Bakkeljauw is een klassieker in de Javaanse keuken en heeft zich wereldwijd verder verspreid, met name via de Surinaamse en Indische culturen. Deze gesmoorde, gezouten vis wordt vaak gekookt, gebakken of gebruikt als basis voor smakelijke sauzen. In dit artikel worden recepten en kooktechnieken besproken die zijn gebaseerd op Javaanse bakkeljauw. Op basis van de beschikbare informatie worden verschillende bereidingsmethoden uitgebreid toegelicht, samen met tips voor het koken met bakkeljauw.

Inleiding

Bakkeljauw is een vissoort die vaak wordt gebruikt in gerechten uit Javaanse en Surinaamse keuken. De vis wordt gezaakt, waardoor hij langer houdbaar is en een karakteristieke smaak krijgt. Voor het gebruik van bakkeljauw is het noodzakelijk om de vis eerst te ontzouten, omdat de vis een hoge zoutconcentratie heeft als gevolg van het zoutingsproces. Het ontzouten van bakkeljauw is een belangrijk voorbereidingsstap dat zorgt voor een beter eindresultaat van het gerecht.

Het artikel bevat recepten voor gerechten met bakkeljauw zoals telo met bakkeljauw, heri heri met bakkeljauw en andere variaties. Deze gerechten bevatten typisch Javaanse ingrediënten zoals cassave, tomaten, selderij en knoflook. De recepten worden stap voor stap uitgelegd, inclusief het koken, gebakken en het combineren van smaken.

Ontzouten van bakkeljauw

Voordat bakkeljauw kan worden gebruikt in gerechten, moet deze eerst worden ontzouten. Het zoutingsproces zorgt ervoor dat de vis langer houdbaar is, maar het verandert ook de smaak en het eindresultaat van het gerecht. Het ontzouten van bakkeljauw is een essentiële voorbereidingstap die ervoor zorgt dat de vis niet te zout is en een betere textuur heeft.

Stappen bij het ontzouten

1. Koken van de vis:
   Een pan wordt met ruim water gevuld en aan het koken gebracht. De stukken bakkeljauw worden in het kokende water geplaatst en gedurende 10 minuten gekookt. Daarna wordt het water afgegoten en het proces herhaald. De vis wordt dus 2 keer gekookt in ruim water. Dit zorgt ervoor dat het zout geleidelijk uit de vis verdwijnt.

2. Uitlekken:
   Na het koken laat men de stukken vis uitlekken in een zeef. Dit zorgt ervoor dat het overtollige water kan verdwijnen, wat de tekstuur van de vis verbetert.

3. Optionele stappen:
   In sommige recepten wordt het water bij het koken opnieuw ververst, waardoor de vis nog iets meer zout verliest. Dit is echter niet verplicht en afhankelijk van de persoonlijke smaak.

Na het ontzouten is de vis klaar om te worden gebruikt in de bereiding van gerechten. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de vis niet te zout blijft, omdat dit de smaak van het gerecht negatief kan beïnvloeden.

Telo met bakkeljauw

Telo met bakkeljauw is een klassieke gerecht die in Surinaamse en Javaanse keuken voorkomt. Het gerecht bestaat uit krokante gebakken cassave (telo) en een saus met bakkeljauw. De saus wordt gemaakt van ontzouten vis, tomaten, selderij, knoflook en limoensap. Deze combinatie creëert een rijke, smaakvolle saus die goed aansluit bij de krokante cassave.

Ingrediënten

• 1 kg cassave
• 500 gr bakkeljauw (filet)
• 2 el zonnebloemolie
• 1 ui, gesnipperd
• 2 teentjes knoflook, geperst
• 2 tomaten, in blokjes
• 1 blikje (70 gr) tomatenpuree
• enkele takjes bladselderij, fijngesneden
• het sap van 1/2 limoen
• optioneel: 1/2 fijngesneden madame Jeanette peper
• olie, om in te frituren
• zout naar smaak

Bereiding

1. Cassave voorbereiden:
   Cassave moet eerst worden geschild en in reepjes gesneden, vergelijkbaar met Vlaamse frieten. De reepjes worden in ruim water gekookt met zout en daarna goed uitlekken.

2. Bakkeljauw bereiden:
   De ontzouten vis wordt in een pan met zonnebloemolie gebakken. De ui en knoflook worden eerst in de pan geroosterd tot de ui glazig is. Daarna wordt de vis toegevoegd en met een lepel verwerkt tot kleinere stukken. Tomatenblokjes, tomatenpuree, selderij en limoensap worden er aan toegevoegd en goed doorgeroerd.

