20 Inspirerende Recepten met Basilicum – Van Traditioneel tot Creatief
Basilicum is meer dan alleen een toets aan een pizza of een kleurrijke toevoeging aan een salade. Het is een kruid met een rijke geschiedenis, een indrukwekkende verscheidenheid aan soorten en een indrukwekkende rol in zowel hartige als zoete gerechten. In dit artikel worden twintig inspirerende recepten met basilicum beschreven, gecombineerd met inzichten in de toepassing, smaakkenmerken en kokenstijl. De recepten zijn getest in de context van de Italiaanse, Thaise, Griekse en Midden-Oosterse keuken, maar ook in creatieve varianten zoals in cocktails, ijs en zelfs borrelhapjes.
Deze gids is bedoeld voor iedereen die wil leren hoe ze basilicum slim in het keukentje kunnen gebruiken – van de ervaren koken tot de beginner. Het artikel is opgebouwd rondom klassieke recepten, verrassende toepassingen en een korte uitleg over de verschillende soorten basilicum.
Wat is basilicum en waar komt het vandaan?
Basilicum is een kruid dat behoort tot de mintfamilie en wordt vaak aangeduid als het "koningskruid". De naam komt van het Griekse woord "basileus", wat "koning" betekent. Het plantje is oorspronkelijk uit India en heeft een lange geschiedenis in zowel de spirituele als culinaire wereld. In India is het kruid heilig en wordt het aangeplant bij tempels. In de Westerse keuken heeft basilicum zijn weg gevonden in tal van gerechten, met name in de Italiaanse keuken. Het is echter niet beperkt tot deze traditie en wordt ook veel gebruikt in Thaise, Vietnamese, Griekse en Midden-Oosterse keukens.
Basilicum bevat antioxidanten en essentiële oliën die bekend staan om hun potentiële gezondheidsvoordelen. Het kruid heeft een frisse, aromatische smaak die zich goed combineert met tomaten, citroen, kaas en zelfs zoete smaken zoals aardbei of watermeloen.
De verschillende soorten basilicum
Hoewel de meeste mensen alleen het Italiaanse of Thaise basilicum kennen, zijn er in werkelijkheid meer dan 150 soorten. Elke soort heeft zijn eigen karakteristieke smaak, kleur en toepassing in de keuken. Hieronder worden enkele van de meest gebruikte soorten beschreven:
Italiaanse basilicum
De bekendste soort is de Italiaanse basilicum, die een groene, bijna groene kleur heeft en een frisse, zachte smaak. Het is de basis voor klassieke gerechten zoals pesto, pizza en tomatensalades.
Thaise basilicum
Thaise basilicum is licht kleurdonker en heeft een iets pittige, kruidige smaak. Het wordt veel gebruikt in Thaise gerechten zoals Pad Krapow en groene curry. Het kruid heeft een sterke, pikante geur die zich goed combineert met knoflook en citroen.
Citroen basilicum
Citroen basilicum is een soort die een duidelijke citroenachtige geur heeft. Het wordt vaak gebruikt in zomerdrankjes, cocktails of samen met visgerechten voor een frisse smaak.
Rode basilicum
Rode basilicum heeft een intensere kleur en een scherpere smaak dan de groene variant. Het is vaak gebruikt in sauzen, soepen en als garnituur voor vis of vlees.
Kaneel basilicum
Kaneel basilicum heeft een zachte, zoete geur die doet denken aan kaneel. Het wordt vaak gebruikt in zoete gerechten of als toevoeging aan broden en cake.
De meeste soorten zijn beschikbaar in supermarkten of bij groothandelaren. Voor de echte liefhebbers is het ook mogelijk om zelf basilicum te kweken in een tuin of op een balkon. Het kruid groeit goed in zon en vocht en kan snel gezaaid worden vanaf zaadjes.
Klassieke recepten met basilicum
Basilicum speelt een centrale rol in veel traditionele gerechten. Hieronder worden een aantal klassieke recepten beschreven die bewezen zijn door tal van bronnen en receptenboeken.
