Een energie- en eiwitverrijkt dieet speelt een belangrijke rol in situaties waarin het lichaam extra voeding nodig heeft, bijvoorbeeld na een operatie, bij bepaalde aandoeningen of om de spiermassa te onderhouden. Dit artikel biedt een overzicht van recepten en aanbevelingen om maaltijden en snacks te verrijken met zowel energie als eiwit. De informatie is gebaseerd op gegevens uit betrouwbare bronnen en richt zich op zowel huiskoks als culinair professionelen.

Inleiding

Een energie- en eiwitverrijkt dieet houdt in dat maaltijden en snacks worden verrijkt met ingrediënten die extra kalorieën en eiwitten bevatten. Dit kan nuttig zijn voor personen die extra voeding nodig hebben om hun lichaam in balans te houden of om te herstellen van een bepaalde aandoening. De aanbevelingen in dit artikel zijn gebaseerd op tips uit meerdere bronnen en zijn gericht op het creëren van voedzame maaltijden die zowel smaak als voedingswaarde bevatten.

Advies om eten energierijker te maken

Broodmaaltijd en broodbeleg

Een broodmaaltijd kan worden verrijkt met verschillende soorten brood en beleg. Het is aan te raden om te wisselen in broodsoorten, zoals beschuit, crackers, knäckebröd, croissant, pistolets, krentenbrood of geroosterd brood. Een sneet brood is qua voedingswaarde gelijk aan 2 crackers of 2 beschuiten. Smeer roomboter of margarine op het brood om de energiedichtheid te verhogen.

Dubbel beleg is ook een goede manier om de maaltijd rijk te maken aan eiwit en energie. Denk bijvoorbeeld aan een dubbele plak kaas, een plak ham en kaas of kaas en appelstroop. Vetrijk broodbeleg zoals worstsoorten, paté of volvette kaas en zachte Franse kaassoorten zijn ook aan te raden. Vis zoals zalm, makreel, paling, haring of vis uit blik kan goed worden gebruikt als broodbeleg.

Zachte belegsoorten zoals vis-, vlees- en kipsalades, roerei, ragout of smeerkaas maken het kauwen gemakkelijker. Het is verstandig om koude en warme belegsoorten af te wisselen, bijvoorbeeld kroket, knakworstjes of gebakken vis. Voor afwisseling kan ook een tosti of een pannenkoek worden genomen in plaats van een boterham. In plaats van brood met beleg kan ook pap, muesli, cornflakes en drinkontbijt worden genomen. Maak de pap dan van volle melk en gebruik veel suiker.

Zuivelproducten

Het gebruik van volle melkproducten in plaats van magere melkproducten is aan te raden. Voorafvarie met toetjes zoals pudding, roomyoghurt, roomijs en bavarois kan ook helpen om de maaltijd energierijker te maken. De voedingswaarde van de maaltijd kan worden verhoogd door een schaaltje vla of volle yoghurt aan te vullen met een scheutje ongeklopte room, crème fraîche of mascarpone.

Groente en aardappelen

Groente kan worden verrijkt door een klontje margarine, roomboter of een (groente)sausje toe te voegen. Het toevoegen van geraspte kaas, fijngesneden ham of gebakken spekjes aan groente maakt deze energierijker. Appelmoes, rabarber of vruchtencompote zijn goede aanvullingen bij de warme maaltijd.

Gebakken aardappelen, frites en aardappelpuree bevatten meer energie dan gekookte aardappelen. Aardappelen, rijst en pasta kunnen verder worden verrijkt door geraspte kaas, room(kaas), een extra klontje margarine, roomboter of een scheutje volle melk toe te voegen.

Tips voor dranken

Het is belangrijk om voldoende te drinken, het advies is 1,5 - 2 liter per dag. Kies bij voorkeur dranken die ook energie en eiwit bevatten, zoals vruchtensappen en melkproducten. Bouillon, thee/koffie zonder suiker en melk en light frisdranken geven een vol gevoel maar leveren nagenoeg geen energie en voedingsstoffen. Kies daarom voor alternatieven zoals suiker, honing of melk in koffie en thee. Zelfgemaakte milkshakes of smoothies kunnen ook helpen bij het vullen van de voedingsgaten.

Recepten voor energierijke dranken

Een milkshake kan bestaan uit een combinatie van melkproducten, ijs en toevoegingen. Hieronder volgt een overzicht van mogelijke combinaties:

Hieronder zijn twee recepten voor energierijke dranken:

Aardbeien-yoghurt shake (bevat per 1-persoonsportie 500 kcal en 10 gram eiwit): - 100 ml volle yoghurt - 2 bolletjes roomijs - 50 gram aardbeien (vers, uit de diepvries of op siroop) - 50 ml ongeklopte slagroom - 1 zakje vanillesuiker

Hazelnoot-chocolademelk (bevat per 1-persoonsportie 500 kcal en 7 gram eiwit): - 150 ml volle melk - 1 theelepel cacaopoeder - 1 eetlepel (15 gram) suiker - 1 eetlepel (15 gram) hazelnootpasta - 50 ml ongeklopte slagroom - 1 eetlepel (15 gram) nougatine

Tips voor tussendoortjes

Tussendoortjes kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de totale voedingsinname. Hier zijn enkele suggesties:

• Brood- en crackersnacks: beschuit, creamcracker of knäckebröd met roomboter of margarine en dubbel beleg.
• Ontbijtkoeken en broodjes: een plak ontbijtkoek of krentenbol met roomboter of margarine.
• Mueslireep of biscuits: zoals een evergreen®, sultana® of een liga milkbreak®.
• Koek of cake: een schaaltje volle yoghurt, volle vla, volle kwark, pap of roomijs.
• Energie- en eiwitrijke snacks: een toastje met een buitenlandse kaassoort, huzaren- of zalmsalade, blokjes kaas of worst, een handje pinda’s, noten of chips, een kroket, haring of een bakje kibbeling.

