Een bezoek aan IJsland brengt niet alleen indrukwekkende landschappen en geothermische krachten in beeld, maar ook een rijke, traditionele keuken die zich onderscheidt door het gebruik van weinig, maar kwalitatief hoogwaardige ingrediënten. In het land waar vissen, schapen en aardappelen lange tijd de basis vormden van de maaltijden, zijn de gerechten doorgaans eenvoudig, maar intens. IJslandse recepten spiegelen de geschiedenis, het klimaat en de beperkte toegang tot buitenlandse producten weer. Deze artikel biedt een overzicht van de meest populaire IJslandse gerechten, broden, snacks en dranken, inclusief recepten en bereidingswijzen, alles gebaseerd op de informatie uit betrouwbare bronnen.

IJslandse Visgerechten

De visvangst is traditioneel een belangrijke opleiding in IJsland en heeft een grote invloed gehad op de landelijke keuken. Tegenwoordig blijven visgerechten centraal staan in het Ijslandse eetpatroon, zowel in restaurants als in huiskamers.

Hardfiskur – Gedroogde Stokvis

Hardfiskur, ook bekend als gedroogde stokvis, is een klassieker in de IJslandse keuken. Deze vis wordt vaak gemaakt van scholvis, zeewolf of kabeljauw. De vis wordt vers gevangen, uitgebeend en opgehangen om te drogen. Traditioneel duurt het drogen 4 tot 6 weken, maar moderne technologie heeft dit proces verkort tot 36 tot 48 uur. Hardfiskur wordt vaak gekookt of gebakken en heeft een intens vis-geur.

Plokkifiskur – Visstoofpotje

Plokkifiskur is een stoofgerecht dat gemaakt wordt van witvis, aardappelen, uien, bloem, melk en kruiden. Het gerecht is eenvoudig in aard en reflecteert de IJslandse toewijding aan het gebruik van lokale producten. Het visstoofpotje is populair bij zowel kinderen als volwassenen.

Humar – IJslandse Kreeft

De kreeft, bekend als Humar, is een van de luxere gerechten in de IJslandse keuken. In restaurants kun je deze op meerdere manieren bestellen: in de soep, gegrild, gebakken of zelfs op een pizza. De kreeft wordt vaak gemaakt met een romige saus of simpel geserveerd met boter.

Arctic Char – Arctische Zalm

De arctische zalm, ook wel Arctic char genoemd, is een van de meest geliefde vissoorten in IJsland. Deze vis wordt vers gegeten of bereid in diverse stijlen, zoals gebraden of gekookt. Het smaakt fris en heeft een zachte textuur die beter is dan de meeste supermarktzalmsoorten.

IJslandse Broden

Ondanks het koude klimaat en de beperkte toegang tot graan en ovens, zijn er een aantal typische IJslandse broden die de IJslandse traditie goed weerspiegelen.

Laufabraud – Bladbrood

Laufabraud wordt voornamelijk in de kerstperiode gemaakt. Het is een dun, rond brood met geometrische patronen. Het wordt vaak met boter geserveerd en is een van de meest iconische IJslandse broden.

Flatkaka – Rogge Flatbread

Flatkaka is een eenvoudig roggeflatbrood dat vroeger op hete stenen of direct op het vuur werd gebakken. Later werden gietijzeren pannen gebruikt. Het is een eenvoudig, maar smaakrijk brood dat goed te combineren is met diverse smaken.

Rúgbraud – Roggebrood

Rúgbraud is een donker, zoet roggebrood met een dikke consistentie en zonder korst. Het wordt traditioneel in een pan gebakken, bedekt met gras, bovenop een vuur dat langzaam dooft. Soms wordt het ook in de buurt van geothermische bronnen gebakken. Rúgbraud is ook te vinden in supermarkten en wordt vaak gegeten met chocoladepasta.

Snúdur – Kaneelbroodje

Snúdur is een opgerold broodje gevuld met kaneel. Het wordt vaak belegd met muesli, karamel of suikerglazuur. Het is een populaire zoete snack en een favoriet bij veel IJslanders.