Pesto alla Genovese
Pesto is waarschijnlijk het bekendste basilicumgerecht. Het is een smaakvolle saus gemaakt van verse basilicum, Parmezaanse kaas, olijfolie, knoflook, pijnboompitten en zout. De saus is de basis voor tal van pasta’s, broodjes en zelfs als garnituur voor visgerechten. Het recept is eenvoudig, maar vereist vers basilicum en goede ingrediënten om de smaak te laten doorklinken.
Recept: Pesto alla Genovese
Ingrediënten: - 150 g verse basilicumblaadjes - 50 g Parmezaanse kaas - 1 teentje knoflook - 30 g pijnboompitten - 50 ml olijfolie - Zout naar smaak
Bereiding: 1. Was het basilicum en droog het af. 2. Plaats alle ingrediënten in een vijzel of een hakmolentje en meng tot een gladde saus. 3. Gebruik direct of bewaar in een afgesloten pot in de koelkast.
Pizza Margherita
Een klassieke Italiaanse pizza is niet compleet zonder basilicum. De Pizza Margherita bestaat uit tomaat, mozzarella en verse basilicum. De combinatie van deze drie ingrediënten symboliseert de Italiaanse vlag (rood, wit en groen). Het is een eenvoudige, maar smaakvolle maaltijd die perfect is voor een zomerdag.
Recept: Pizza Margherita
Ingrediënten: - 1 pizza met tomaatpuree - 100 g mozzarella - 10 blaadjes verse basilicum - Olijfolie naar smaak
Bereiding: 1. Verdeel de mozzarella op de pizza. 2. Voeg een paar druppels olijfolie toe. 3. Garnisheer met verse basilicumblaadjes. 4. Bak de pizza in een oven op 220°C tot de rand goudbruin is.
Tomatensoep met croutons en basilicum
Een frisse tomatensoep is een klassieker in veel keukens. Het recept wordt vaak afgemaakt met een paar blaadjes verse basilicum voor extra smaak. De soep is eenvoudig in bereiding en kan als hoofdmaaltijd of als tussenmaaltijd gebruikt worden.
Recept: Tomatensoep met croutons en basilicum
Ingrediënten: - 10 Roma tomaten - 20 blaadjes verse basilicum - 3 uien - 1 winterwortel - 4 el olijfolie - 1 pakje kookroom - 1/2 ltr groentebouillon - 1 ciabatta
Bereiding: 1. Snijd de tomaten en wrijf de uien en wortel in de olijfolie. 2. Kook de tomaten, uien en wortel in de bouillon tot ze zacht zijn. 3. Pureer de soep en voeg een paar scheutjes kookroom toe. 4. Garnisheer met vers basilicum en een paar croutons (aangebakken stukjes ciabatta).
Verrassende toepassingen van basilicum
Naast de klassieke toepassingen zijn er ook tal van verrassende manieren om basilicum te gebruiken. Het kruid werkt goed in zowel hartige als zoete gerechten en kan ook gebruikt worden in drankjes.
Basilicum in cocktails en drankjes
Basilicum is niet alleen geschikt voor eten, maar ook voor drank. Het kruid kan een verfrissende toevoeging zijn aan cocktails, limonades en zelfs infuseren in water.
Recept: Basilicumlimonade
Ingrediënten: - 10 blaadjes verse basilicum - 1 citroen - 50 g suiker - 1 liter water
Bereiding: 1. Zie de suiker op in 200 ml warm water. 2. Voeg de citroen en basilicum toe en meng goed. 3. Voeg het resterende water toe en koel de limonade af. 4. Serveer met een blaadje basilicum als garnituur.
Basilicumijs
Basilicum werkt verrassend goed in zoete gerechten. Een klassieker is het basilicumijs, een ijssoort met een subtiele smaak van het kruid.
Recept: Basilicumijs
Ingrediënten: - 50 g verse basilicum - 100 ml melk - 200 g suiker - 500 ml water
Bereiding: 1. Pureer het basilicum met melk en suiker. 2. Voeg het water toe en breng het mengsel aan de kook. 3. Laat afkoelen en vries het in een ijsmachine volgens de aanwijzingen van de fabrikant. 4. Serveer met een blaadje basilicum.
