Voor mensen met slik- of kauwproblemen is het belangrijk om maaltijden te kiezen die makkelijk te verwerken zijn, maar toch voedingswaarde bieden. In dit artikel worden recepten, tips en voedingsmiddelen behandeld die geschikt zijn voor dik-vloeibare maaltijden. Deze soort voeding is niet alleen eenvoudiger te verteren, maar ook smaakvol en voedzaam. De informatie is gebaseerd op geverifieerde bronnen en gericht op het bevorderen van een gezonde en aantrekkelijke eetervaring voor mensen met slik- of kauwproblemen.

Receptenboeken en -folders voor dik-vloeibaar eten

Er zijn diverse receptenboeken en folders beschikbaar die speciaal zijn ontworpen voor mensen die dik-vloeibare voeding moeten eten. Een bekend voorbeeld is "Brintafelen", een boekje dat 49 smaakvolle recepten bevat. Deze recepten zijn samengesteld op basis van Brinta en verschillende melkproducten zoals melk, karnemelk, yoghurt en vla. Elk recept bevat een evenwichtige voedingswaarde, en de bereiding is eenvoudig en praktisch. Het boek wordt vaak gebruikt om mensen te inspireren met ideeën voor dik-vloeibare maaltijden. Het is verkrijgbaar via de website van Uitgeverij Boekenbent tegen een prijs van € 16,50.

Een andere uitgave is "Moeilijk slikken, lekker eten", een receptenboekje van Margriet van der Poel. Van der Poel is zowel beeldend kunstenaar als kookliefhebster, maar ook patiënt met ALS. In haar boek zijn er 40 recepten opgenomen die aangepast zijn aan mensen met slikproblemen. Het boekje is ontworpen als een kalendertje en bevat op elk blad een kort recept met een pentekening van de auteur. Buiten het recept staat een suggestie voor aanpassingen die geschikt zijn voor moeilijke slikkers. Het boekje is te bestellen via e-mail en kost € 10. De opbrengst gaat naar de Stichting ALS Nederland.

Daarnaast is er ook het boek "Brainfood, van avocado tot walnoot", een uitgebreid kookboek dat niet alleen recepten bevat, maar ook tips voor het combineren van verschillende ingrediënten. Het boek richt zich op het bereiden van voedzame maaltijden die geschikt zijn voor mensen met slikproblemen.

Voedingsmiddelen en variaties voor dik-vloeibaar eten

Om een maaltijd dik-vloeibaar te maken, zijn er verschillende voedingsmiddelen beschikbaar die de consistente kwaliteit verbeteren en de voedingswaarde verhogen. Bijvoorbeeld, room kan verwerkt worden in pap, vla, melk, yoghurt, kwark, koffie, milkshakes, gebonden soep of saus, en aardappelpuree. Zure room en crème fraîche zijn ook geschikt om de smaak te verrijken.

Andere voedingsmiddelen zoals sojabonen, peulvruchten en granen kunnen gebruikt worden in sauzen of als onderdeel van groenten. Deze ingrediënten kunnen verwerkt worden in sauzen of op andere manieren verwerkt worden om het eten makkelijker te maken.

Groenten kunnen bereid worden met boter, crème fraîche of room, of met een sausje gemaakt van boter, bloem en melk of bouillon. Het is ook mogelijk om groenten fijnsnijden of te malen. Dit maakt het eten gemakkelijker te verteren en vereist minder kauwkracht.

Nagerechten zijn meestal geen probleem, omdat deze vaak vloeibaar of koud zijn. Voorbeelden van geschikte nagerechten zijn vruchtenmoes met vla, yoghurt, kwark of zelfgemaakte pap. Ook kan een vlaflip gemaakt worden met vanille vla, yoghurt en een scheutje Roosvicee. Kant-en-klaar toetjes kunnen eventueel met een toefje slagroom worden geaccentueerd. Andere opties zijn bolletjes ijs met slagroom, of een schaaltje roomvla of roomkwark met vruchtenmoes, stoofpeertjes of rabarber.

Tussendoortjes en snacks voor dik-vloeibaar eten

Tussendoortjes zijn belangrijk om de energievoorziening te ondersteunen en de eetlust te bevorderen. Deze snacks moeten aantrekkelijk uit zien en niet te groot zijn. Het is ook handig om ze van tevoren klaar te maken, zodat er sneller naar wordt gekeken.

