De tajine is een tijdloos gerecht dat oorspronkelijk verankerd is in de Marokkaanse keuken, maar tegenwoordig wereldwijd geniét wordt. In een aardewerken schaal met een kegelvormige deksel worden smaken zachtjes gelaafd, en krijgt elk ingrediënt de tijd om zijn karakter volledig te ontvallen. Deze traditionele stoofpot is gevoed door de geurende geuren van kruiden, specerijen en zoete accenten, waardoor de tajine zowel hartverwarmend als cultureel indrukwekkend is. Voor wie deze kooktechniek beter wil leren kennen of authentieke gerechten wilt koken, zijn kookboeken met tajine-recipe een waardevolle bron van inspiratie. Deze artikelen geven een overzicht van een aantal tajine-kookboeken en de inhoud die deze kunnen bieden.
Wat is een tajine?
Een tajine is zowel een gerecht als de aardewerken pan waarin dit gerecht wordt bereid. Het is een typisch Noord-Afrikaans, Marokkaans gerecht dat het resultaat is van langzaam stoven op laag vuur. De pan heeft een dondervormige bodem en een hoge, kegelvormige dekking die ervoor zorgdraagt dat de damp zich niet verspreidt, maar dat er een soepele circulatie ontstaat, zodat het gerecht zowel van boven als van onderen gaar wordt. In een tajine worden vaak kruiden en specerijen gebruikt, zoals koriander, ras el hanout, kaneel en oregano, gecombineerd met zoete accenten zoals abrikozen of dadels. Dit creëert een bijzonder rijke smaak.
De methode van stoven biedt twee voordelen. Ten eerste heeft het gerecht tijd om zich volledig te ontvouwen, waardoor alle smaken goed gemengd worden. Ten tweede is het een duurzame en energiezuinige kookmethode, omdat de tajine geen hoge temperatuur nodig heeft en het voedsel in zijn eigen kookvocht geraakt, waardoor er geen aanvullende olie of vet nodig is. Deze combinatie van gezondheid, eenvoud en rijke smaak maakt de tajine een populaire keuze in veel huishoudens.
De rol van kookboeken in het leren koken met tajine
Koken met tajine is eenvoudig, maar om volledig tegenkomen van de mogelijkheden van deze pan, kan een kookboek over tajine-recepten een grote inspiratiebron zijn. Zulke boeken geven niet alleen recepten, maar ook achtergronden over kruiden, smaakcombinaties, stoftechnieken en hoe de tajine het best kan worden gebruikt. Veel auteurs delen daarbij ook korte historische achtergronden over klassieke gerechten of delen tips voor het bereiden van tajine opnieuw op een moderne manier. Dit maakt het gerecht toegankelijk voor zowel beginners als ervaren koks.
Voorbeelden van uitgebreide tajine-kookboeken
Tussen de talloze beschikbare kookboeken zijn er een aantal die opvallen door hun uitgebreide receptenlijst, aandachtspunt op gezondheid of creatieve twist op klassieke tajine-recipe. Hieronder worden een aantal van deze kookboeken toegelicht met betrekking tot hun inhoud, stijl en gerichte doelgroep.
Vegetarische tajines en couscous - Ghillie Basan
Het boek Vegetarische tajines en couscous is een uitstekende keuze voor diegenen die op zoek zijn naar gezonde en voedzame plantenwaren. Ghillie Basan helpt bij het ontdekken van de rijke smaken van Marokko, zonder aan dierenproducten te hoeven. Het boek bevat recepten die zijn bereid zonder vlees en vaak zonder zuivel, wat ervoor zorgt dat het ook een milieuvriendelijke keuze is. Men vindt daar recepten als een tajine met geroosterde kerstomaatjes en feta en een tajine met geroosterde zoete aardappels, gember, kaneel en honing. Beide gerechten zijn eenvoudig te bereiden, maar vol van smaak. Daarnaast worden ook recepten voor couscous, een klassieke accompaniment die vaak samen met tajine wordt opgediend, uitgebreid besproken.
