Nasi goreng is een gerecht dat wereldwijd bekend staat en een essentieel onderdeel is van de Indonesische keuken. Het is een gerecht dat zowel in餐馆 als in thuiskeuken gemaakt wordt en waarbij rijst het centrale bestanddeel is. Dit artikel biedt een gedetailleerde uitleg van de klassieke nasi goreng, inclusief ingrediënten, bereidingswijze en enkele variaties, op basis van meerdere bronnen. Daarnaast worden culinaire tips verstrekt om dit gerecht op een authentieke manier te bereiden.

Wat is nasi goreng?

Nasi goreng is letterlijk vertaald “gebakken rijst” en is een gerecht dat bestaat uit rijst die gebakken wordt in olie of boter en verrijkt wordt met kruiden, sambal, garnalenpasta (trassi), en eventueel groenten, vlees of vis. Het gerecht is in de Indonesische keuken zeer populair en wordt vaak als hoofdgerecht geserveerd. Het wordt meestal op het laatst opgewarmd in de pan, waardoor de rijst iets krokant en smeuïg wordt. Nasi goreng wordt vaak opgediend met gebakken uitjes, sambal, ketjap manis (zoetzure saus), en eventueel een spiegelei op boven.

Ingrediënten voor nasi goreng

De ingrediënten voor nasi goreng variëren iets afhankelijk van de bron, maar de kernbestanddelen zijn vrij standaard. De volgende ingrediënten worden vaak vermeld:

• Zilvervliesrijst: Meerdere bronnen adviseren om zilvervliesrijst te gebruiken, omdat deze minder kleef is en goed gebakken wordt. In sommige varianten wordt ook gewoon witte rijst gebruikt.
• Uien en knoflook: Deze worden gebruikt om de basis van de smaak te vormen. Ze worden meestal fijngehakt of gesnipperd en eerst in de pan gebakken.
• Gember en rode peper: Deze worden gebruikt om de smaak verder te verrijken en eventueel wat pit te geven aan het gerecht.
• Trassi (garnalenpasta): Dit is een typisch Indonesisch smaakmaker dat vaak verplicht wordt geacht in een authentieke nasi goreng. Het is een zout, pittig product dat gemaakt wordt uit gerookte garnalen.
• Sambal: Sambal is een pittige saus of paste die vaak van rode pepers, knoflook en zout gemaakt wordt. In nasi goreng wordt sambal meestal gebruikt om de smaak te versterken.
• Sojasaus, ketjap en oestersaus: Deze zouten en vleesachtige smaken worden gebruikt om de smaak van het gerecht te verrijken.
• Groenten: Wortel, prei, spitskool en lenteui zijn veelvoorkomende groenten in nasi goreng.
• Extra smaakmakers: Sommige recepten bevatten ook komijn, kurkuma en ketoembar (gedroogde koriander) om de smaak verder te verrijken.

Bereidingswijze van nasi goreng

De bereidingswijze van nasi goreng varieert iets per bron, maar het basisproces is vrij gelijkaardig. Hieronder volgt een samenvatting van de stappen die vaak genoemd worden:

1. Rijst koken en drogen: De rijst wordt eerst volgens de aanwijzing op de verpakking gekookt. Het is aan te raden om de rijst een dag van te voren te koken en goed te laten drogen, zodat er geen klonten ontstaan bij het bakken. Sommige bronnen adviseren om de rijst los te maken met een rijstkoker of handmatig door te schepen met een garde.

2. Groenten voorbereiden: De groenten worden geschil en fijn gesneden. Uien, prei, wortel en rode peper worden vaak gebruikt en eerst in de pan gebakken.

3. Kruiden en smaakmakers toevoegen: De knoflook en gember worden uitgeperst en samen met de groenten in de pan gebakken. Daarna worden kruiden als trassi, sambal, komijn, kurkuma en ketoembar toegevoegd.

4. Rijst toevoegen en bakken: De gekookte rijst wordt toegevoegd aan de pan met groenten en kruiden. Daarna worden sojasaus, ketjap en oestersaus toegevoegd. De rijst wordt ongeveer 5 minuten mee gebakken tot het goed warm is en een beetje krokant wordt.

5. Serveer: De nasi goreng wordt meestal opgediend met gebakken uitjes, sambal, ketjap manis en een spiegelei op boven. Sommige varianten bevatten ook extra smaken zoals een stukje vlees, vis of tofu.

Variaties en toepassingen

Hoewel nasi goreng in de basisvorm een vegetarisch gerecht is, zijn er verschillende variaties die in het gerecht worden opgenomen. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende varianten besproken.

1. Nasi goreng met vlees

In veel varianten van nasi goreng wordt vlees toegevoegd. De meest gebruikte vleessoort is varkensvlees, maar kip, rundvlees en vis worden ook gebruikt. Het vlees wordt meestal in kleine blokjes gesneden en eerst in de pan gebakken. Daarna worden de kruiden en groenten toegevoegd en het gerecht verder gebakken.

