jojobaolie technisch gezien een wax in plaats van een olie. Deze eigenschap maakt het zeer stabiel, wat betekent dat de olie niet snel bederft of ranzig wordt. Jojobaolie is zeer verzorgend voor de huid en heeft een uitstekende consistentie voor massage. Het is gemakkelijk om mee te masseren en trekt relatief snel in de huid zonder een vettig laagje achter te laten.

Abrikozenpitolie

Abrikozenpitolie wordt vaak beschouwd als een milde, niet vettende olie die behoort tot de halfdrogende oliën. Deze olie heeft een licht zoete geur die aan marsepein doet denken. Abrikozenpitolie dringt snel in de huid, is vochtinbrengend en heeft revitaliserende eigenschappen. Het is een goede keuze voor mensen met een normale tot droge huid die een lichtere olie prefereren.

Zonnebloemolie (high oleic)

Zonnebloemolie is een betaalbare optie die, mits gekozen voor de "high oleic" variant, een goede keuze is voor massageolie. Deze olie bevat vitamine E, wat een antioxidant werking heeft. Het is belangrijk om te letten op het type zonnebloemolie, want de gewone variant oxideert snel en is minder geschikt voor massageolie. De high oleic variant is stabieler en biedt een gladde, licht vettige glijding.

Macadamia-olie

Macadamia-olie is rijk aan palmitoleïnezuur, een vetzuur dat ook van nature in de menselijke huid voorkomt. Deze eigenschap maakt het bijzonder geschikt voor de verzorging van de huid, met name voor rijpere of gedehydrateerde huidtypes. Macadamia-olie heeft een uitstekende smeereigenschap en voelt glad en vloeiend aan tijdens de massage. Het nadeel is dat het over het algemeen prijziger is dan andere basisoliën.

Druivenpitolie

Druivenpitolie is een zeer lichte, neutrale olie die hypoallergeen is en daarom geschikt voor mensen met een gevoelige huid of voor die met een vette huidtype. Het is een redelijk voedzame olie die goed glijdt, hoewel de glijding korter kan duren dan bij zwaardere oliën zoals amandelolie. Druivenpitolie is een goede keuze voor mensen die een lichte, sneller absorberende massageolie prefereren.

V-6 Draagolie

Een andere optie is de V-6 draagolie, die speciaal is ontwikkeld voor aromatherapie doeleinden. Deze olie voedt de huid, heeft een lange houdbaarheid, verstopt de poriën niet en maakt geen vlekken op kleding. Dit maakt het een praktische keuze voor massageolie, vooral als je bang bent voor vlekken op kleding of beddengoed.

Neutrale olie / MCT olie

Op basis van kokosolie ontwikkelde MCT (Medium Chain Triglyceride) olie is een neutrale, stabiele optie voor massageolie. Deze olie is licht van textuur en heeft antibacteriële eigenschappen. Het is een goede keuze voor mensen die een lichtere olie prefereren, maar het is minder voedzaam dan onbewerkte kokosolie. MCT olie biedt een gladde glijding zonder zwaar aan te voelen.

De keuze voor de juiste basisolie hangt af van verschillende factoren, waaronder je huidtype, persoonlijke voorkeur voor de textuur en geur, en eventuele allergieën of overgevoeligheden. Het is ook mogelijk om meerdere soorten basisoliën te mengen om zo de eigenschappen te combineren en een perfecte massageolie voor jouw behoeften te creëren.

Etherische Oliën voor Massageolie

Etherische oliën zijn de geurige, geconcentreerde vloeistoffen die worden gewonnen uit planten via stoomdestillatie of koude persing. Deze oliën geven de massageolie zijn specifieke geur en therapeutische werking. Het toevoegen van etherische oliën aan je massageolie opent een wereld van mogelijkheden, omdat je met etherische oliën ontzettend veel verschillende kanten op kunt en de olie helemaal kunt aanpassen aan het soort massage dat je wilt geven.