De nadruk wordt gelegd op het gebruik van seizoensproducten. Met tajines zijn er veel kansen om flessenproducten en ingemeten ingrediënten te vermijden. Gebruik van verse kruiden en zoete accenten in combinatie met groenten kunnen hier een bijdrage aan leveren. Het boek bevat niet alleen recepten, maar ook tips over hoe tajines in het dagelijks menu aangenaam kunnen worden ondergebracht - bijvoorbeeld als lunch, avondeten of zelfs als tussendoortje met een warme maaltijd. Het boek is ideaal voor vegetariërs, flexitariërs of voor iedereen die op zoek is naar eenvoudige, gezonde gerechten die in slechts één pan bereid worden.
500 tajine gerechten - Valentina Harris
500 tajine gerechten van Valentina Harris is een indrukwekkende reis door de wereld van tajine-recepten. De titel spreekt al helder: met 500 recepten is het uitgebreider dan menig andere kookboek. De inhoud omvat klassieke Marokkaanse gerechten, zoals lamstajines met abrikozen of kiptajines met ingemaakte citroen, maar ook creatieve en moderne recepten waarbij tajine op unieke manieren wordt gebruikt. Men vindt hier visgerechten, vleesgerechten, visgerechten en een hele rij vegetarische opties die perfect aansluiten bij een gezond en variërend dieet.
Het boek is bedoeld als handleiding voor zowel beginnende koks die willen ontdekken hoe ze met een tajine om kunnen gaan, als ervaren koks die hun gerechtengamma willen uitbreiden. Het is erom uitgebreid geshetst, hetgeen nuttig is voor wie stappen voor stappen wil blijven koken of zich wil uitstrekken op het gebied van tajines. Zodra de tajine bereid is, kan het gerecht direct worden geserveerd, omdat het gerecht in zijn eigen pan klaar is, waardoor men het warm kan bereiden en snel kan opserveren. Het boek ondersteunt dit met eenvoudige maar krachtige instructies en smaakvolle illustraties.
Daarnaast legt het boek een nadruk op variatie en diversiteit - zowel qua smaken als qua ingrediënten. Dit maakt het tajine-kookboek geschikt voor iedereen die varieert in het bereiden van maaltijden in het kader van seizoensproducten of die op zoek is naar gerechten die zich aanpassen aan het dagelijks menu. Met zulke bereidingen als gevulde courgettes of groentetajines met ricotta is er voor iedereen iets.
The Modern Tagine Cookbook - Ghillie Basan
The Modern Tagine Cookbook is een internationaal boek dat niet alleen de klassieke Marokkaanse tajinederij ontdekt, maar er ook moderne twisten op toevoegt. Het boek is uitgegeven in het Engels en is geschreven door Ghillie Basan, auteur van Vegetarische tajines en couscous. Dit tajine-kookboek richt zich op de samenwerking tussen traditionele Noord-Afrikaanse smaken en hedendaagse culinaire trends. Men vindt hier innovatieve recepten die zijn ontworpen om in één pan te komen, en die zich leen tot snelle, gezonde maar vooral rijke maaltijden.
De nadruk is op het gebruik van geurige specerijen, die de tajines het unieke karakter geven dat de Marokkaanse keuken kenmerk. Maar in plaats van alleen klassieke gerechten, presenteert Basan ook zulke smakenreeksen met een moderne draai - zoals een tajine gemaakt met zonnewarmegroenten en specerijen, waarbij groenten als moerbeien of groene erwten het gerecht een onvergetelijke smaak geven. Het boek bevat ook innovativer manieren van gebruik van tajines als lunchwaren of als smaakvolle snack-opties. Het is dus een moderne en flexibele aanpak die toegankelijk is voor iedereen, ongeacht ervaring met tajines.