Ingrediënten voor vleesvariant: - 400 gram magere varkenslappen of kipfilet - 1 teentje knoflook, uitgeperst - 1 theelepel trassi - 1 bouillonblokje - 1–2 theelepels sambal oelek - 600 gram nasi groenten of wokgroenten (bijvoorbeeld ui, wortel, prei, spitskool) - 125 gram taughe - 6 takjes selderij, fijngehakt - 2 theelepels ketjap manis - 400 gram gekookte of gestoomde rijst - Peper en zout - Plantaardige olie om te bakken

Bereidingswijze: 1. Verhit een scheutje olie in de wok op medium vuur en voeg de vleesblokjes toe. Bak het vlees rondom aan en lichtbruin. 2. Voeg daarna de knoflook, trassi, verkruimeld bouillonblokje en sambal toe en bak een minuutje mee. 3. Voeg de nasi groenten en wok deze gedurende 5 minuten mee. Daarna voeg de taughe toe en even omscheppen. 4. Stop nu de selderij, ketjap en gekookte rijst in de wok. Verwarm terwijl je blijft scheppen, zodat de rijst goed opgewarmd wordt en eventueel een beetje aanbakt. 5. Serveer het gerecht direct met gebakken uitjes, atjar en sambal.

2. Nasi goreng met vis of garnalen

In deze varianten wordt vis of garnalen gebruikt in plaats van vlees. Garnalen worden vaak gebruikt in combinatie met trassi om de smaak verder te versterken. In sommige varianten worden ook kipfilet of visfilet gebruikt. De bereidingswijze is vrij gelijkaardig aan die van vleesvarianten.

Ingrediënten: - 400 gram gekookte garnalen of visfilet - 1 teentje knoflook, uitgeperst - 1 theelepel trassi - 1 bouillonblokje - 1–2 theelepels sambal oelek - 600 gram nasi groenten of wokgroenten - 125 gram taughe - 6 takjes selderij, fijngehakt - 2 theelepels ketjap manis - 400 gram gekookte of gestoomde rijst - Peper en zout - Plantaardige olie om te bakken

Bereidingswijze: 1. Verhit een scheutje olie in de wok en voeg de vis- of garnalensnippers toe. Bak tot het vlees goudbruin is en gaar is. 2. Voeg daarna de knoflook, trassi, bouillonblokje en sambal toe en bak een minuutje mee. 3. Voeg de nasi groenten en wok deze gedurende 5 minuten mee. Daarna voeg de taughe toe en even omscheppen. 4. Stop nu de selderij, ketjap en gekookte rijst in de wok. Verwarm terwijl je blijft scheppen. 5. Serveer het gerecht direct met gebakken uitjes, atjar en sambal.

3. Vegetarische nasi goreng

Nasi goreng kan ook volledig vegetarisch gemaakt worden. In dit geval wordt trassi meestal weggelaten, omdat dit een product is dat gemaakt wordt uit garnalen. In plaats daarvan worden andere smaakmakers gebruikt, zoals sambal, ketjap, sojasaus en eventueel extra groenten. Tofu of tempeh worden vaak gebruikt als eiwitbron.

Ingrediënten: - 300 gram zilvervliesrijst - 2 uien - 3 teentjes knoflook - 1 prei - 1 wortel - 1 cm verse gember - 1/2 rode peper - 1 theelepel sambal - 3 eetlepels sojasaus - 2 eetlepels ketjap - 1 theelepel komijn - 1 theelepel kurkuma - 1/2 theelepel laos (galanga-wortel) - 1/2 theelepel ketoembar (gedroogde koriander) - 1/2 bouillonblokje - Olie of boter om te bakken - Salade ui - Gebakken uitjes

Bereidingswijze: 1. Kook de rijst volgens de aanwijzing op de verpakking gaar in een pan met water met een bouillonblokje. Doe dit het liefst al ruim van tevoren, zodat de rijst goed kan drogen. 2. Schil en snipper de uien. Snij de prei in fijne ringen en was deze even in een vergiet. Schrap de wortel en snij fijne reepjes van. Snij de rode peper fijn. 3. Maak de knoflook schoon en schil de gember. 4. Verwarm wat olie in de koekenpan en fruit de uien aan. Voeg de rode peper toe en pers de knoflook en gember hierbij uit. Bak tot de uien glazig zien en voeg dan de wortel en prei toe. Bak zo’n 5 minuten. 5. Voeg daarna de sambal, komijn, kurkuma, laos en ketoembar toe. Schep alle smaken goed door elkaar. 6. Doe de rijst voor de nasi goreng in de pan met groenten, schep goed door en zet het vuur hoog. Voeg de sojasaus, ketjap en oestersaus toe. Bak de rijst zo’n 5 minuten mee tot deze goed warm is. Voeg eventueel naar smaak nog wat extra sambal, ketjap of oestersaus toe. 7. Serveer de nasi goreng met salade ui, gebakken uitjes en natuurlijk een spiegelei!

