Het verminderen van voedselverspilling is één van de belangrijkste maatregelen om duurzaam en eethaaf te koken. Binnen het keukenbedrijf en onder thuiskeukenbeoefenaars is het idee om je koelkast recepten leeg te koken steeds meer in opkomst. Met een beetje creativiteit en wat handige strategieën weet je alle restjes verwerken tot heerlijke maaltijden.
Voedselverspilling onderling genomen is niet alleen een verlies aan nuttige voedingsstoffen, het heeft ook fatale gevolgen voor het milieu op lange termijn. Deels is het een kwestie van heroriëntatie: koken met restjes is zowel goed voor het milieu als voor je portemonnee. Denk hierbij aan de keukenapplicatie ‘Too Good To Go’, die met haar platform al een stukje aan de duurzaamheidswedloop doet en nu ook met een uitgebreid kookboek leidt via recepten. Op dat kookboek wordt veel nadruk gelegd op slimme tips en het gebruik van ingrediënten die je al hebt.
Naar aanleiding van beschikbare informatie over het koken met restjes uit koelkast geleemaken receptenboeken en tips, worden in dit artikel de meest handige manieren besproken om je koelkast leeg te koken. Naast recepten, worden ook bewaartips en eenvoudige handigheidjes aangereikt die voedsel duurzamer maken. Het boek ‘Kook je koelkast leeg’ van Too Good To Go en de verschillende gidsen van bronnen zoals Libelle en De Buurman zijn centraal in dit onderzoek.
Wat zijn ‘koelkast leegmaken recepten’?
Recepten die bij de omschrijving vallen van ‘koelkast leegmaken recepten’ zijn gemaakt om restjes op te gebruiken die je al hebt in huis, zonder dat je moet wachten tot ze bederfelijk zijn. Deze recepten gebruiken doorgaans ingrediënten die je van tevoren al hebt staan in de koelkast en zo maken ze het mogelijk om direct iets heerlijks in elkaar te flansen, zonder het nodig te hebben om extra ingrediënten te kopen.
Deze recepten worden vaak opgezet op basis van het seizoen of de beschadigde toestand van het voedsel. Zo zien we in ‘Kook je koelkast leeg’, een bekend boek van Too Good To Go, dat dit soort recepten ingedeeld zijn volgens seizoen. Zo kun je in het voorjaar of de herfst alsnog werkelijk effectief werken met restjes.
Deze recepten zijn eenvoudig, goedkoop én smaakvol. Ze gebruiken geen ingewikkelde gereedschappen, en vaak is er zelfs geen aparte pannen vermeld. Uitdagingen kunnen soms zijn dat de recepten toch afhankelijk zijn van enkele basisingrediënten zoals bijvoorbeeld sojasaus, knoflook of gember. Dit ondermijnt het idee dat je gewoon met wat je al hebt in huis kunt koken, en dus is het belangrijk dat dergelijke afhankelijkheden duidelijk worden gesteld.
Deze recepten zijn daarom meestal zo eenvoudig opgesteld dat alledaagse ingrediënten, zoals peterselie, knoflook of gember, op zijn minst vermeld moeten worden als ze voorkomen in het recept. Dit biedt extra leesbaarheid en waarachtigheid aan het recept, zonder dat dit de focus op het gebruik van restjes verscheurt.
Recepten zoals ‘Thaise groentecurry’ of ‘Atjar Tjampoer’ zullen binnen het kader van dergelijke recepten aandacht krijgen, aangevuld met tips en stappenplan om het recept zinvol in de keuken te gebruiken.
De werking achter koelkast leegmaken recepten
Een basisconcept van koelkast leegmaken recepten is het verminderen van voedselverspilling, maar de werking daaraan zit nog veel dieper. De werking is gebaseerd op drie kernprincipes:
Identificatie van restjes: Het eerste stuk van het koken begint als je je aandoet dat je over wat restjes beschikt. Dit geldt met name voor koelkasten en voorraadkasten rond de keuken.
Ingrediëntencombinatie: Hieruit volgt het vereiste om de ingrediënten op een slimme manier te combineren voor een gerecht dat opnieuw wordt opgezet uit hulp van die restjes.