Hoe kiezen voor het juiste kookboek
Zodra iemand in de geurige wereld van de tajine wil terecht, is het belangrijk om het juiste kookboek te kiezen. Dit kan variëren op basis van het type gerecht, de kennisniveau van de opkomende kok, of een persoonlijk hobbymatig interesse (zoals vegetarische koken of hedendaagse twisten op gerechten). Hieronder worden enkele tips gegeven op basis waarvan iemand een geschikt kookboek kan kiezen.
Kies op basis van smaak & maaltijdtype
Wanneer er bijvoorbeeld alleen vegetarische gerechten gekeken willen worden, zijn boeken zoals Vegetarische tajines en couscous en 500 tajine gerechten relevante keuzes. De eerste is gericht op plantenwaren en seizoensgerechten, de tweede bevat echter ook vlees- en visgerechten, waardoor de keuze kan worden bepaald door eau de la person’s smakenpreferences.
Deze verschillen in recepten kunnen ook worden gebruikt om een gerecht te bereiden dat in het menu van het keurkabinet past. Het maakt namelijk de week interessanter, en zorgt voor meer variatie in het bereiden van voedsel.
Kies op basis van kookexpertise
Beginnende koks zouden boeken moeten kozen die duidelijkere instructies en makkelijke recepten bevatten. Zulke boeken zijn meestal uitgegeven door uitgevers zoals Veltman Uitgevers B.V. of uitgevers uit Nederland. Het is verder aanbevolen om boeken in te richten die worden geschreven voor nieuwkomers of mensen die slechts eenvoudige gerechten willen bereiden. Hierbij wordt in het boek meestal uitgebreid uitgelegd hoe men met de tajine moet omgaan, en met welke ingrediënten men moet werken.
Er zijn ook talrijke online recensies die mensen kunnen raadplegen voor het bepalen van de moeilijkheidsgraad van een recept. Op websites zoals Bol.com kan men bijvoorbeeld vinden dat bepaalde recepten sneller en eenvoudiger zijn dan andere. Men kan dus vooraf bepalen welk boek het beste past bij het niveau van de kok.
Kies op basis van het doel of gewenste twist
Er zullen mensen zijn die alleen maar traditionele Marokkaanse gerechten willen bereiden, en andere die juist op zoek zijn naar hedendaagse of nieuwe twisten op het tajinegrote. In het laatste geval is The Modern Tagine Cookbook een uitstekende keuze. Dit boek bevat innovatieve manieren van bereiden en maakt gebruik van hedendaagse kruiden en technieken zonder de originele smaken van de tajine te verliezen. Het boek is uitgegeven met een internationale doelgroep in gedachten en is toegankelijk voor wie op zoek is naar een meer moderne uitleg.
De auteur en hun betrokkenheid in de tajinederij
Veel kookboeken die over de tajine schrijven, zijn geschreven door ervaren keukenpersoonlijk, die niet alleen koken als passie zien, maar dat ook professioneel doen. Hieronder worden korte profielen gegeven van enkele auteurs die ophebben geschreven over tajine-recipe.
Ghillie Basan
Ghillie Basan is een bekende auteur van tajine-relatede kookboeken, waaronder Vegetarische tajines en couscous en The Modern Tagine Cookbook. Ze is een culinaire schrijfster en maakt zich oprecht druk over het combineren van gezondheid, eenvoud en smaak. Haar recepten zijn meestal duidelijk en vorige, en worden vaak uitgevoerd met ingrediënten die iedereen gemakkelijk aanwezig heeft. Ze schrijft met een focus op versheid en seizoensproducten, wat ervoor zorgt dat haar gerechten altijd licht en uitnodigend zijn. Zulke combinaties maken haar boeken ideaal voor zowel beginners als vooral voor mensen die op zoek zijn naar het combineren van het koken met een bewustzijnszin ten aanzien van de keuze en aanwezigheid van voedsel.