Verdunningsratio's

Een belangrijk aspect bij het gebruik van etherische oliën is de juiste verdunning. De basisverhouding tussen basisolie en etherische olie is meestal 1% etherische olie. Dit betekent dat je op 100 ml massageolie 1 ml etherische olie toevoegt. Om het gemakkelijker te maken: 1 ml etherische olie komt overeen met ongeveer 20 druppels.

In onderstaande tabel vind je de aanbevolen hoeveelheden etherische olie voor verschillende volumes basisolie:

Het is belangrijk om je aan deze richtlijnen te houden, omdat te hoge concentraties etherische oliën de huid kunnen irriteren of zelfs sensibiliseren bij regelmatig gebruik. Bovendien kunnen sommige etherische oliën in hogere concentraties bijwerkingen hebben die niet gewenst zijn.

Populaire Etherische Oliën en Hun Eigenschappen

Er zijn talloze etherische oliën die gebruikt kunnen worden in massageolie, elk met hun eigen unige eigenschappen en effecten. Hieronder bespreken we enkele van de meest populaire opties:

Lavendelolie

Lavendelolie is misschien wel de meest bekende etherische olie voor ontspanning. Het heeft een kalmerende, rustgevende werking op zowel lichaam als geest. Lavendelolie wordt vaak geassocieerd met verbetering van de slaapkwaliteit en kan helpen bij stress en angst. In massageolie kan lavendelolie helpen om spierspanning te verlichten en een diepe ontspanning te bevorderen.

Geraniumolie

Geraniumolie heeft een bloemige, zoete geur die zowel kalmerend als licht opwekkend kan werken. Het wordt vaak geassocieerd met hormonale balans en kan helpen bij emotioneel welzijn. Geraniumolie heeft ook huidverzorgende eigenschappen en wordt soms gebruikt om de huid te verjongen en te egaliseren. In massageolie kan het helpen om een gevoel van evenwicht en welzijn te bevorderen.

Ylang Ylangolie

Ylang Ylangolie heeft een exotische, bloemige geur die sensueel en ontspannend werkt. Het wordt vaak geassocieerd met vermindering van stress en angst en kan helpen bij het verbeteren van de stemming. Ylang Ylangolie wordt soms ook beschouwd als een afrodisiacum en kan helpen om een romantische sfeer te creëren. In massageolie kan het helpen om diepe ontspanning te bevorderen en stress te verminderen.

Citroenolie

Citroomolie heeft een frisse, opwekkende geur die bekend staat om zijn verfrissende en reinigende eigenschappen. Het kan helpen om de stemming te verbeteren, de concentratie te verhogen en stress te verminderen. Citroenolie heeft ook antibacteriële eigenschappen en kan helpen bij het reinigen van de huid. In massageolie kan het helpen om een gevoel van frisheid en vitaliteit te geven.

Basilicumolie

Basilicumolie heeft een kruidige, licht zoete geur die zowel kalmerend als opwekkend kan werken. Het wordt vaak geassocieerd met verbetering van de concentratie en mentale helderheid. Basilicumolie kan ook helpen bij spierpijn en stijfheid. In massageolie kan het helpen om vermoeide spieren te verfrissen en een gevoel van verfrissing te geven.

Frankincenseolie (Wierookolie)

Frankincenseolie heeft een diepe, houtachtige geur die bekend staat om zijn kalmerende en meditatieve eigenschappen. Het wordt vaak geassocieerd met diepe ademhaling en spirituele verbinding. Frankincenseolie kan helpen bij het verminderen van stress en het bevorderen van een gevoel van kalmte. In massageolie kan het helpen om een diepe ontspanning te bevorderen en spanning los te laten.

White Angelicaolie

White Angelicaolie is een complexe mix van etherische oliën die wordt geassocieerd met bescherming en balans. Het heeft een bloemige, houtachtige geur die zowel aardend als verfrissend kan werken. White Angelicaolie wordt soms gebruikt om negatieve emoties en stress te helpen loslaten. In massageolie kan het helpen om een gevoel van bescherming en welzijn te bevorderen.