Toepassing van standaardrecepten of bewaartips: Daarbij wordt toegespitst op technieken en methoden die bekend zijn binnen de keuken en al op basis van restjes werk inzet. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van ovenbakschalen, of het creëren van ‘traybakes’ zoals in een tip van De Buurman.
Kan dit dus allemaal in praktijk gebracht worden? Volgens ‘Kook je koelkast leeg’ is dit zeker mogelijk via 60 verschillende recepten, die op de handigste en meest smaakvolle manier benaderen hoe je elke week een ‘eet je koelkast leeg dag’ kunt ingaan.
Koelkast leegmaken recepten: een praktische aanpak?
Een praktische manier om aan het veld van koelkast leegmaken recepten te beginnen is om één keer per week een koolkast leegmaakstrategie met te organiseren. Denk aan elke woensdag, als je vrij hebt of slechts beperkt gekeken dient te worden. Dan maak je gewoon een gerecht door de restjes op te gebruiken met een van de eerdergenoemde technieken, zoals een ovenbakschaal of een simpel toetje.
Naast het opstellen van recepten met standaardgroenten en -aardappel, worden ook tips gegeven om de koelruimte te organiseren. Dit helpt je bij het identificeren van welke restjes beschikbaar zijn en voorkomt dat je over tijd onnodig verlies leidt.
Je hoeft niet alles in een keer te opbruiken, maar dat wél doen via de weekplan. Een tip van ‘Kook je koelkast leeg’ is om een koelkast leegtijd te programmeren in je agenda, zodat je er regelmatig over nadenkt. De ‘empty the fridge’-benadering van Libelle sluit hier perfect aansluiting op.
Creativiteit stimuleren via koelkast leegmaken recepten
Een bijproduct van dit idee is dat koken met restjes niet alleen voedselverspilling tegenwerkt, maar ook creativiteit stimuleert aan de keukentafel. Met koelkast leegmaken recepten leer je je keukenbedrijf te beheren via improvisatie en het verminderen van standaardproductie. Dit biedt ook nieuwe ervaringen, zoals het uitproberen van onbekende smaken of de ontdekking van verborgen mogendheden in gewone ingrediënten.
Bij het gids van Libelle wordt bijvoorbeeld gesuggereerd om met verschillende soorten groenten en kruiden te experimenten. Een combinatie van knoflook en tomaten in een ovengerecht kan al snel een smaakvolle indruk creëren, of een kipdorieël opgeperst als oplossing voor oude ei’s. Koken met je koelkast leegmaken recepten is dus een uitdaging, maar ook een kans op creatieve uitdrukking van de keuken.
Het boek ‘Kook je koelkast leeg’ stimuleert hiermee ook een persoonlijke benadering. Elk recept begint met een korte introductie, soms met een leuke smaakprobeer of een slimme tip. Dat biedt extra leeswaarde en helpt de keukenbeoefenaar in haar proces.
Een concreet voorbeeld van een creatieve combinatie is de 'Thaise groentecurry' als oplossing voor koelkast vol met verschillende groenten. Denk aan restjes aubergine, tomaat, moerbeien of een stukje groenteloof. Gecombineerd met kokosmelk en gember levert dit een heerlijke maaltijd op die je echt als een professional kunt maken, zonder een voetafdruk.
Nucleaire bestanddelen in koelkast leegmaken recepten
De kernbestanddelen in koelkast leegmakens recepten zijn relatief eenvoudig, aangezien het idee is om te werken met restjes. Toch zijn er soms een paar noodzakelijke grondstoffen, die het rijzen van de keuken zorgen met betrekking tot smaak, tekstuur of bereidingssleutels.
Groenten
Groenten lijken telkens het overkoepelende thema in dit soort recepten. Dat maakt in het idee volledig zin, aangezien de meeste keukenbedrijven groenten het meest snel verliezen als resten.
- Aardappelen vormen een kernbestanddeel. Ze kunnen geplet of gezaagd worden in een ovenbakschaal.
- Komkommer kent een uitgebreid toepassingsgebied. De autoriteiten in het boek ‘Kook je koelkast leeg’ tonen vijf manieren om komkommer te gebruiken, waaronder een vondst als ‘Atjar Tjampoer’.