Pönnukökur – Pannenkoeken

Pönnukökur zijn IJslandse pannenkoeken die meestal opgerold worden en geserveerd met suiker, jam of slagroom. Ze zijn eenvoudig in aard, maar smaken dankzij het gebruik van lokale ingrediënten erg authentiek.

Ijslandse Lamgerechten

Lam is in IJsland niet alleen belangrijk vanwege het vlees, maar ook vanwege de wol die wordt gebruikt voor de traditionele truien (lopapeysa). Het vlees is een centraal ingrediënt in de IJslandse keuken, vooral in stoofgerechten.

Kjötsúpa – Lamstoofpot

Kjötsúpa is een traditionele IJslandse lamstoofpot of soep. Er zijn geen twee recepten hetzelfde, omdat elk huishouden zijn eigen versie heeft. Hier is een basisrecept dat de essentie van Kjötsúpa goed weergeeft:

Ingrediënten (voor 4 tot 6 personen)

• 1,5 liter water
• 1 kleine of 1/5 grote ui
• 2 wortelen
• 1/5 kleine koolraap
• 1 prei
• 500 gram lamsvlees
• 100 gram witte kool
• 1/5 dl rijst
• Bloemkool (in roosjes)
• Aardappelen (in kleine blokjes)

Bereiding

1. Kook het water in een grote pan.
2. Voeg de gewassen en doorgesneden groenten toe.
3. Voeg het lamsvlees toe en breng op smaak met zout en peper.
4. Laat het gerecht zachtjes koken tot het vlees gaar is.
5. Voeg eventueel rijst en bloemkool toe als je een dikkere soep wilt.

IJslandse Snacks en Zoetigheden

IJslandse snacks en zoetigheden zijn vaak simpel, maar smaken intens. Hier zijn enkele favorieten:

Draumur en Thristur – Chocolade Omhulde Drop

Draumur en Thristur zijn dropjes die omhuld worden in chocolade. Het zijn klassieke IJslandse snacks die vaak bij gezellige momenten worden genoten.

Opal – Zoethout Pastilles

Opal zijn zoethout pastilles die sinds 1945 bestaan. Ze zijn een populaire, zoute snack die vaak in pakjes of zakjes verkrijgbaar is.

Appolo Stjörnurúlla – Drop en Marsepein Rolletjes

Appolo Stjörnurúlla zijn rolletjes met drop en marsepein. Ze zijn zowel zout als zoet en smaken intens.

Lakkrísrör – Zoethout Rietjes

Lakkrísrör zijn rietjes gemaakt van zoethout. Ze worden vaak gebruikt om frisdrank, zoals Coca-Cola of Fanta, mee te drinken.

Gammeldags Lakrids – Pure Zoute Drop

Gammeldags Lakrids is puur zoute drop zonder toevoegingen. Het is een klassieke IJslandse snack die vaak genoten wordt met een kop thee.

IJslandse Ijs

IJs is een populaire snack in IJsland, vooral in de zomer. Het meeste ijs is softijs, dat vaak gedipt wordt in chocolade met kleine snoepjes zoals smarties. Een populaire variant is ís med dýfu og kurli.

Er zijn ook heerlijke ijskraampjes, zoals Valdís in Reykjavík, waar je ook rúgbraud ijs kunt proeven. Het is een smaakvolle combinatie van ijs en roggebrood.

Gerechten voor Avonturiers

IJsland is ook bekend voor gerechten die niet voor iedereen zijn. Voor wie durft te experimenteren, zijn er gerechten die uit de IJslandse Vikingcultuur stammen. Deze gerechten zijn vaak gemaakt van ingrediënten die vroeger beschikbaar waren, zoals schapenvlees, vis en lokale groenten.

Geblakerde Schapekop

Geblakerde schapekop is een gerecht dat vaak nog wordt gemaakt in traditionele IJslandse huishoudens. Het kinvlees van de kop is smaakrijk en wordt vaak gegrild of gebakken.