Composities voor Massageolie

Op basis van de eigenschappen van verschillende etherische oliën zijn hier enkele suggesties voor massageoliecomposities voor verschillende doeleinden:

Ontspannende Massageolie

Voor een diep ontspannende massage kun je kiezen voor de volgende combinatie: - Lavendelolie: 10 druppels - Ylang Ylangolie: 5 druppels - Citroenolie: 5 druppels

Deze combinatie combineert de kalmerende eigenschappen van lavendel met de ontspannende werking van ylang ylang en de verfrissende eigenschappen van citroen voor een complete ontspanningsbeleving.

Stimulerende Massageolie

Als je een massage wilt die meer energie geeft, kun je kiezen voor: - Geraniumolie: 10 druppels - Basilicumolie: 5 druppels - Ylang Ylangolie: 5 druppels

Deze combinatie combineert de opwekkende eigenschappen van basilicum met de balancerende werking van geranium en de sensuele eigenschappen van ylang ylang voor een massage die energie bevordert.

Massageolie voor Spierpijn

Voor massage gericht op spierpijn en stijfheid kun je kiezen voor: - Lavendelolie: 10 druppels - Basilicumolie: 8 druppels - Geraniumolie: 2 druppels

Deze combinatie richt zich op het verlichten van spierspanning en het bevorderen van ontspanning in de spieren.

Sensuele Massageolie

Voor een romantische, sensuele massage kun je kiezen voor: - Ylang Ylangolie: 10 druppels - Geraniumolie: 7 druppels - Citroenolie: 3 druppels

Deze combinatie combineert de sensuele eigenschappen van ylang ylang met de bloemige geur van geranium en de lichte verfrissing van citroen voor een romantische ervaring.

Massageolie voor Kinderen

Voor een kalmerende massage voor kinderen kun je kiezen voor: - Lavendelolie: 5 druppels - Stress Away (speciale combinatieolie): 15 druppels

Deze combinatie is mild en geschikt voor de gevoelige huid van kinderen, met een focus op ontspanning en het bevorderen van een goede nachtrust.

Veiligheid en Voorzorgsmaatregelen

Bij het gebruik van etherische oliën zijn enkele veiligheidsmaatregelen van belang:

1. Kwaliteit: Gebruik altijd etherische oliën van hoge kwaliteit, speciaal bedoeld voor therapeutisch gebruik. Etherische oliën die zijn bedoeld voor geurbranders of andere niet-therapeutische doeleinden kunnen de huid irriteren of zelfs schadelijk zijn.

2. Huidgevoeligheid: Sommige mensen hebben een gevoelige huid en kunnen reageren op bepaalde etherische oliën. Begin altijd met een lagere concentratie en test de olie op een klein stukje huid voordat je het voor een volledige massage gebruikt.

3. Zwangerschap en gezondheidstoestanden: Sommige etherische oliën zijn niet geschikt voor zwangere vrouwen, borstvoedende vrouwen of mensen met bepaalde gezondheidsproblemen. Raadpleeg een deskundige als je twijfelt over de geschiktheid van een olie.

4. Kinderen: Gebruik etherische oliën bij kinderen met voorzichtigheid en in lagere concentraties. Sommige oliën zijn te sterk voor de gevoelige huid en het immuunsysteem van kinderen.

5. Zonnegevoeligheid: Sommige etherische oliën, zoals citrusoliën, kunnen de huid gevoeliger maken voor zonlicht. Vermijd na gebruik van deze oliën blootstelling aan de zon of UV-stralen.

Door deze veiligheidsmaatregelen in acht te nemen en de juiste verdunningsratio's te gebruiken, kun je genieten van de vele voordelen van etherische oliën in je zelfgemaakte massageolie zonder risico's.

