De vermelding "Cafe Noir" in de Nederlandse koekjescultuur is bijna legendarisch. Het woord zelf, wat vrij vertaald kan worden als "zwarte koffie", doet direct denken aan een klassiek, knapperig koekje met een koffieachtige glazuur. Deze koekjes zijn niet alleen een favoriet tijdens de thee- of koffietijd, maar ook een populaire ingrediënt in recepten zoals taarten, soezen en cakerols. In dit artikel gaan we dieper in op de geschiedenis van Cafe Noir, het originele recept, en hoe deze koekjes worden verwerkt in andere gerechten. We bespreken ook alternatieven en variaties, waaronder het bokkenpootje, een verwant product met een eigen geschiedenis. Het artikel is gebaseerd op gegevens uit betrouwbare bronnen, waaronder recepten en historische achtergronden.

Geschiedenis van Cafe Noir en Bokkenpootjes

De oorsprong van Cafe Noir koekjes ligt in Nederland, waar het koekje rond 1911 werd geïntroduceerd door de bakkerij Verkade. De verspreiding begon rond 1913 en sindsdien zijn deze koekjes een vaste waarde op de Nederlandse tafel. De structuur van Cafe Noir koekjes is vrij eenvoudig: het is een knapperig koekje met een harde, koffieachtige glazuurlaag bovenop. De smaak is licht bitter, wat het koekje geschikt maakt voor zowel koffie- als theedrinkers.

Een ander populaire koek is het bokkenpootje. Dit koekje bestaat uit twee amandelmeringue-koekjes die met een romige vulling, zoals botercrème of mokkacrème, zijn samengehouden en waarbij de uiteinden zijn gedoopt in chocolade. De structuur van het bokkenpootje is luchtig en taaie, met een nootachtige smaak. Hoewel beide koekjes verschillen in structuur en smaak, is hun geschiedenis verbonden door hun introduktie in de Nederlandse koekjescultuur.

De geschiedenis van deze koekjes is vaak verweven met PR-strategieën van bakkerijen, waarbij sommige verhalen meer fictie dan feit zijn. Toch zijn er ook historische verwijzingen naar Arabische koffiehuizen en meesterbakers, zoals Hamid ibn Yusuf, die aan de oorsprong van bepaalde recepten kunnen liggen. In die context is het verhaal van Cafe Noir en bokkenpootjes meer dan alleen het verhaal van twee koekjes – het is ook het verhaal van culturele uitwisseling en culinair erfgoed.

Het originele Cafe Noir recept

Hoewel Cafe Noir koekjes meestal in de supermarkt zijn te koop, is het ook mogelijk om ze zelf te bakken. In de bronnen is een recept te vinden dat gebaseerd is op het klassieke recept voor Cafe Noir. Het recept vereist eenvoudige ingrediënten en is ideaal voor thuiskoks die hun eigen variant van Cafe Noir willen maken.

Benodigdheden:

• Mei of poedersuiker
• Boter
• Eieren
• Bloem
• Koffieachtige glazuur (optioneel, maakt de koekjes echter authentiek)

Bakmethode:

1. Meng de poedersuiker, boter en eieren tot een homogene massa.
2. Voeg de bloem toe en meng verder tot een deeg ontstaat.
3. Verdeel het deeg in kleine porties en rol deze uit tot rechthoekige vormen.
4. Bak de koekjes in een voorverwarmde oven op 180°C tot ze goudbruin worden.
5. Voor de glazuurlaag, meng suiker, koffieachtige smaak en een beetje water tot een dikkere massa.
6. Dompel de versgebakken koekjes in de glazuur en laat drogen.

Het resultaat is een klassiek Cafe Noir koekje dat niet alleen smaakt als de supermarktprestatie, maar ook een persoonlijke toets heeft.

Cafe Noir in recepten: No Bake Mokkataart

Een populaire toepassing van Cafe Noir koekjes is de no bake mokkataart, een eenvoudige, maar indrukwekkende taart die ideaal is voor gelegenheden of een snel dessert. Het recept maakt gebruik van Cafe Noir koekjes als basis, waarop een koffie- en slagroommengsel wordt aangebracht.

Benodigdheden:

• 200 gram Café Noir koekjes
• 100 gram roomboter
• 3 zakjes espressopoeder
• 250 gram mascarpone
• 250 ml slagroom
• 5 blaadjes gelatine
• 75 gram suiker
• 100 gram suiker voor de karamel
• Chocolade voor decoratie

Stappen:

1. Vermaal de koekjes en meng met gesmolten roomboter.
2. Druk het mengsel in een springvorm om een bodem te vormen.
3. Week de gelatine in koud water en mix met suiker en espressopoeder.
4. Voeg de gelatine aan een mengsel van mascarpone en slagroom en spatel goed door.
5. Laat het mengsel opstijven in de koelkast.
6. Bereid een karamel en gebruik dit om de taart te decoreren.