- Ui en prei worden als extra goedgevulde knol gebruikt in recepten als 'Traybakes'.
- Groenteloof dient vaak als kruid om een recept af te sluiten. In combinatie met gember of citroengras vormt dit een krachtpakket bij Aziatische recepten.
Grof koolhydraten en brood
Koolhydraten vormen een belangrijke basis voor maaltijden. Koelkast leegmaken recepten werken vaak met:
- Aardappelen, die al genoemd zijn.
- Bulgur of couscous, gebruikt als begeleiding.
- Brood dat in de koelkast aanwezig is of vers is.
Kruiden en basissingrediënten
Terwijl basisingrediënten misschien eerst zijn vanuit het idee dat ze onverwacht zijn, zijn deze kruiden en basissingrediënten essentieel in een ‘empty the fridge’-strategie:
- Sojasaus, shoyu of vinaigrette als smaakbetoog.
- Knoflook of gember als geurversneller.
- Bolweren, komijne of peterselie vormen in combinatie een kruidengebruik.
Vlees, vis en zeevruchten
Vooral met de aanvulling van vlees, vis of zeevruchten kunnen koelkast leegmaken recepten als rauwkost opgezet worden. Een voorbeeld:
- Leverworst en worstjes kunnen makkelijk in een Traybake opgenomen worden.
- Eieren vormen een snelle oplossing. Eenvoudig zet je eieren op en eet ze bij de groenten.
- Gebruikte kipdorieën kunnen door de aanraking meegaan in de toetje- of groentepotten.
Een koelkast leegtijd per week
Nuchter gezien, het omschrijven van een koelkast leegtijd per week is een sterke verplichting niet, maar wel een slimme ingreep in het voedselbedrijf.
Volgens ‘Kook je koelkast leeg’ is een eetje koelkast leegdag wekelijks een aanbeveling, waarbij je gewoon een ochtend of middag besteedt aan het heroriënteren van je groenten en andere ingrediënten. Dit hoeft niet al te snel of al te groot op maalniveau. Probeer slechts een maaltijd per week die je koelkast op de leegkant zet via creativiteit.
Je kunt dit gemakkelijk bijvoorbeeld omzetten in een maaltijdstijdtijd, zowel voor jezelf of familie, terwijl het ook helpt bij het verfijnen van de organisatie in je voedselsysteem.
Een koelkast leegtijd is een perfecte gelegenheid aan het aanbrengen van restjeskoken. Gebruik hierbij technieken van de ovenbakschaal, of maak een eenvoudige soep met wat je hebt. Een klassiek voorbeeld in deze categorie is het gebruik van broodbrood of groenten over om een kruidensmak voor te bereiden. Dit kan in slechts 30 minuten van het voedselafval omgevormd worden tot een heerlijke maaltijd.
Kookje koelkast leegkookt dus niet automatisch, maar is een manier om met de kokenkansen in huis te denken. Denk aan een weekplan, waarin je al op maandag of dinsdag denkt over wat je koelkast inhoud bevat en hoe dat mogelijk in een maaltijd kan zit.
Technische kokenmethoden voor koelkast leegmaken
Beperking in het koken met je koelkast is de kans op een technische toepassing die jouw keukenproces ondersteunt. Een paar technische tips uit de bereikte bronnen zijn:
1. Traybakes
Deze methode is in verschillende bronnen genoemd als een van de slimste manieren om groenten en eventueel ook vlees in te raderen. Het idee is om een schaal groenten op te tillen, of eventueel ook een stuk vlees of vis met te verwarmen in de oven. De bereiding is eenvoudig:
- Snij op geschikte mat groenten (wortel, prei, aardappel, asperge, broccoli).
- Wrijf op de groenten wat olijfolie en roggereepen.
- Gebruik eventueel zout, peper, of een smaakversterker zoals knoflook.
- Verwarm in de oven op 200 graad totdat de groenten enkel enkele zijn en zoetig als smaakkritisch.