Methoden voor het Maken van Massageolie

Er zijn twee hoofdmethoden voor het maken van massageolie: de langzame infusiemethode met kruiden en de snelle methode met etherische oliën. Beide methoden hebben hun eigen voordelen en resulteren in een persoonlijke, natuurlijke massageolie die perfect is afgestemd op jouw behoeften.

Langzame Infusiemethode met Kruiden

De langzame infusiemethode, ook wel maceratie genoemd, is een traditionele manier om massageolie te maken met de natuurlijke aroma's en eigenschappen van kruiden. Deze methode vereist geduld, maar het resultaat is een diep aromatische olie met de volledige essentie van de gebruikte kruiden.

Benodigdheden voor de Infusiemethode

• Een schone weckpot of glazen pot met deksel
• Gekozen basisolie (ongeveer 100-200 ml)
• Gekozen kruiden (bijvoorbeeld gedroogde lavendel)
• Een zeef of kaasdoek
• Flessen voor het bewaren van de voltooide olie

Stappenplan voor de Infusiemethode

1. Voorbereiding: Begin met het voorbereiden van je materialen. Zorg ervoor dat de pot en alle instrumenten schoon en vrij van vocht zijn om bederf te voorkomen.

2. Kruiden toevoegen: Neem de schone weckpot en bedek de bodem met de fijngemalen kruiden. Een veelgekozen kruid is gedroogde lavendel, dat een zeer ontspannende werking heeft op lichaam en geest en een heerlijke geur afgeeft.

3. Olie toevoegen: Giet de basisolie over de kruiden in de pot. De kruiden zullen in eerste instantie blijven drijven, maar naarmate ze verzadigen met olie zakken ze langzaam naar beneden.

4. Mengen: Roer het mengsel zachtjes door elkaar totdat eventuele luchtbellen zijn verdwenen.

5. Infusieperiode: Nu begint het wachten. De olie moet ongevier vier tot zes weken trekken om de aroma's van de kruiden volledig aan de olie af te geven. Gedurende deze tijd moet je de pot regelmatig schudden om de infusie te bevorderen. Zorg ervoor dat de olie op een zonnige plek staat, zoals op een vensterbank, om het extractieproces te versnellen.

6. Zeven: Na de infusieperiode kun je de olie zeven om de kruiden te verwijderen. Gebruik hiervoor een zeef of een schoon kaasdoek. Druk de kruiden zachtjes aan om zoveel mogelijk olie te extraheren.

7. Bewaren: Verdeel de zeven olie over schone, donkere glazen flessen. Label de flessen met de inhoud en de productiedatum. Bewaar de olie op een koele, donkere plaats om de houdbaarheid te maximaliseren.

Alternatieve Kruiden voor Infusie

Hoewel lavendel een populaire keuze is, kun je ook andere kruiden gebruiken voor je infusie, afhankelijk van het gewenste effect:

• Kamille: Kalmerend en goed voor de huid
• Rozemarijn: Stimulerend en goed voor spierpijn
• Salie: Reinigend en antibacterieel
• Calendula: Kalmerend en helend voor de huid
• Saint-Janskruid: Helend en goed voor zenuwpijn

Snelle Methode met Etherische Oliën

De snelle methode is eenvoudiger en vereist minder geduld, maar maakt gebruik van etherische oliën in plaats van kruideninfusies. Deze methode is ideaal als je snel massageolie wilt hebben of als je de geur en werking van etherische oliën prefereert boven de subtiele aroma's van kruideninfusies.

Benodigdheden voor de Snelle Methode

• Basisolie naar keuze
• Etherische oliën naar keuze
• Een schone glazen fles
• Een maatcilinder of meetcup
• Een schenkelijntje (optioneel)

Stappenplan voor de Snelle Methode

1. Voorbereiding: Zorg ervoor dat je materialen schoon en droog zijn. Je kunt flessen en potten koken of met alcohol schoonmaken voor gebruik.