Eiwitrijke maaltijden en snacks

Een eiwitrijke maaltijd kan bestaan uit salades, wraps, soepen en stoofschotels. Het kiezen van eiwitrijk broodbeleg voor lunchmaaltijden is een goede manier om de eiwitinname te verhogen. Denk aan opties zoals kipfilet, tonijnsalade, hummus of cottage cheese. Combineer dit met volkoren brood of crackers voor een evenwichtige maaltijd.

Broodbeleg met veel eiwit

• Huttekase (cottage cheese)
• Eieren (op de manier zoals jij zelf het lekkerste vindt)
• Hummus
• Andere erwtenspreads
• Pindakaas, amandelpasta, cashew pasta of andere notenpasta’s
• Vleeswaren zoals kip- en kalkoenfilet
• Kaas (ga voor 30+ kaas als je een magerder alternatief zoekt) en zuivelspreads
• Vis zoals (gerookte) zalm, tonijn en makreel
• Salades zoals tzatziki en baba ganoush (liefst zelfgemaakt)

Zoet broodbeleg

Voor wie houdt van zoet broodbeleg is pindakaas met een beetje pure hagelslag of zuivelspread met een klein beetje jam een goede keuze.

Eiwitrijke snacks

Eiwitrijke snacks zijn ideaal voor tussendoortjes en kunnen helpen om de eiwitinname te verhogen. Ingrediënten zoals zuivelproducten, noten, zaden en bepaalde granen zijn essentieel voor het creëren van eiwitrijke snacks.

Top vijf eiwitrijke snacks

1. Eiwitmilkshake: snel, eenvoudig en onweerstaanbaar. Deze eiwitmilkshake bevat duindoorn of zeedoorn, bekend als de superbes van de Noordse landen. Het heeft een uniek zure smaak en helder oranje kleur die een verfrissende draai geeft aan het recept met zijn gladde melk en romige kwark.

2. Eiwitpap: een gezellige en verwarmende optie die ideaal is als een troostrijke snack. Deze eiwitpap mengt stevige haver, noten en chiazaden met de romigheid van melk en cottage cheese. De smaak wordt verhoogd door zoete blauwe bessen en bananen.

3. Eiwitrijke smoothies: een combinatie van melkproducten, vruchten en toevoegingen zoals cacaopoeder of notenpasta.

4. Eiwitrijke toetjes: zoals roomyoghurt, roomijs en bavarois, die rijk zijn aan eiwit en energie.

5. Sojaproducten: voor personen die geen zuivelproducten kunnen of willen gebruiken zijn sojaproducten een goed alternatief. Sojaproducten leveren dezelfde hoeveelheid eiwit als normale zuivelproducten.

Eiwitverrijkte zuivelproducten

Er zijn steeds meer eiwitverrijkte zuivelproducten beschikbaar op de markt. Voorbeelden zijn Melkunie proteïn shakes en Nestlé Hipro proteïn drink. Op de verpakking staat duidelijk vermeld dat er extra eiwit in het product zit. Deze producten zijn een handige optie voor personen die extra eiwit nodig hebben.

Nutriënten en voedingswaarde

Een energie- en eiwitverrijkt dieet bevat een hogere concentratie van nutriënten zoals eiwit, vet en koolhydraten. Hieronder volgt een overzicht van enkele voedingsproducten en hun voedingswaarde:

Aanbevelingen voor het gebruik van energie- en eiwitverrijkt dieet

• Regelmatig eten: probeer 6 tot 8 keer per dag te eten.
• Kleine porties: neem niet te grote porties.
• Geen maaltijden overslaan: sommige etensgeuren kunnen sterk zijn en zorgen ervoor dat er minder trek is in eten. Zorg voor goede ventilatie van de keuken of laat iemand anders voor u koken.
• Afwisseling: wissel af tussen zoete gerechten en hartige gerechten. Wissel ook warme en koude maaltijden af.
• Rust: zorg voor genoeg nachtrust, zodat u niet te moe bent om te eten. Neem als het nodig is een half uur rust voor de maaltijd.
• Eten niet te snel: kauw goed.
• Beweging: probeer elke dag te bewegen.
• Geen lightproducten: drink liever geen lightproducten, hier krijgt u minder/geen energie van.
• Fris-zure producten: zoals appel, augurk, vruchtensap of tomatensap kunnen voor meer eetlust zorgen.
• Nagerecht: eet het nagerecht eventueel wat later na de maaltijd. U kunt muesli, noten of slagroom toevoegen om het energierijker te maken.

Conclusie

Een energie- en eiwitverrijkt dieet is een waardevolle aanvulling op de voeding van personen die extra voeding nodig hebben. Door het gebruik van energie- en eiwitrijke ingrediënten in maaltijden en snacks kan de voedingsinname worden verhoogd. De aanbevelingen en recepten uit dit artikel bieden een duidelijk overzicht van hoe dit op een smakelijke en voedzame manier kan worden bereikt. Zowel huiskoks als culinair professionelen kunnen deze informatie gebruiken om een evenwichtig en voedzame maaltijd te creëren.

Bronnen

1. Voeding en voedingsadvies voor een energie- en eiwitverrijkt dieet
2. Eiwitrijke recepten
3. Top vijf eiwitrijke snacks
4. Energie- en eiwitrijke voeding voor een operatie