2. Ovensoep
Een ovensoep is een handige techniek die overal werkt als er in het begin niet met een pan of pan verstandig kan om worden gegaan. Een voorbeeld soep is die van de ovensoep met groenten:
- Zet alle groenten in een ovenhouwe die eventueel wat water bevat.
- Verwarm het geheel op 170-200 graad zo lang totdat de smaak verschrompelt en de groenten heerlijk zijn.
- Gebruik de vloeistof zowel als basis voor de smak en eventueel ook als basisdrieing.
3. Geroosterde groenten met boter of aioli
Een slimme aanvullende methode om groenten in te bepalen, is om deze met boter of aioli onder de ovenschijf te gooien. Denk aan een groenteplanchesje of een eenvoudig aandeel van wortel zoeterd.
Deze benaderingen kunnen op dinsdag of woensdag van de week gepland worden zoals in de aanbevelingen in het kookboek ‘Kook je koelkast leeg’ of zoals uitgebreid in de voorbeelden op Libelle.
Gerechten voor iedereen
Een sterke overtuiging van koelkast leegmaken recepten is dat ze toepasbaar zijn voor iedereen, van amateurkoken beoefenaars tot professionele chefs. Als beoefenaar, kun je erbij koken om een maaltijd te vullen. Als amateurkoken, is het een kans op ervaring en de inbrenging van resten. En welke chef dan ook, vindt het een uitdaging om creatief te werken met wat hij of zij in huis heeft.
Voorbeelden van eenvoudige en smaakvolle gerechten zijn:
- Atjar Tjampoer – een recept dat in de index van ‘Kook je koelkast leeg’ voorkomt. Gemaakt van aftandse komkommer en verschillende kruidspreuken.
- Thaise groentecurry – maakt van resten groenten en kokosmelk een heerlijke maaltijd met een vleugje Aziatische keuken.
- Ovensoepgroenten met boter – een rustige, eenvoudige manier om alles groenteverdachte in te verwerken.
Deze recepten maken het mogelijk dat je koelkast leegtijd kan worden gemarkeerd als een moment van trots en creativiteit, zowel qua maaltijd als qua koelkastbeheer met behulp van voedselverspilling.
Een van de voorbeelden in het kookboek ‘Kook je koelkast leeg’ is de ‘banana curry soup’ – een heerlijke toetje of basismaaltijd gemaakt van oud brood en restjes eieren. Dit is een zonde toetje dat toont aan hoe creatief kun je koken met je resten.
Eenvoudige recepten om je koelkast leeg te maken
Thaise groentecurry
Bereidingstijd: 40 minuten
Ingrediënten:
- 400 g restgroenten (aardappelen, komkommers, broccoli, moerbeien, etc.)
- 200 ml kokosmelk
- 1 eetlepel currypasta
- 1 halve gemberworzel, geraspt
- 1 tomaat
- 1 knoflookteentje, gehakt
- 1 theelepel citroengras (uitgeperst of snijden)
- 100 ml water of stock
- Zout en peper
- Eventueel verse koriander
Bereiding: 1. Verwarm in een koekenpan wat olijfolie. 2. Voeg knoflook en gember toe en blus in 1-2 minuten, totdat deze geurt. 3. Voeg currypasta toe en blus kort af. 4. Voeg tomaat toe en ga verder tot het sausje al zacht is. 5. Voeg de kokosmelk toe en mix zodanig dat het saus de juiste rijpheid krijgt. 6. Voeg het water of stock toe en kook 10 minuten. 7. Voeg de groenten toe in kleinere stukken en laat rijzen. 8. Tijdens rijzen, voeg het citroengras toe. Zet af en overweeg het gerecht met verse koriander.
Serveer met: Bulgur of warm afbakbrood, eventueel met aioli of kruidenboter.
NUTRITIEINFO (4 porties): - kcal: 340 - Eiwit: 8g - Vet: 22g - Koolhydraten: 35g
Atjar Tjampoer
Ingrediënten:
- 1 aftandse komkommer
- 1 theelepel sojasaus
- 1 theelepel suiker
- 1 theelepel zout
- 1 knoflookteentje
- 100 ml azijn (bruin of wit, naarkeur)
- 100 ml water
- 1 theelepel gember (optioneel)
Bereiding: 1. Snij de komkommer door in dunschijven, of in kruik. 2. Voeg het zout en de suiker toe en laat dit overnachten in een glas of vaas. 3. Volg de komkommer met azijn, sojasaus en gember. 4. Laat dit rusten in de koelkast, zodat de fermentatie volledig verloopt (minimaal 48 uur). 5. Voeg eventueel knoflook toe als je wilt. 6. Serveer de Tjampoer als groenteverfijning of maaltijd op een broodje.