2. Basisoilie meten: Meet de gewenste hoeveelheid basisolie af. Een handelijke hoeveelheid om mee te beginnen is 100 ml.

3. Etherische oliën toevoegen: Voeg de etherische oliën toe volgens de aanbevolen verdunningsratio. Voor 100 ml basisolie voeg je ongeveer 20 druppels etherische olie toe. Je kunt één type etherische olie gebruiken of een mix van verschillende oliën voor een gecombineerd effect.

4. Mengen: Giet de basisolie in een grote beker, roestvrijstalen gietkan of maatbeker. Voeg de etherische oliën toe en roer goed door elkaar to alles goed vermengd is.

5. Rusten: Laat de olie 24 uur staan zodat de olie zich goed kan mengen en de aroma's kunnen ontwikkelen.

6. Overgieten: Giet de gemengde olie over in schone donkere glazen flessen. Sluit de flessen goed af.

7. Labelen: Label de flessen met de inhoud, de gebruikte etherische oliën en de productiedatum.

8. Bewaren: Bewaar de massageolie op een koele, donkere plaats. Voor gebruik altijd even schudden om de oliën weer goed te mengen.

Hygiëne en Veiligheid

Ongeacht de methode die je kiest, is hygiëne van essentieel belang bij het maken van massageolie:

• Werk altijd schoon: Zorg ervoor dat alle materialen die je gebruikt (potten, flessen, meetgerei) schoon en vrij van vocht zijn om bederf en bacteriegroei te voorkomen.

• Kwaliteitsingrediënten: Gebruik alleen hoogwaardige basisoliën en etherische oliën. Goedkope of verdunde oliën kunnen de huid irriteren of een ongewenst effect hebben.

• Houdbaarheid: Houd rekening met de houdbaarheid van je massageolie. Basisoliën kunnen ranzig worden, vooral als ze rijk aan onverzadigde vetzuren zijn. Etherische oliën kunnen verdampen of hun therapeutische eigenschappen verliezen in de loop van de tijd.

• Allergieën: Test altijd een nieuwe massageolie op een klein stukje huid voordat je het voor een volledige massage gebruikt, om eventuele allergische reacties te voorkomen.

• Bewaaromstandigheden: Bewaar massageolie altijd in donkere glazen flessen op een koele, donkere plaats. Licht en warmte kunnen de kwaliteit van de oliën aantasten.

Door deze stappen te volgen en aandacht te besteden aan hygiëne en kwaliteit, kun je veilig en effectief je eigen natuurlijke massageolie maken die perfect is afgestemd op jouw behoeften en voorkeuren.

Bewaren en Houdbaarheid van Zelfgemaakte Massageolie

Goed bewaren van je zelfgemaakte massageolie is essentieel om de kwaliteit, houdbaarheid en werkzaamheid te behouden. Zelfgemaakte massageolie bevat natuurlijke ingrediënten zonder conserveermiddelen, waardoor het gevoelig kan zijn voor bederf als het niet correct wordt bewaard. In dit gedeelte bespreken we de beste manieren om je massageolie te bewaren, hoe je de houdbaarheid kunt maximaliseren, en hoe je kunt zien of je olie niet meer goed is.

Optimal Bewaaromstandigheden

De ideale bewaaromstandigheden voor massageolie zijn:

• Temperatuur: Bewaar de olie op een koele, constante temperatuur. Temperatuurschommelingen kunnen de kwaliteit van de olie aantasten. Een koele kastkast of een donkere laag in de kast is vaak een goede plek. Vermijd het bewaren in de koelkast, omdat dit de consistentie van sommige oliën kan veranderen en ze te dik kan maken voor gebruik.

• Licht: Licht, met name uv-stralen, kan de chemische samenstelling van etherische oliën aantasten en hun therapeutische eigenschappen verminderen. Daarom is het belangrijk om massageolie altijd in donkere glazen flessen te bewaren. Donkere amber- of blauwe flessen zijn het meest effectief in het blokkeren van schadelijk licht.

