Het gebruik en illegale aankoop van benzodiazepinen in Nederland: trends en risico's
Inleiding
Benzodiazepinen, ook bekend als benzo’s, zijn medicijnen die worden voorgeschreven voor het behandelen van angststoornissen, slaapproblemen, epilepsie en om de ontwenningsverschijnselen van alcoholverslavingen te verminderen. In Nederland is het gebruik van deze medicijnen strikt gereguleerd: ze zijn alleen toegestaan op recept van een arts of psychiater. Niet alleen is het kopen zonder recept illegaal, het is ook gevaarlijk vanwege de risico’s op verslaving, bijwerkingen en onvoorspelbare effecten van illegale varianten zoals designer-benzodiazepinen.
De laatste jaren is er sprake van een lichte daling in het aantal officiële recepten voor benzodiazepinen. Toch lijkt het illegale gebruik juist toe te nemen. In 2023 is er een significante stijging geconstateerd in het aantal zoekopdrachten naar zware benzodiazepinen zonder recept. Zo is de zoekopdracht “Oxazepam kopen zonder recept” 30% vaker ingetikt, terwijl het aantal gebruikers dat het gebruik vergoed kreeg, gelijk bleef. Ook de populariteit van zogenaamde research chemicals, zoals Bromazolam en Pyrazolam, is sterk toegenomen.
Deze trends wijzen op een groeiende behoefte aan deze medicijnen buiten de reguliere zorg, die gepaard gaat met zware risico’s. Het gebruik zonder medische toezicht kan leiden tot verslaving, bijwerkingen en zelfs levensbedreigende situaties. Bovendien is het illegale gebruik vaak verbonden met onbetrouwbare producten van onbekende kwaliteit.
Benzodiazepinen: wat zijn ze en waarvoor worden ze gebruikt?
Benzodiazepinen vormen een groep medicijnen die centrale werkzaamheid in het zenuwstelsel hebben. Ze versterken de werking van GABA (gamma-aminobuttersuur), een neurotransmitter die kalmerende effecten teweegbrengt. Hierdoor helpen benzodiazepinen bij het verminderen van angst, paniek, slapeloosheid en bepaalde vormen van epilepsie.
In Nederland zijn een aantal bekende benzodiazepinen in gebruik, zoals diazepam, oxazepam, lorazepam en alprazolam (Xanax). Deze medicijnen worden meestal voor korte tijd voorgeschreven en onder medische begeleiding gebruikt. De reden hiervoor is dat ze zeer verslavend kunnen zijn, zowel op fysieke als psychologische vlak. Langdurig of misbruik kan leiden tot afhankelijkheid, waarbij het lichaam op de stof is aangewakend geraakt en plots stoppen met het gebruik leidt tot ontwenningsverschijnselen.
Het gebruik van benzodiazepinen zonder medische toezicht is daarom strikt verboden in Nederland. Wie denkt dat het kopen van benzodiazepinen zonder recept een oplossing biedt, loopt het risico op ernstige gezondheidsproblemen. Bovendien is het illegaal en kan het leiden tot gevangenisstraf.
De risico’s van illegaal gebruik van benzodiazepinen
Een belangrijk aspect van het illegale gebruik van benzodiazepinen is de kwaliteit van de verkregen producten. In tegenstelling tot medicijnen die door een apotheker worden afgeleverd, zijn illegale benzodiazepinen vaak niet onderworpen aan kwaliteitscontrole of medische testen. De zogenaamde "designer-benzodiazepinen" zijn een goed voorbeeld van deze risico’s.
Zoals duidelijk vermeld in de gegevens, zijn designer-benzodiazepinen meestal niet professioneel getest en worden ze vaak gemaakt in illegale laboratoria. Deze stoffen bevatten synthetische componenten die niet zijn goedgekeurd en kunnen sterker zijn dan reguliere benzodiazepinen. Daardoor is het moeilijk in te schatten hoe het lichaam op deze middelen zal reageren, wat het risico op ernstige bijwerkingen of overdoses aanzienlijk vergroot.
Naast de kwaliteit van de stoffen zelf, is er ook het risico op afhankelijkheid. Benzodiazepinen zijn ontworpen voor kortdurend gebruik. Wanneer ze echter in verkeerde doses of zonder medische begeleiding worden ingezet, kan dit leiden tot medicijnverslaving. De gegevens tonen aan dat het gebruik zonder recept in Nederland vooral populair is geworden bij mensen die moeilijkheden ondervinden bij het stoppen van reguliere benzodiazepinen. Dit kan onder andere het gevolg zijn van een tekort aan hulpverlening of het feit dat het stoppen met deze middelen zonder begeleiding gevaarlijk is.
Trends in het gebruik en kopen van benzodiazepinen zonder recept
De laatste jaren is er sprake van een duidelijke toename in het illegale gebruik van benzodiazepinen. Hoewel officiële cijfers tonen dat het aantal uitgeschreven recepten voor benzo’s iets is gedaald, is er een stijging in het aantal hulpvragen die binnenkomen op platforms zoals AfkickkliniekWijzer.nl. Deze stijging is aanzienlijk: in het afgelopen jaar registreerde het platform een toename van 60% in hulpvragen gerelateerd aan problematisch gebruik van benzodiazepinen.