Serveer met: Siroop of een broodje, of als condiment.
Het belang van bewaartips bij leegmaken van je koelkast
Blokkeert een beetje het idee van koken met restjes is het feit dat je dit niet altijd volledig op kunt bouwen op wat je al in huis hebt. Daarom is het van het grootste belang om beter met bewaartips en koelruimten om te gaan. In ‘Kook je koelkast leeg’ en ‘Empty the fridge’ worden deze tips aandachtiger gegeven.
Hoe organiseren van het voedsel?
Een van de kernpunten uit de bron is dat het organiseren van het voedsel belangrijk is in iedere koelruimte. Dit helpt je het visuele effect op je voedsel, waardoor resten niet vaker verloren gaan.
- Snij het voedsel in groepen per ingrediënt of type voedsel.
- Weeg op hoe vaak je bepaalde resten kunt opbrengen en zet deze dichtbij de deur.
- Houd de koelruimte opgelast, zodat je eenvoudig ziet wat de resten of hulpbronnediensten zijn.
Bewaartips per ingrediënt
Uit de gidses en receptenboeken worden de volgende bewaartips genoemd:
Groenten
Bewaar groenten in plastic zakken in de koelkast. Zorg dat ze goed schoon en droog zijn. Asperge en wortel kunnen bijvoorbeeld vooraf verwerkt en in glas opbewaard.
Brood
Houd brood in een bak of zak om vocht te voorkomen. In de oven gezet of verpakt in een papierzak, zodat het snel zacht blijft en geen bacteries.
Vlees en vis
Stel vlees en vis stevig in vacuumverpakkingsfolie. Zo houden ook kleinere porties ze tot het koelruimteprognose loopt. Houd ze onverstoord op de laagste schijf van de koelkast以免 van gevel.
Eieren
Eieren stellen eventueel in de bovenste compartimenten op, ver weg van vocht en gevel. Bewaar er zoveel als je per week kinten wilt gebruiken.
Fermentatie
Een van de slimste aanbevelingen in het kookboek is het gebruik van fermentatie. Een voorbeeld is Atjar Tjampoer zoals hierboven genoemd, waarbij komkommer wordt gerend via azijn, suiker en gember. Dit helpt je het restant in meer maandverloop op te nemen en werkt tegen de verdamping van voedsel.
Fermentatie is ook een manier om resten te bewaren in een groene keuken. De rest kan overnachten of weken lang in het vaas of in glas opgehouden worden, zodat het eenvoudiger is om op elk moment de keuken te vullen met wat je nodig hebt.
Conclusie
Recepten voor het leegkoken van een koelkast bieden meer dan slechts een manier om het voedselverspilling te verminderen. Ze stellen ook een slimme keukenstrategie, stimuleren creativiteit, en verhogen de bewustwording van voeding en inkomstenbestuur. Door koken met wat je in huis hebt en je koelkast op te runderen, voeg je toe aan de duurzaamheid en de kwaliteit van je eten.
Met behulp van een boek als ‘Kook je koelkast leeg’ of bronnen zoals ‘Empty the fridge’ weet je zowel al snel de basis van resterende ingrediënten als je een passende methode vindt om dit effectief in te zetten.
Of je nu thuis bent of met professionals bent, koelkast leegmaken is het antwoord op je voedselverspilling. Gebruik bewaartips, wees creatief met creaties, en houd het keukenproces overzichtelijk.
Bronnen
- Huisvlijt – Koelkast leegmaken recepten
- Petitchef – 12 ingebruikte recepten
- De Buurman – Eet je koelkast leeg dag
- Libelle – Empty the fridge
- De Hiphpe Vegetarier – Review kook je koelkast leeg