• Lucht: Zuurstof kan oxidatie veroorzaken, wat leidt tot bederf van de olie. Zorg ervoor dat de flessen altijd goed afgesloten zijn na gebruik. Overgiet eventueel grote hoeveelheden in kleinere flessen om de hoeveelheid lucht boven de olie te minimaliseren.

• Vocht: Vocht kan leiden tot schimmelvorming en bacteriegroei. Zorg ervoor dat alle materialen droog zijn voordat je de olie in de flessen doet en bewaar de flessen op een droge plaats.

Verpakking en Labelen

De juiste verpakking en labeling zijn belangrijk voor de houdbaarheid en veiligheid van je massageolie:

• Verpakking: Gebruik altijd donkere glazen flessen voor het bewaren van massageolie. Glas is het beste materiaal omdat het niet reageert met de oliën en geen chemicalien afgeeft die de olie kunnen beïnvloeden. Zorg ervoor dat de flessen goed afsluiten met een dop die luchtdicht is.

• Labelen: Label elke fles duidelijk met de volgende informatie:

  • Inhoud (bijvoorbeeld "Ontspannende massageolie")
  • Productiedatum
  • Houdbaarheidsdatum (geschatte datum waarop de olie niet meer goed is)
  • Gebruikte etherische oliën (indien van toepassing)

Dit helpt je bij het bijhouden van de leeftijd van de olie en het identificeren van de inhoud, vooral als je verschillende soorten massageolie maakt.

Houdbaarheid van Massageolie

De houdbaarheid van massageolie hangt af van verschillende factoren, waaronder het type basisolie, de aanwezigheid van etherische oliën, en de bewaaromstandigheden. Hieronder vind je een richtlijn voor de gemiddelde houdbaarheid van verschillende soorten massageolie:

Houdbaarheid op Basis van Basisolie

• Jojobaolie: Vanwege zijn waxachtige aard is jojobaolie zeer stabiel en kan tot 2 jaar goed blijven, mits correct bewaard.

• Amandelolie: Deze olie heeft een gemiddelde houdbaarheid van 6-12 maanden. Omdat het rijk is aan onverzadigde vetzuren, kan het sneller ranzig worden dan stabilere oliën.

• Abrikozenpitolie: Net als amandelolie heeft abrikozenpitolie een gemiddelde houdbaarheid van 6-12 maanden.

• Zonnebloemolie (high oleic): Deze olie is stabieler dan reguliere zonnebloemolie en kan 6-12 maanden goed blijven.

• Macadamia-olie: Macadamia-olie heeft een gemiddelde houdbaarheid van 6-12 maanden.

• Druivenpitolie: Deze olie heeft de kortste houdbaarheid van de genoemde oliën, meestal 3-6 maanden.

• Neutrale olie / MCT olie: Deze oliën zijn over het algemeen stabiel en kunnen 12-18 maanden goed blijven.

Invloed van Etherische Oliën op Houdbaarheid

Etherische oliën kunnen de houdbaarheid van massageolie beïnvloeden:

• Sommige etherische oliën hebben natuurlijke conserverende eigenschappen en kunnen de houdbaarheid van de olie verlengen. Voorbeelden zijn etherische oliën uit de citrusfamilie (zoals citroen, grapefruit en limoen) en etherische oliën met hoge concentraties fenolen (zoals kruidnagel en tijm).

• Andere etherische oliën kunnen juist de houdbaarheid verkorten, vooral als ze rijk aan aldehyden of oxide zijn.

• Als je meerdere etherische oliën gebruikt, compliceert het bepalen van de exacte houdbaarheid zich. In dat geval is het veilig om aan te nemen dat de houdbaarheid bepaald wordt door het minst stabiele ingrediënt.

Hoe de Houdbaarheid te Bepalen

De houdbaarheid van massageolie is moeilijk exact te bepalen, maar je kunt een geschatte houdbaarheidsdatum berekenen op basis van de ingrediënten:

1. Bepaal de houdbaarheid van elke basisolie (zie bovenstaande lijst).
2. Bepaal de houdbaarheid van elke etherische olie (meestal 1-2 jaar voor