Voorbeelden van geschikte tussendoortjes zijn:

• Beschuit, cracker of knäckebröd met boter en beleg
• Krentenbol of mueslibol met boter
• Schaaltje volle vla (eventueel met slagroom), volle (vruchten)yoghurt, volle (vruchten)kwark of pap van volle melk
• Vlaflip (yoghurt met vla en limonadesiroop)
• Becher melk, anijsmelk of chocolademelk (eventueel met een scheutje of toefje room)
• Milkshake (kant-en-klaar gekocht of zelfgemaakt)
• Cornflakes of muesli met melk of yoghurt
• Beker yoghurt- of karnedrank (kant-en-klaar gekocht of zelfgemaakt)
• Banaan of een tros druiven
• Schaaltje vruchtenmoes met fijngemaakte beschuit
• Glas vruchtensap
• Drinkontbijt, fruitontbijt of Roosvicee multivit
• Biscuitje
• Plak ontbijtkoek met boter
• Mueslireep of tussendoorbiscuit
• Gebakje of gevulde koek
• Kopje gebonden soep, eventueel met extra gehaktballetjes en een scheutje (koffie)room
• Rolletje vleeswaren, reepje kaas of een stukje worst
• Handje cruesli of muesli
• (Mini) candybar
• Stukje chocolade of een bonbon
• Handje noten, pinda’s, cashewnoten, walnoten, studentenhaver
• Handje chips
• Bolletje salade (zoals aardappelsalade of huzarensalade)

De keuze van tussendoortjes hangt af van wat een persoon verdraagt. Soms zijn dikke, vloeibare producten makkelijker te verteren en dus eerder gegeten. Het is aan te raden om te experimenteren met verschillende opties om te zien welke snacks het beste werken.

Energieverrijkte dranken en toepassingen

Energieverrijkte dranken zijn een handige optie om de voedingswaarde van een maaltijd te verhogen. Deze dranken zijn makkelijk te verteren en kunnen als aanvulling op bestaande gerechten gebruikt worden.

Een eenvoudige energieverrijkte drank kan gemaakt worden door 3 schepjes voedingssuiker op te lossen in een beetje warm water en daarna drinkontbijt of fruitontbijt toe te voegen. Dit mengsel is een goedkope en eenvoudige manier om de calorieën van een drank te verhogen.

Andere suggesties voor energieverrijkte dranken zijn:

• Appelkwark: Vermeng de kwark met een halve geraspte appel, een paar druppels citroensap en garneer met kaneel.
• Bananenkwark: Prak een halve banaan fijn en voeg deze al mixend aan de kwark toe.
• Citroenkwark: Voeg al mixend het sap van 1 sinaasappel en een halve citroen toe.
• Gemberkwark: Voeg 1 eetlepel gemberstukjes en 1 eetlepel gembersiroop toe aan de kwark. Garneer met een stukje gember.
• Kokoskwark: Voeg 1 eetlepel kokos aan de kwark toe. Garneer met vruchtenhagel en kokos.
• Notenkwark: Voeg 2 eetlepels hazelnootpasta en eventueel 1 eetlepel geraspte chocolade toe aan de kwark.
• Rozijnenkwark: Voeg 2 eetlepels rozijnen, een paar gehakte noten en eventueel een scheutje rum toe aan de kwark.

Daarnaast is er ook een recept voor Café royal:

Ingrediënten: - 100 ml koude koffie
- 50 ml advocaat
- 25 ml slagroom (geklopt)

Bereidingswijze: Meng de koffie met de advocaat en garner met de slagroom.

Gepureerde maaltijden en voedingswaarde

Gepureerde maaltijden zijn een populaire optie voor mensen die moeite hebben met slikken. Deze maaltijden zijn niet alleen makkelijker te verteren, maar ook visueel aantrekkelijk. De recepturen zijn zorgvuldig samengesteld zodat de maaltijden na het pureren nog steeds heerlijk en herkenbaar smaken.

De porties zijn ca. 40% kleiner ten opzichte van een normale gepureerde maaltijd, maar zijn verrijkt met eiwit en energie, waardoor de voedingswaarde gelijk is aan een normale portie. Zo bevatten alle gepureerde maaltijden minimaal 500 kilocalorieën en 20 gram eiwit. Vegetarische maaltijden bevatten minimaal 15 gram eiwit.

Deze maaltijden worden vaak vriesvers geleverd en zijn eenvoudig te bereiden in zowel een magnetron als een oven. Ze worden vaak gebruikt in instellingen, maar kunnen ook aan huis geleverd worden.

Producten voor dik-vloeibaar eten

Naast recepten en folders zijn er ook speciale producten ontwikkeld die geschikt zijn voor dik-vloeibare voeding. Een voorbeeld is Easy-to-Eat, een fris zuivelproduct dat speciaal is ontwikkeld voor mensen met slikproblemen. Dankzij hoge concentraties eiwitten draagt Easy-to-Eat bij aan het behoud van de conditie en ondersteunt de weerstand. Het is verkrijgbaar in twee verschillende zuivere vruchtensmaken en smelt iedere hap als het ware in de mond.

Een ander product is het Bouwsteentje, een gebakje dat verrijkt is met hoogwaardige eiwitten. Het Bouwsteentje is ontwikkeld in samenwerking met een diëtist, een logopedist en een wetenschapper op het gebied van slikproblemen. Het is verkrijgbaar bij C1000.

Kookboeken en folders

Daarnaast zijn er ook folders beschikbaar die tips geven over het aanpassen van maaltijden aan mensen met slikproblemen. Deze folders geven aanbevelingen voor het gebruik van energie- en eiwitverrijkte producten en geven ideeën voor het varieren van maaltijden. Ze zijn ontworpen om zowel visueel aantrekkelijk als voedzaam te zijn.