4. Surinaamse varianten

In Suriname is nasi goreng ook erg populair, maar er zijn enkele unieke varianten die specifiek voor de Surinaamse keuken zijn ontwikkeld. Een bekend gerecht is “bruine bonen met rijst” (afgekort tot BBR). Dit gerecht is gebaseerd op nasi goreng, maar bevat ook bruine bonen en wordt vaak met kip gemaakt.

Ingrediënten: - 400 gram bruine bonen - 400 gram gekookte rijst - 400 gram kipfilet - 2 uien - 3 teentjes knoflook - 1 theelepel sambal - 2 eetlepels sojasaus - 1 theelepel ketjap - 1 theelepel oestersaus - 1 theelepel zout - 1 theelepel peper - Plantaardige olie om te bakken

Bereidingswijze: 1. Kook de bruine bonen volgens de aanwijzing op de verpakking. Ze moeten zacht en gaar zijn. 2. Kook de kipfilet los in een pan of in de oven tot het gaar is. 3. Verhit wat olie in de wok en bak de uien en knoflook aan tot ze glazig zien. 4. Voeg de sambal, sojasaus, ketjap en oestersaus toe en schep goed door. 5. Voeg de gekookte bonen en kipfilet toe en meng goed door. 6. Voeg de gekookte rijst toe en schep goed door tot alles goed verwarmd is en de smaken gemengd zijn. 7. Serveer het gerecht direct met gebakken uitjes, atjar en sambal.

Culinaire tips voor nasi goreng

De volgende tips kunnen helpen om nasi goreng authentiek en smaakvol te bereiden:

1. Rijst koken en drogen: Het is aan te raden om de rijst een dag van te voren te koken en goed te laten drogen. Dit voorkomt dat de rijst te veel water heeft, wat leidt tot klonten bij het bakken. Het is ook aan te raden om de rijst los te maken met een rijstkoker of handmatig door te schepen met een garde.

2. Groenten voorbereiden: De groenten moeten fijn gesneden worden, zodat ze snel en gelijkmatig kunnen koken. Het is aan te raden om de groenten eerst apart in de pan te bakken voordat de rijst wordt toegevoegd, zodat ze goed verwarmd worden en de smaken kunnen mengen.

3. Kruiden en smaakmakers: De kruiden en smaakmakers moeten goed door elkaar geschud worden zodat ze gelijkmatig verdeeld worden in de pan. Het is aan te raden om de kruiden eerst apart in de pan te bakken voordat de groenten en rijst worden toegevoegd.

4. Vlees of vis: Als vlees of vis wordt gebruikt, moet dit eerst apart in de pan gebakken worden voordat de groenten en rijst worden toegevoegd. Dit zorgt ervoor dat het vlees of de vis goed gaar is en dat de smaken goed kunnen mengen.

5. Serveer: Het gerecht wordt meestal direct geserveerd met gebakken uitjes, sambal, ketjap manis en een spiegelei op boven. Het is aan te raden om de smaken volgens de persoonlijke smaak aan te passen.

6. Koolhydraatarmere variant: Voor wie koolhydraten wil verminderen, kan de rijst vervangen worden door bloemkoolrijst. Dit geeft het gerecht een iets grovere textuur, maar behoudt de smaak en de structuur van nasi goreng.

Samenvatting

Nasi goreng is een gerecht dat wereldwijd bekend staat en een essentieel onderdeel is van de Indonesische keuken. Het is een gerecht dat bestaat uit rijst die gebakken wordt in olie of boter en verrijkt wordt met kruiden, sambal, garnalenpasta (trassi), en eventueel groenten, vlees of vis. Het gerecht wordt vaak opgediend met gebakken uitjes, sambal, ketjap manis en een spiegelei op boven. De ingrediënten en bereidingswijze variëren iets per bron, maar het basisproces is vrij gelijkaardig. Er zijn verschillende variaties van nasi goreng, zoals vegetarische, vleesvarianten, visvarianten en Surinaamse varianten. Culinaire tips zoals het koken en drogen van de rijst, het voorbereiden van de groenten, het bakken van kruiden en smaakmakers, het bakken van vlees of vis, en het aanpassen van de smaken kunnen helpen om nasi goreng authentiek en smaakvol te bereiden.

## Bronnen

1. Indonesische nasi goreng
2. Nasi goreng
3. Nasi goreng met tempeh en kokos sperziebonen
4. Indonesische gebakken rijst
5. Echte Surinaamse recepten