Valentina Harris
Valentina Harris is de auteur van 500 tajine gerechten, een kookboek dat omvat zowel traditionele als moderne recepten. Haar receptenlijst is indrukwekkend en gevarieerd, waardoor iedereen die naar een tajine-lijst zoekt er iets uit kan halen. Haar bereidingen zijn uitgearm voor zowel vegetariërs als mensen die genieten van vlees of vis. Het kookboek is gericht op duidelijkheid en eenvoud, en biedt iedereen die koken als een activiteit of interesse wil, ruimte om te experimenteren. Harris heeft ervaring in het schrijven van talrijke kookboeken, en deze tajinederij is slechts een onderdeel van haar bredere creativiteit op het gebied van voedsel.
Francis van Arkel
Francis van Arkel is een reis- en keukenculinaire schrijver die een aantal tajine-kookboeken heeft samengesteld. In haar boek worden recepten gecombineerd met een uitvoerige inleiding die helpt koken met de tajine. Ze helpt bij het begrijpen van de essentie van tajine-recepten, en heeft recepten met vlees, wild, vis en vegetarische opties. Haar recepten zijn afgestemd op de traditionele Marokkaanse keuken, maar ze geeft stappen-voor-stappen-instructies die makkelijk te volgen zijn. Haar betrokkenheid als foodstyliste en als voedingsadviseur helpt er een creativiteit te dragen die niet alleen koken moeilijker maakt, maar ook verheugend.
De tajine in de moderne keuken
Zoals boven gesteld, is de tajine oorspronkelijk uit de Berberse Marokkaanse keuken, maar tegenwoordig is het gerecht wereldwijd beschikbaar en aanstonds in populaire gerechten. Er is ook een modernisering te merken in de werking van de tajine. Tegenwoordig is het gerecht populair in moderne koken, of in een combi-kraan oven als een alternatief voor gebruik op het fornuis. Een moderne tajine (vaak gemaakt van kookgereedschappen als een elektrische pan of een stookplaat-kommetje) is ontworpen voor snellere bereiding en gemakkelijker in- en uitkomen.
Deze modernisering heeft niet alleen het koken met een tajine gemakkelijker gemaakt, maar heeft ook ervoor gezorgd dat de culinaire kwaliteit wordt behouden. Het is mogelijk om met moderne tajines traditionele smaken te bereiden, waarbij er geen verspilling van energie of tijd is. Voor diegene die een tijdloze tajine willen bereiden, is de aardewerken schaal nog steeds de juiste keuze. Voor anderen die op zoek zijn naar het combineren van technologie en smaak, kan de moderne versie juist een uitkomst worden.
Tevens bevat de tajine een uniek kuischapsaspect, waardoor het gerecht niet alleen als maaltijd dienst doet, maar ook in een traditionele context terecht kan. Het wordt in Marokkaanse restaurants vaak als het centrale gerecht op tafel geserveerd, in combinatie met couscous of brood. Voor mensen die ervoor willen kiezen om een traditioneel gerecht te bereiden, is het koken in een tajine een mooie manier om de geuren en smaken van Marokkaanse keuken voor zichzelf te creëren.
Tips voor koken met een tajine
Omdat tajines relatief onbekend zijn in sommige keukens, zijn er enige tips die kunnen worden gedeeld wanneer men eerst wil beginnen met het koken in zulk een type pan. Deze zijn gebaseerd op het advies dat auteur zoals Basan, Harris en Van Arkel hebben gegeven over correcte methode en gebruik van een tajine.
Het bereiden van gerechten in een aardewerken tajine
Een aardewerken tajine is het origineel en de meest populaire optie. Het creëert een zachte, lage bereiding door kruiden als koriander of kaneel en andere ingrediënten. Aardewerken tajines vereisen een lichte belvloed, en het is tevens aanbevolen om het eerst te bewerken of te ovenshouten (zoals bij bakken met aardewerk), om krachtdrift van voedsel niet al te groot te maken. Men moet ook ervoor zorgen dat het gerecht langzaam opkomt, zodat de smaken perfect gemixt kunnen worden.