3. Bakken van de cassave:
   De gekookte cassaverijen worden in hete olie gebakken tot ze goudbruin zijn. De cassave wordt na het bakken goed uitlekken en met een beetje zout bestrooid.

4. Servieren:
   De geroosterde saus wordt samen met de krokante cassave geserveerd. Optioneel kunnen er groenten bijgevoegd worden, zoals een salade van groene papaja, komkommer en wortel.

Heri heri met bakkeljauw

Heri heri is een Surinaams gerecht dat vaak wordt gemaakt met aardappelen, eieren en bakkeljauw. Het gerecht bestaat uit gekookte aardappelen, gebakken eieren en een saus met ontzouten vis. De saus wordt gemaakt van bakkeljauw, tomaten, ui en knoflook. Het resultaat is een rijke, smaakvolle saus die goed aansluit bij de gekookte aardappelen.

Ingrediënten

• 400 gram cassave
• 1 flinke zoete aardappel (wit) van ongeveer 300 gram
• 1 flinke zoete aardappel (rood) van ongeveer 300 gram
• 4 eieren (reken 1 ei per persoon)
• 1 gele bakbanaan
• 1 groene bakbanaan

Voorbereiding

1. Bakkeljauw ontzouten:
   De bakkeljauw wordt eerst gekookt in kokend water. Na 15 minuten wordt de vis uit de pan gehaald en opnieuw gekookt voor 10 minuten. Dit zorgt ervoor dat de vis voldoende ontzout is.

2. Aardappelen koken:
   De aardappelen worden in kokend water gekookt. De gele bakbanaan wordt na 15 minuten uit de pan gehaald. Vervolgens worden de witte en rode zoete aardappelen na nog 5 minuten uit de pan gehaald. De groene bakbanaan wordt na nog 10 minuten uit de pan gehaald en uiteindelijk de cassave na nog 5 minuten.

3. Eieren koken:
   De eieren worden in een steelpan gekookt voor 6-7 minuten. Daarna worden de eieren afgespoeld met koud water om te voorkomen dat ze te hard worden.

4. Saus bereiden:
   De saus wordt gemaakt van de ontzouten bakkeljauw, tomaten, ui en knoflook. De saus wordt in een pan gebakken en goed doorgeroerd.

5. Servieren:
   De gekookte aardappelen en eieren worden samen met de saus geserveerd. De groene en gele bakbananen worden apart geserveerd en vormen een extra smaakvolle variatie.

Andere gerechten met bakkeljauw

Naast telo en heri heri zijn er ook andere gerechten met bakkeljauw die populair zijn in Javaanse en Surinaamse keuken. Een voorbeeld is okrasoep met bakkeljauw. De soep wordt gemaakt van ontzouten vis, tomaten, selderij en knoflook. De soep wordt vaak geserveerd met rijst of brood.

Tips voor het koken met bakkeljauw

• Zorg voor een evenwichtig zoutgehalte:
  Het ontzouten van de vis is een essentiële stap. Te veel zout kan de smaak van het gerecht negatief beïnvloeden. Het is daarom belangrijk om ervoor te zorgen dat de vis voldoende ontzout is.

• Kooktijden respecteren:
  De aardvruchten en bakbananen hebben verschillende kooktijden. Het is belangrijk om deze kooktijden correct te volgen om ervoor te zorgen dat de ingredienten niet te zacht worden.

• Smaken combineren:
  Het gebruik van tomaten, selderij en knoflook zorgt voor een rijke smaak. Het is belangrijk om deze smaken goed te combineren om het gerecht smaakvol te maken.

Conclusie

Bakkeljauw is een veelgebruikt ingrediënt in Javaanse en Surinaamse keuken. Het gerecht telo met bakkeljauw is een klassieke combinatie van krokante cassave en een smaakvolle saus. Heri heri met bakkeljauw is een ander gerecht dat vaak wordt gemaakt met aardappelen en eieren. Het is belangrijk om de vis eerst te ontzouten voordat deze wordt gebruikt in gerechten. Het ontzouten van de vis zorgt ervoor dat de smaak van het gerecht niet te zout is en een betere textuur heeft. Met de juiste kooktechnieken en smaken is het mogelijk om smaakvolle gerechten met bakkeljauw te bereiden.

Bronnen

1. Surinaamse telo met bakkeljauw
2. Echte Surinaamse recepten
3. Surinaams-creools heri heri
4. Surinaams recept heri heri met bakkeljauw en ei