Gestoofde Papegaaiduiker

Gestoofde papegaaiduiker is een minder bekend gerecht dat nog steeds soms op tafel verschijnt. Het is een vleesgerecht dat vaak gekookt wordt met kruiden en groenten.

Hotdog in IJsland: Ein Með Öllu

Een bezoek aan IJsland is niet compleet zonder Ein með öllu, een hotdog met alles. De hotdog bestaat uit een mix van lams-, varkens- en rundvlees en wordt getopt met rauwe uien, gefrituurde uitjes, ketchup, zoete mosterd en romige remoulade saus. Het meest bekende hotdogstandje is in Reykjavík.

Brennivin – IJslandse Nationale Drank

Brennivín is een sterke drank (37,5% alcohol) die gemaakt wordt van gefermenteerde aardappelpulp en op smaak gebracht met karwijzaad en engelwortel. Het is de nationale drank van Ijsland en wordt vaak svarti dauði genoemd, ofwel zwarte dood. De drank werd populair na de drooglegging in 1935.

Een Inspiratieve Keuken

IJslandse keuken is niet alleen gebaseerd op eenvoud en beschikbaarheid van ingrediënten, maar ook op creativiteit. In tegenstelling tot wat sommige reisgidsen suggereren, is het eten in Ijsland tegenwoordig ook een kulinaire ervaring. Topchefs brengen traditionele gerechten op een moderne manier tot leven en combineren lokale producten met internationale technieken.

Een voorbeeld is een gerecht dat werd voorgesteld door een IJslandse chef: IJslands lam met winterwortel. Het gerecht bestond uit wortels in drie verschillende bereidingsvormen – gestoomd, geroosterd en gemarineerd – gecombineerd met mals gebraden lamsbout. Het werd geserveerd met een licht zoete rode mousserende wijn. Deze combinatie was verrukkelijk en laat zien dat IJslandse keuken niet alleen traditioneel is, maar ook innovatief.

Samenvatting van Recepten en Technieken

Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste recepten en technieken die in de IJslandse keuken voorkomen, opgesplitst per categorie:

Recept: IJslandse Lamstoofpot (Kjötsúpa)

Hieronder volgt een uitgewerkt recept voor Kjötsúpa, een traditioneel IJslandse lamstoofpot. Het is een gerecht dat eenvoudig is in aard, maar intens in smaak.

Ingrediënten (voor 4 tot 6 personen)

Bereiding

1. Voorbereiding van ingrediënten: Was en snijd de groenten. Meng de uien, wortelen, koolraap en prei in een kom. Snijd het lamsvlees in stukken.

2. Koken van de soep: Giet 1,5 liter water in een grote pan en breng het aan de kook. Voeg de groenten en lamsvlees toe. Voeg zout en peper toe naar smaak.

3. Garen: Laat het gerecht op een laag vuur garen tot het vlees gaar is. Dit duurt ongeveer 60 minuten.

4. Aanpassen: Voeg rijst en bloemkool toe als je een dikkere soep wilt. Voeg eventueel aardappelen toe in kleine blokjes.

5. Serveren: Serveer de soep warm met een beetje boter of een kruim van roggebrood.

Conclusie

IJslandse recepten zijn een weerspiegeling van de geschiedenis, het klimaat en de beschikbaarheid van ingrediënten. Ze zijn vaak eenvoudig, maar intens in smaak en techniek. Of je nu een visgerecht, een brood, een lamstoofpot of een zoete snack zoekt, Ijslandse keuken biedt veel variatie en smaak. Het eten in Ijsland is meer dan alleen overleven, het is een kunstvorm die zich onderscheidt door eenvoud en authenticiteit. Voor wie bereid is om deze gerechten te proeven, is het een unieke ervaring die je nooit zal vergeten.

Bronnen

1. Vleugjeijsland.nl – Lokale gerechten
2. Jannydemoor.nl – Ijslandse vis met groenten
3. Ijslandtours.nl – Ijslandse delicatessen
4. Okokorecepten.nl – Eten zonder tierlantijnen