Een van de folders is "Energie- en eiwitverrijkt dieet", waarin wordt uitgelegd hoe maaltijden kunnen worden aangepast en welke voedingsmiddelen het meest geschikt zijn. Het document is gericht op het bevorderen van een gezonde eetgewoonte en het verbeteren van de voedingswaarde van maaltijden.

Samenvatting van tips voor dik-vloeibaar eten

Om dik-vloeibare maaltijden makkelijker en smaakvol te maken, zijn er verschillende tips en aanbevelingen beschikbaar:

1. Gebruik energie- en eiwitverrijkte producten: Voeg producten toe die de voedingswaarde van maaltijden verhogen.
2. Mix of pureer ingrediënten: Dit maakt het eten makkelijker te verteren en vereist minder kauwkracht.
3. Kies voor vloeibare of dik-vloeibare producten: Deze zijn vaak makkelijker te verteren dan solide maaltijden.
4. Combineer smaken en texturen: Door verschillende smaken en texturen te combineren, wordt de maaltijd visueel en smaakvol aantrekkelijker.
5. Verminder de hoeveelheid van grove texturen: Als het slikken moeilijk is, is het verstandig om grove texturen te vermijden.
6. Gebruik garnituren en extra smaken: Garnituren zoals slagroom, room of kaneel kunnen de smaak en het uiterlijk van een maaltijd verbeteren.

Aanvullende tips en overwegingen

Naast de bovenstaande tips zijn er ook enkele aanvullende overwegingen die belangrijk zijn bij het bereiden van dik-vloeibare maaltijden:

• Portiegrootte: Kleine porties zijn vaak beter verwerkt en minder vermoeiend.
• Tijdstippen: Het is aan te raden om maaltijden op het juiste tijdstip te serveren om de eetlust te bevorderen.
• Energie-inname: Het is belangrijk om genoeg energie binnen te krijgen om de dag door te komen. Energieverrijkte producten kunnen hierbij van hulp zijn.
• Voedingsvariatie: Het is belangrijk om de voeding variabel te houden om de eetlust te behouden en niet saai te worden.
• Eiwintrijkheid: Eiwitten zijn belangrijk voor de conditie en de weerstand. Het is aan te raden om maaltijden te verrijken met eiwit.

Voedingsmiddelen en gerechten in de praktijk

Om een maaltijd dik-vloeibaar te maken, kunnen verschillende voedingsmiddelen gebruikt worden. Hier is een overzicht van mogelijke ingrediënten en hun toepassingen:

Samenvatting van praktische stappen

Om dik-vloeibare maaltijden te bereiden, zijn er verschillende stappen die genomen kunnen worden:

1. Kies een basisproduct: Kies een basisproduct zoals kwark, yoghurt of pap.
2. Voeg smaken toe: Voeg extra smaken toe zoals vruchten, citroensap of gember.
3. Mix of pureer: Mix of pureer de ingrediënten tot een vloeibare of dik-vloeibare consistente kwaliteit.
4. Garneer: Voeg garnituren toe zoals kaneel, slagroom of vruchtenhagel.
5. Serveer: Serveer de maaltijd in een aantrekkelijke schaal of beker.

Koken en bereiden voor mensen met slikproblemen

Het koken en bereiden van maaltijden voor mensen met slikproblemen vereist aandacht voor de consistente kwaliteit van de gerechten. Het is belangrijk om zowel de smaak als de voedingswaarde te behouden, terwijl de maaltijd ook makkelijk te verteren is.

Een aantal stappen die genomen kunnen worden bij het koken zijn:

1. Snij of mix ingrediënten fijn: Dit maakt het eten makkelijker te verteren.
2. Gebruik vloeibare ingrediënten: Voeg vloeibare ingrediënten toe zoals melk, yoghurt of vla.
3. Verhoog de voedingswaarde: Voeg energie- en eiwitverrijkte producten toe.
4. Houd rekening met de temperatuur: Koele maaltijden zijn vaak makkelijker te verteren.
5. Gebruik garnituren: Garnituren zoals slagroom of kaneel verbeteren de smaak en het uiterlijk van de maaltijd.

Conclusie

Dik-vloeibare maaltijden zijn een uitstekende optie voor mensen met slik- of kauwproblemen. Deze maaltijden zijn niet alleen makkelijker te verteren, maar ook smaakvol en voedzaam. Door gebruik te maken van energie- en eiwitverrijkte producten, kunnen maaltijden zowel visueel als smaakvol aantrekkelijk zijn. Receptenboeken en folders bieden inspiratie voor het bereiden van deze maaltijden, terwijl producten zoals Easy-to-Eat en Bouwsteentjes extra steun bieden bij het behoud van de conditie en het vermogen om gezond te eten. Het is belangrijk om de maaltijd variabel te houden en aandacht te besteden aan de voedingswaarde, zodat de eetlust behouden blijft en de voeding aantrekkelijk is.

Bronnen

1. De ziekte van Huntington: voeding
2. Energie- en eiwitverrijkt dieet
3. Praktische tips voor voeding