Deze taart is niet alleen smaakvol, maar ook visueel aantrekkelijk, waardoor het een populaire keuze is voor zowel verjaardagen als maaltijden in het weekend.

Cafe Noir Soezen

Een andere toepassing van Cafe Noir is in soezen, een klassiek Nederlandse dessertspecialiteit. Een soes is een soort pastei waarin een vulling wordt verwerkt. In dit geval wordt Cafe Noir gebruikt als basis voor de vulling of als topping. Een recept dat in de bronnen is beschreven is Cafe Noir soezen, een soes die op basis van Cafe Noir wordt gemaakt.

Benodigdheden:

• Café Noir koekjes
• Boter of crème
• Suiker
• Eieren
• Bloem

Stappen:

1. Meng de koekjes met boter of crème tot een zachte massa.
2. Voeg suiker en eieren toe en mix tot een vulling ontstaat.
3. Bak het deeg en vul de soezen met het Cafe Noir mengsel.
4. Bak de soezen in de oven tot ze goudbruin worden.

Dit recept is ideaal voor iedereen die een eenvoudige, maar smaakvolle variant van Cafe Noir wil proeven. De soezen zijn knapperig en hebben een lichte koffieachtige smaak.

Alternatieve recepten en variaties

Natuurlijk is Cafe Noir niet de enige manier om een koffieachtige smaak in een koekje te verwerken. In de bronnen worden ook andere recepten genoemd, zoals Baci di Dama, een hazelnootkoekje dat een Italiaanse oorsprong heeft, maar een Nederlandse twist krijgt. Robèrt, een meesterbakker, heeft zijn eigen variant ontwikkeld met pistachekoekjes en witte chocoladevulling.

Baci di Dama

• Hazelnootkoekjes met witte chocoladevulling
• Pistachekoekjes als variatie
• Belangrijkste uitdaging: het temperen van de chocolade

Dit recept is ideaal voor iedereen die wil experimenteren met exotische nootsmaken en chocolade. Het vereist echter wat meer techniek, vooral bij het temperen van de chocolade.

Geschiedenis en culturele betekenis

De geschiedenis van Cafe Noir en bokkenpootjes is niet alleen een verhaal over bakkerijen en recepten, maar ook over culturele invloeden en traditie. De Arabische oorsprong van bepaalde koekjes, zoals het bokkenpootje, benadrukt hoe culinair erfgoed zich over landen en eeuwen heen kan verspreiden. In de bronnen wordt meesterbakker Hamid ibn Yusuf genoemd, een figuur die in de gouden tijd van de Zijderoute zijn koffiehuizen in Arabië zou hebben gerund. Zijn koekjes, gebaseerd op amandel en suiker, zijn de voorloper van het bokkenpootje.

De Nederlandse versie van deze koekjes is echter sterk geïnspireerd door de industriële bakwerken van Verkade en andere bakkerijen. De verwerking in de moderne tijd heeft ervoor gezorgd dat Cafe Noir en bokkenpootjes een vaste plek hebben gekregen op de Nederlandse tafel, zowel in de bakkerij als in het keukenboek.

Conclusie

Cafe Noir koekjes zijn meer dan alleen een lekkernij bij koffie of thee. Ze vertegenwoordigen een geschiedenis van culturele uitwisseling, culinair erfgoed en industriële bakwerken. Het is mogelijk om deze koekjes zelf te bakken, of ze te gebruiken als basis voor andere gerechten zoals taarten, soezen en cakerols. De variaties van Cafe Noir, zoals het bokkenpootje en Baci di Dama, tonen aan hoe flexibel en smaakvol deze koekjes zijn. Of je nu een klassieke Cafe Noir maakt of een innovatieve variant, de smaak en tekstuur blijven onmiskenbaar. Voor zowel thuiskoks als culinair professionals is Cafe Noir een inspiratiebron die niet alleen de smaakproeven, maar ook de geschiedenis en traditie van Nederlandse koekjescultuur weerspiegelt.

Bronnen

1. Cafe Noir en Bokkenpootjes, een geschiedenis
2. No bake mokkataart
3. Café Noir soezen
4. Baci di Dama van Robèrt
5. Pindarotsjes met kaneel