Het gebruiken van een moderne (plastic of keramische) tajine
Zoals hierboven genoemd, zijn er moderne tajines die gemakkelijk te gebruiken zijn. Ze kunnen voorzien worden van een combinatie van een schaal en een deksel dat het gerecht in een gedeelte van de keuken kan worden opgehecht, en gebruikt worden op elektrische fornuis of in de oven. Het is aan te bevelen om het gerecht eerst op het fornuis te bereiden, en het daarna in de oven te verhuizen als het gerecht moet trekken. Dit creëert het juiste kookproces en houdt de smaken intact.
Recepten aanleren zonder al te veel ingrediënten
Tajines zijn eenvoudig te bereiden, vooral voor mensen die niet veel tijd hebben om ingrediënten te halen. Er zijn veel basiselementen van gerechten (zoals olijfolie, groenten en kruiden) die iedereen normaal in huis heeft. Hierbij kan men kiezen voor een traditioneel tajine met een simpel recept en een paar specerijen. Ook zijn er talrijke variaties van tajine-recepten die makkelijk aangepast kunnen worden naar persoonlijke smakenpreferences.
Van tomatenbasis naar groentebasen, of van een vleesgerecht naar een vis of vegetaris met groentes, is er ruimte voor creativiteit. Het enige wat men echt nodig heeft, is wat kruiden, een stoofpot (tajine) en enkele eenvoudige stappen.
Gezondheid en duurzaamheid in tajine-recepten
Omdat tajines zondelijk zijn, bevat het gerecht ook veel gezondheidseenheden en nut. Het gebruik van kruiden, zonnewarmegroenten en fruit als abrikozen of dadels is al geweldig gewend voor gezond voedingsgedrag. Verder bereid men het gerecht op een manier waarbij er geen extra vet nodig is, en er niets geschept of verbrand wordt in de pan. Er is dus een uitstekende manier om gezond te koken zonder een al te hoge inspanning.
Tevens is er sprake van milieuvriendelijkheid in tajine-recipe, vooral voor vegetarische recepten. Het koken van planten en groenten in tajines zorgt eerstens voor minimale energie-intensiteit (omschakeling op laag vuur en gebruik van een kegelvorm), en tweedens helpt het bij een positieve CO2-bilans.
Mensen die op zoek zijn naar de zwaarte van een gerecht, kunnen een klassieke tajine met zachte koken en zachte bereiding kiezen, wat erbij hulpde bij het combineren van koken en gezondheid. Er is dus een combinatie van voedingswaarde en smaak die niet verkeerd is, wel het gegeven is dat de eenvoud van een tajine het makkelijk in te passen maakt in een algemeen gezonder levensstijl.
Conclusie
De tajine is een gerecht dat niet alleen een onderscheidend karakter heeft in de Marokkaanse keuken, maar ook wereldwijd invloed heeft op hedendaagse koken. Zowel traditionele als innovatieve tajine-recipe zijn beschikbaar in toegankelijke recepten, waaronder kookboeken van auteurs als Ghillie Basan, Valentina Harris en Francis van Arkel. Deze boeken geven inspiratie, kookopdrachten en de nodige voorbeelden om een smaakvol tajine, met of zonder vlees, in de eigen keuken te kunnen koken.
Toegankelijkheid voor zowel vegetariërs als vleesoeteneaters, variatie in recepten, gebruik van seizoensproducten, en gezondheidsvoordeel maken van tajines een unieke keus in de moderne keuken. Het is dus zinvol voor beginners en ervaren koks om tajine-recipe te proeven, en via deze kookboeken een beter inzicht in de culinaire diversiteit van Noord-Afrika te krijgen.