Een belangrijk aandrijfkracht achter deze stijging is het gebruik van zogenaamde research chemicals. Deze stoffen zijn scheikundige klonen van bestaande benzodiazepinen en worden vaak online aangeboden als "alternatieven". Zoals vermeld in de gegevens, zijn zoekopdrachten naar research chemicals zoals Bromazolam en Pyrazolam met respectievelijk 67% en 37% toegenomen in 2023. Deze stoffen zijn niet goed onderzocht en kunnen dodelijke effecten hebben, vooral bij mensen die niet weten wat ze precies innemen.
Daarnaast is er ook een toegenomen interesse in het kopen van benzodiazepinen in buurlanden. Nederlanders zoeken bijvoorbeeld naar "benzodiazepines kopen in Duitsland" of "benzodiazepines kopen in België". Deze zoektermen zijn relatief populair, wat suggereert dat mensen denken dat het kopen in andere landen veiliger of makkelijker is. Echter, ook in buurlanden zijn benzodiazepinen gereguleerd, en het illegale kopen en gebruiken van deze middelen blijft gevaarlijk.
De rol van online aankoop en de impact van zorgverzekeraars
Een van de belangrijkste manieren waarop mensen illegaal benzodiazepinen verkrijgen, is via internet. Online webshops maken het mogelijk om middelen in te kopen zonder medische toezicht. Dit is vooral een probleem omdat deze webshops vaak geen kwaliteitscontrole hebben en de verkochte producten van onbekende herkomst kunnen zijn. Bovendien is het in veel gevallen onduidelijk of deze webshops wel legaal opereren.
Volgens de gegevens is de huidige regelgeving niet voldoende om de illegale verkoop van benzodiazepinen en research chemicals effectief te bestrijden. Hoewel er initiatieven zijn zoals Aanbiedersmedicijnen.nl, waar mensen kunnen controleren of een aanbieder legaal is, zijn deze maatregelen niet toereikend om het gebruik van buitenlandse webshops en research chemicals tegen te gaan.
Daarnaast wijzen de gegevens op een tekort aan hulpverlening en zorgverzekeringen voor mensen met medicijnverslavingen. Veel verslaafden hebben moeite om professionele begeleiding te krijgen, wat leidt tot zelfbehandeling of het kiezen van illegale alternatieven. Dit betekent dat de maatschappelijke problematiek rond medicijnverslavingen aanzienlijk is, maar niet voldoende in kaart wordt gebracht of opgelost.
Alternatieven en professionele hulp bij medicijnverslaving
Het is essentieel om professionele hulp te zoeken bij medicijnverslaving, inclusief verslaving aan benzodiazepinen. Het stoppen met deze middelen zonder medische begeleiding kan leiden tot ernstige ontwenningsverschijnselen, die niet alleen fysiek lastig zijn, maar ook levensbedreigend kunnen zijn.
Zoals vermeld in de gegevens, bieden instellingen zoals Fundamentum en AfkickkliniekWijzer.nl hulp bij het afkicken van benzodiazepinen. Deze instellingen werken binnen een veilige omgeving en bieden zowel lichamelijk als psychologisch ondersteuning. Het is daarom belangrijk dat mensen die denken dat ze afhankelijk zijn, contact opnemen met een deskundige en ondersteuning zoeken.
Het is echter ook belangrijk om de rol van artsen en zorgverzekeraars te benadrukken. Het moet mogelijk worden dat mensen met medicijnverslavingen makkelijker toegang krijgen tot hulp en ondersteuning. Dit vraagt om een betere coördinatie tussen zorgverzekeraars, hulpverleners en overheid om te zorgen dat mensen met verslavingen op tijd de juiste behandeling krijgen.
De toekomst van benzodiazepinebeleid en regulering
Gezien de stijgende problemen met illegaal gebruik en medicijnverslavingen, is er een behoefte aan nieuwe wet- en regelgeving. Momenteel is het gebruik van benzodiazepinen zonder recept verboden, maar de huidige maatregelen zijn niet toereikend om het illegale gebruik en de distributie van research chemicals te bestrijden.
Volgens de gegevens is het noodzakelijk om de verkoop van medicijnen door buitenlandse webshops te controleren. Daarnaast moet de regulering van research chemicals aangescherpt worden, zodat deze stoffen onder beter overheidstoezicht komen. Het is ook belangrijk om de huidige wetgeving te versterken, zodat het illegale kopen en gebruiken van benzodiazepinen effectiever kan worden bestreden.
Conclusie
Benzodiazepinen zijn krachtige medicijnen die onder medische toezicht gebruikt kunnen worden voor het behandelen van angst, slaapstoornissen en andere ziektebeelden. Het kopen en gebruiken van deze middelen zonder recept is echter illegaal en gevaarlijk. De laatste jaren is er sprake van een toegenomen interesse in het illegale gebruik van benzodiazepinen, vooral via internet en middels research chemicals. Deze stoffen zijn niet goed onderzocht en kunnen ernstige gevolgen hebben.
Het gebruik zonder medische begeleiding leidt vaak tot medicijnverslaving, wat op zijn beurt tot ontwenningsverschijnselen en gezondheidsproblemen kan leiden. Het is daarom essentieel om professionele hulp te zoeken bij het stoppen met benzodiazepinen. De huidige maatregelen om illegaal gebruik tegen te gaan zijn niet toereikend, en er is een behoefte aan nieuwe wetgeving om de distributie van deze middelen effectiever te bestrijden.