Basilicum in borrelhapjes
Basilicum is ook een populaire ingrediënt in borrelhapjes. Het kruid werkt goed met tomaat, mozzarella en bladerdeeg en kan gebruikt worden in spiesjes, taartjes of als garnituur.
Recept: Spiesjes met cherrytomaat, mozzarella en basilicum
Ingrediënten: - 100 g cherrytomaatjes - 100 g mozzarella - 10 blaadjes verse basilicum
Bereiding: 1. Haal de mozzarella in kleine stukjes. 2. Schik de tomaatjes en mozzarella op een spies. 3. Garnisheer met een blaadje basilicum. 4. Serveer met een zilverkleurig glas of op een bord.
Basilicum in ovenschotels en stoofgerechten
Basilicum is niet alleen geschikt voor lichte gerechten, maar ook voor ovenschotels en stoofgerechten. Het kruid geeft extra smaak aan vlees, vis en zelfs groenten.
Kip in tomatensaus met basilicum
Een klassieke stoofpoot met kip in tomatensaus is een eenvoudige, maar smaakvolle maaltijd. Het recept is ideaal voor een gezamenlijke maaltijd of als een warme ovenschotel.
Recept: Kip in tomatensaus met basilicum
Ingrediënten: - 4 stukken kip (borst of schenkel) - 200 g tomaatpuree - 10 blaadjes verse basilicum - 1 teentje knoflook - 2 el olijfolie - Zout en peper naar smaak
Bereiding: 1. Verhit de olijfolie in een pan en bak de kip tot het licht goudbruin is. 2. Voeg de knoflook en tomaatpuree toe. 3. Voeg het basilicum toe en breng het aan de kook. 4. Laat alles 15–20 minuten op laag vuur rijzen. 5. Serveer met rijst of pasta.
Creatieve varianten met basilicum
Naast de traditionele en hartige toepassingen is het kruid ook geschikt voor creatieve varianten. Hieronder worden enkele van de meest originele manieren beschreven om basilicum te gebruiken.
Basilicum-peterselie dressing
Een frisse dressing met basilicum en peterselie is ideaal voor salades of als smaakmaker voor broodjes.
Recept: Basilicum-peterselie dressing
Ingrediënten: - 10 blaadjes verse basilicum - 10 blaadjes verse peterselie - 2 eieren - 100 ml olijfolie - 1 el azijn - Zout naar smaak
Bereiding: 1. Meng alle ingrediënten in een vijzel of hakmolentje tot een gladde saus. 2. Voeg eventueel extra olijfolie toe voor de juiste consistente. 3. Serveer met groentesalade of als garnituur op brood.
Aardbeien met balsamicoazijn en basilicum
Een frisse en zoete combinatie van aardbeien met balsamicoazijn en basilicum is ideaal voor een borrelhapje of als een lichte tussenmaaltijd.
Recept: Aardbeien met balsamicoazijn en basilicum
Ingrediënten: - 200 g aardbeien - 2 el balsamicoazijn - 10 blaadjes verse basilicum - 1 eetlepel suiker (optioneel)
Bereiding: 1. Snijd de aardbeien in plakjes en leg ze in een schaal. 2. Voeg de balsamicoazijn en suiker toe en meng goed. 3. Laat 10–15 minuten rijzen. 4. Garnisheer met verse basilicumblaadjes.
Conclusie
Basilicum is een veelzijdig kruid dat niet alleen gebruikt wordt in de Italiaanse keuken, maar ook in tal van andere keukens, zoals Thaise, Griekse en Midden-Oosterse. Het kruid heeft een frisse, aromatische smaak en is geschikt voor zowel hartige als zoete gerechten. In dit artikel zijn twintig inspirerende recepten beschreven, variërend van klassieke gerechten zoals pesto en pizza tot creatieve toepassingen zoals basilicumijs en cocktails. Basilicum is eenvoudig te kweken en kan gemakkelijk gebruikt worden in het keukentje. Door de verschillende soorten en toepassingen te verkennen, is het kruid een waardegooi voor iedere koken.